Thờ ơ với diễn biến thị trường

Doanh nghiệp vẫn chật vật

Hết tháng 7/2012, bức tranh kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm của DNNY dần hiện rõ với nhiều điểm sáng tối xen lẫn. Từ bức tranh này, không khó để nhận thấy tình hình khó khăn chung của DNNY tập trung ở mảng doanh thu và hàng tồn kho, nguyên nhân chính xuất phát từ những yếu tố đầu ra. 

Thực tế cho thấy, cầu trong nước giảm cùng biến động không tích cực của kinh tế thế giới khiến doanh thu 6 tháng đầu năm của nhiều DNNY sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Đồng thời với biến động tiêu cực của doanh thu, hàng tồn kho cũng chưa có dấu hiệu được cải thiện. Vòng quay hàng tồn kho giảm khiến DN không thể sử dụng hiệu quả được vốn, dẫn đến việc một số DN trong các ngành như thép, nhựa, thủy sản… đang có dấu hiệu phải thu hẹp quy mô sản xuất, thậm chí là ngưng hoạt động hoặc đóng cửa. 

Tuy nhiên, ở yếu tố đầu vào, tình hình chung cho thấy, vòng vây khó khăn của DN đang dần được nới lỏng. Mặc dù vẫn ở mức cao so với giai đoạn trước nhưng tỷ trọng giá vốn hàng bán và chi phí tài chính đang có dấu hiệu đạt đỉnh. Diễn biến này là do giá của nhiều nguyên vật liệu đầu vào trên thế giới đang duy trì xu hướng giảm, lãi suất cho vay đã qua giai đoạn căng thẳng nhất. Xu hướng này còn có thể tiếp tục diễn ra, đặc biệt khi Thống đốc NHNN đã đưa ra quan điểm về việc đưa lãi suất của cả các hợp đồng tín dụng cũ về mức lãi suất 15%. 

Trong thời gian tới, BVSC cho rằng sẽ có sự chuyển biến tích cực hơn trong kết quả kinh doanh của DNNY, tuy nhiên tiến trình này sẽ diễn ra chậm và không phải diễn ra đồng loạt với tất cả các DN. Khác với giai đoạn 2008, khi hiệu quả kinh doanh của DN sụt giảm nhanh, mạnh do đồng loạt nhiều yếu tố như lãi suất, tỷ giá, biến động giá đầu vào biến động bất thường. Chính sách trong thời điểm đó được đưa ra với mục tiêu giải quyết ngay khó khăn trong ngắn hạn, giúp nền kinh tế vượt qua ảnh hưởng của khủng hoảng và điều này đã giúp DN phục hồi nhanh. 

Tuy nhiên, hiện nay các chính sách của Chính phủ đưa ra đang hướng đến ưu tiên mục tiêu tái cấu trúc lại nền kinh tế, phát triển ổn định trong dài hạn nên kịch bản tăng trưởng đột biến của DNNY trong thời gian còn lại của năm khó có khả năng xảy ra.

Dòng tiền yếu, thiếu ổn định

Về vấn đề dòng tiền, việc nhà đầu tư (NĐT) ngoại giảm giao dịch trên sàn niêm yết khiến tỷ trọng dòng vốn dài hạn, có tính ổn định cao thiếu hụt trên thị trường. Do vậy, thời gian tới biến động của thị trường sẽ phụ thuộc rất lớn vào dòng vốn nội, với kỳ vọng lãi suất giảm sẽ làm dòng vốn này có quy mô tăng dần. Lãi suất giảm, kích thích nhu cầu đầu tư, kênh chứng khoán trở nên hấp dẫn hơn. Việc hạ trần lãi suất huy động, giảm lãi suất tái chiết khấu một mặt đẩy sự hấp dẫn của kênh gửi tiết kiệm xuống khi so sánh với các kênh đầu tư khác trong đó có thị trường chứng khoán (TTCK). 

Tuy nhiên, nhu cầu thoái vốn ở các quỹ, các tập đoàn và tổng công ty tiếp tục là rủi ro lớn đối với thị trường, đặc biệt trong bối cảnh thị trường chưa xuất hiện thêm dòng vốn mới. Nhu cầu này sẽ tạo ra lượng cung tiềm năng, là rào cản lớn với xu hướng tăng của thị trường. 

Bên cạnh đó, việc thiếu các quỹ, các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp khiến thị trường thiếu dòng tiền dài hạn ổn định. Các CTCK, các quỹ đầu tư trong nước sau thất bại liên tiếp kể từ năm 2007 đã không còn coi trọng sự hấp dẫn của kênh đầu tư chứng khoán nữa. Song song đó, các quỹ đầu tư chuyên nghiệp khác như quỹ ETF, quỹ hưu trí tự nguyện, các quỹ sản phẩm liên kết bảo hiểm lại chưa có hành lang pháp lý để hoạt động, tham gia trên thị trường… nên chưa hấp dẫn các NĐT dài hạn.

Trong bối cảnh các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế, tái cấu trúc TTCK hay sự cải thiện về hiệu quả kinh doanh của DNNY đều cần thời gian dài để xuất hiện các kết quả tích cực, BVSC cho rằng, thị trường đang đặt nền tảng cho những chuyển biến tích cực giai đoạn 2013 - 2015. Còn trong ngắn hạn, thị trường vẫn có thể được hưởng lợi bởi các chính sách mới nhưng sự thiếu hụt của dòng tiền và thực trạng khó khăn chung của DNNY sẽ khiến các đợt bật tăng của thị trường thiếu đi yếu tố bền vững.

Đỗ Doãn