(Thanh tra) - Những ngày cuối năm, dọc tuyến Quốc lộ 9 lên Hướng Phùng, Khe Sanh rồi Lao Bảo, không khó để nhận ra diện mạo mới của các xã biên giới của tỉnh Quang Trị sau sáp nhập đơn vị hành chính. Bộ máy mới vận hành chưa lâu, nhưng những thay đổi trong nhịp sống, trong cách chính quyền cơ sở tiếp cận công việc và trong kỳ vọng của người dân đã dần hiện rõ.
Tại A Dơi con đường dẫn vào trung tâm xã vẫn còn loang lổ đất đỏ sau những trận mưa dài, nhưng các mô hình sản xuất cà phê, cao su, chuối đang khởi sắc. Tổng giá trị sản xuất đạt 165 tỉ đồng, song bài toán giảm tỷ lệ hộ nghèo, hiện ở mức 35,8%, vẫn còn nặng trên vai chính quyền cơ sở.
Ở Hướng Lập, từ sáng sớm, người dân đã tập trung tại bộ phận một cửa. Có người đến làm giấy khai sinh, có người cập nhật thông tin đất đai. Năm nay xã đạt 86,19 tỉ đồng giá trị sản xuất – một con số đáng mừng trong bối cảnh địa hình hiểm trở, kinh tế khó khăn và phần lớn dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Dù phòng làm việc chật hẹp, giao thông bất tiện, cán bộ xã vẫn duy trì tinh thần phục vụ người dân.
Hướng Phùng, địa bàn phát triển mạnh cây cà phê và thương mại dịch vụ – ghi nhận sự chuyển động rõ rệt. Thu ngân sách đạt hơn 205 tỉ đồng, phản ánh sức bật kinh tế của vùng cao. Là một trong những xã trung tâm lớn nhất sau sáp nhập, Khe Sanh đạt hơn 1.142 tỉ đồng tổng giá trị sản xuất, tiếp tục giữ vai trò động lực tăng trưởng của khu vực.
Trên tuyến biên giới, Lao Bảo vẫn sôi động với dòng hàng hóa ra vào cửa khẩu. Giá trị sản xuất toàn xã đạt hơn 7.408 tỉ đồng, trong đó thương mại – dịch vụ chiếm đến 76%. Người dân làng Vây nhận xét: “Giờ lên xã không còn phải ngồi chờ như trước. Cán bộ hướng dẫn rõ ràng, nhất là khi có đội hỗ trợ công nghệ”. Tân Lập cũng cho thấy sự cải thiện khi giá trị sản xuất đạt 654 tỉ đồng, tăng gần 15% so với năm trước. Xã Lìa cũng đạt tổng thu ngân sách nhà nước trên 238 tỷ đồng.
Theo đánh giá của UBND tỉnh Quảng Trị, mô hình chính quyền 2 cấp tại 7 xã biên giới nói trên đã tạo ra những chuyển động rõ rệt. Bộ máy địa phương vận hành thông suốt; UBND các xã kịp thời hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức; ban hành quy chế làm việc và phân công nhiệm vụ khoa học.
Đồng thời, sắp xếp, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức theo đúng quy định. Kinh tế – xã hội tiếp tục tăng trưởng, nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch. Các dự án đầu tư công, đặc biệt là giao thông nông thôn, trường học, nước sạch và thiết chế văn hóa, góp phần thay đổi diện mạo vùng biên.
Cải cách hành chính được đẩy mạnh với Trung tâm Phục vụ hành chính công, tỷ lệ hồ sơ giải quyết trước hạn cao. Các mô hình “Ngày thứ Tư không hẹn”, “Ngày thứ Bảy số”, “Tổ ứng cứu Công nghệ và Nghiệp vụ hỗ trợ giải quyết TTHC” bước đầu phát huy hiệu quả. Tại khu vực tiếp dân, các xã bố trí tài liệu hướng dẫn, mã QR, máy lấy số tự động, bảng led… giúp người dân thực hiện thủ tục thuận lợi hơn. Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo được chú trọng.
Tuy nhiên, quá trình vận hành còn không ít khó khăn. Một số xã thiếu cán bộ chuyên môn; hồ sơ đất đai còn tồn đọng; cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu phục vụ; một số dự án chậm tiến độ kéo dài nhiều năm. Chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng bền vững, sản phẩm OCOP... của các xã sau sáp nhập chưa được quan tâm chỉ đạo đúng mức.
Tại buổi làm việc với 7 xã biên giới, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Lê Hồng Vinh nhấn mạnh yêu cầu siết lại kỷ luật hành chính và nâng cao trách nhiệm người đứng đầu. Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị đề nghị các xã rà soát toàn diện tiềm năng, xây dựng hướng phát triển rõ ràng, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng tối thiểu 8% trong những năm tới; đẩy nhanh tiến độ và giải ngân vốn đầu tư công; xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản và hoàn thiện quyết toán đúng quy định.
Chủ tịch tỉnh Quảng Trị cũng yêu cầu quản lý chặt đất đai, khoáng sản, xử lý nghiêm vi phạm và không để tình trạng lợi dụng sắp xếp đơn vị hành chính để lấn chiếm đất đai.
Trong cải cách hành chính, các xã tổ chức lại quy trình phục vụ người dân, không để hồ sơ tồn đọng; tiếp tục nhân rộng các mô hình hiệu quả; nâng cao kỹ năng, thái độ phục vụ của đội ngũ công chức.
Song song với đó, tỉnh yêu cầu các xã cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng hữu cơ, công nghệ cao; phát triển sản phẩm chủ lực, đẩy mạnh chương trình OCOP và xây dựng nông thôn mới nâng cao. Các địa phương phải bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, gắn bảo tồn với phát triển du lịch cộng đồng; củng cố hệ thống giáo dục – y tế cơ sở, bảo đảm mọi trẻ em đến trường và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân.
Về quy hoạch, các xã phải rà soát, bổ sung và điều chỉnh phù hợp với quy hoạch chung của tỉnh và vùng; khai thác hiệu quả quỹ đất, tài nguyên; đồng thời giữ vững quốc phòng – an ninh, xử lý kịp thời vụ việc phát sinh và giải quyết dứt điểm khiếu nại, tố cáo.
Nhìn từ thực địa, mô hình chính quyền 2 cấp đã tạo nền tảng để bộ máy tinh gọn, linh hoạt hơn. Nhưng giữa những con số tăng trưởng vẫn còn đó các thách thức về hạ tầng, nhân lực…đòi hỏi đặt ra là sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt hơn từ chính quyền cơ sở và sự giám sát chặt chẽ của cấp tỉnh, để vùng biên giới Tây Quảng Trị bước vào giai đoạn phát triển bền vững, hiện đại trong thời gian tới.
