TS Nguyễn Huy Hoàng trình bày nội dung thuyết minh đề tài. Ảnh: TH

Trình bày về tính cấp thiết của đề tài, TS Nguyễn Huy Hoàng cho biết, trong quá trình thực hiện các hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC), các cơ quan có chức năng thực hiện nhiệm vụ cần nắm bắt diễn biến các hiện tượng tâm lý con người.

Theo TS Nguyễn Huy Hoàng, quá trình thực hiện công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC tất yếu phải tuân theo những quy định của pháp luật, nhưng cũng không thể bỏ qua những tình tiết về đời sống nội tâm, những uẩn khúc tâm hồn đang bị oan trái, hoàn cảnh éo le. “Có như vậy khi giải quyết sự việc mới thấu tình, đạt lý”- ông Hoàng nói.

Vì vậy, muốn làm được điều đó không thể không cần kiến thức về tâm lý học vận dụng về hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC - một bộ môn khoa học mới mẻ nhưng đầy tính khoa học và nhân văn.

Theo ông Hoàng, có được những kiến thức khoa học về tâm lý nói chung và tâm lý học thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC nói riêng là góp phần quan trọng giúp cho cơ quan chỉ đạo xem xét những quyết định đã đề ra, thấy hết những phần cần làm rõ, hoặc bổ sung đổi mới, nắm được tiến trình tổ chức thực hiện, kịp thời phổ biến kinh nghiệm.

“Có như vậy mới phát huy được mặt tốt, khắc phục thiếu sót tồn tại, ngăn chặn những hiện tượng tiêu cực, nhằm tăng thêm hiệu lực, hiệu quả của các quyết định, văn bản của Đảng và Nhà nước”, Chủ nhiệm đề tài nói.

Thực tiễn cho thấy, nhiều cơ quan, đơn vị, cá nhân khi tiến hành hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC đã vận dụng tốt các quy luật tâm lý vào các hoạt động nghề nghiệp. Nhất là những người có nhiều kinh nghiệm thực tiễn công tác, có nhiều trải nghiệm giao tiếp xã hội, nên khi tiến hành các hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC thường xem xét các vấn đề không chỉ căn cứ vào giấy tờ, chứng từ văn bản mà còn đi sâu vào những khía cạnh uẩn khúc trong tâm hồn của con người, nắm bắt được các vấn đề tâm lý để có phương pháp, cách làm phù hợp, nhất là biết sử dụng các phương pháp tác động tâm lý phù hợp với đối tượng, nội dung làm việc và hoàn cảnh cụ thể.

Tuy nhiên, vận dụng tâm lý  vào hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC là một trong những chuyên ngành tâm lý đang được ngành Thanh tra nghiên cứu ở những giai đoạn phát triển đầu tiên, nhiều nội dung còn sơ khai, chưa rõ ràng, dẫn đến khó khăn cho quá trình vận dụng thực hiện.

Trong khi đó, thực tiễn của công cuộc đổi mới đất nước trong tình hình mới hiện nay là kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, cũng đã và đang đặt ra yêu cầu rất cao đối với hiệu lực, hiệu quả của công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC. Cho rằng, cùng với quá trình đổi mới về tổ chức, hoạt động thanh tra đó thì việc xác định các quan điểm, phương pháp của tâm lý là một môn khoa học ứng dụng, vận dụng trực tiếp vào hoạt động ngành Thanh tra được đặt ra.

“Nếu việc nghiên cứu tâm lý, vận dụng được tâm lý trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC được thực hiện tốt sẽ giúp công chức ngành Thanh tra thực hiện hoạt động nghề nghiệp được thuận lợi hiệu quả hơn trong quá trình thanh tra. Do đó, việc nghiên cứu đề tài “Vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới” là cấp thiết” - ông Hoàng nhấn mạnh.

Với mục tiêu là xác lập cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn để đề xuất quan điểm, giải pháp nhằm tổ chức thực hiện có hiệu quả việc vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, đề tài dự kiến nghiên cứu ba nội dung chính: Những vấn đề chung vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC; Thực trạng vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC thời gian qua; Quan điểm, giải pháp tổ chức thực hiện có hiệu quả việc vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.

Tại hội nghị thuyết minh đề tài ngày 25/3, các thành viên Hội đồng phê duyệt thuyết minh đánh giá đây là nội dung mới, thuyết minh được chuẩn bị nghiêm túc, tâm huyết, mục tiêu, nhiệm vụ rõ ràng, cách tiếp cận đúng hướng, cơ bản đạt yêu cầu. Tuy nhiên, để hoàn thiện hơn nữa, đề tài cần làm rõ hơn chủ thể, đối tượng, mục tiêu, mục tiêu nhằm nâng cao hiệu quả vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC.

Hội đồng cho rằng, hiện chưa có văn bản quy định, cũng như chưa có công trình đào tạo chuyên sâu về vấn đề này. Do đó, về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, cụ thể làm rõ hơn chủ thể vận dụng tâm lý học? vận dụng với ai về tâm lý học, vận dụng tâm lý học của các chủ thể nhà nước.

Về đối tượng nghiên cứu tập trung vào tâm lý học và vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC của các chủ thể nhà nước có trách nhiệm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Góp ý cụ thể cho đề tài, Hội đồng thuyết minh yêu cầu, nội dung 1 cần làm rõ hơn đối tượng, chủ thể, phương pháp vận dụng, điều kiện bảo đảm, vai trò, đặc điểm của tâm lý học, nhu cầu hoạt động có liên quan đến đặc điểm của tâm lý học trong trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và so sánh ba loại tâm lý này.

Nội dung 2 làm rõ hơn thực tiễn vận dụng tâm lý học trong thời gian qua, cần nhấn mạnh phải hợp pháp, hợp lý, hợp tình. Đối tượng vận dụng tâm lý cụ thể hơn.

Đề tài cũng cần bổ sung thêm kinh nghiệm nước ngoài và các vụ việc, mô hình tốt, từ đó rút ra kết luận.

Nội dung 3 cần thể hiện rõ quan điểm, bổ sung giải pháp hướng tới xây dựng bộ cẩm nang vận dụng tâm lý học, chỉ đạo điều hành, đào tạo bồi dưỡng về kỹ năng vận dụng tâm lý học trong hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới…