ThS. Đào Thị Thu Hà trình bày kết quả nghiên cứu đề tài. Ảnh: TH

Trình bày kết quả nghiên cứu tại hội nghị, ThS. Đào Thị Thu Hà cho biết, đề tài có kết cấu ba chương: Chương 1: Những vấn đề chung về trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo; Chương 2: Thực trạng trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo; Chương 3: Giải pháp, kiến nghị nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo.

Kết quả nghiên cứu của đề tài làm rõ những vấn đề lý luận chung và thực trạng quy định pháp luật về trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo; nêu những ưu điểm, hạn chế cũng như nguyên nhân của tồn tại, hạn chế trong quy định pháp luật về vấn đề này. Phần thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo, đề tài đã đánh giá những kết quả đạt được trong công tác chỉ đạo, quán triệt, triển khai thực hiện quy định pháp luật; tổ chức các hoạt động tư vấn, trợ giúp pháp lý miễn phí cho người được trợ giúp pháp lý; công tác phối hợp tuyên truyền, phổ biến pháp luật về các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo…

Bên cạnh những kết quả đạt được, đề tài cũng chỉ ra một số khó khăn, vướng mắc trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo như: Thiếu cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin về tiếp nhận, phân loại, xử lý, giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân; còn có cơ quan, kể cả thủ trưởng không tạo điều kiện thuận lợi cho người khiếu kiện, luật sư tham gia tiếp dân.

Mặt khác, một số đối tượng được hưởng trợ giúp pháp lý nhưng lại chưa chấp nhận tư vấn pháp lý của luật sư; người thực hiện trợ giúp pháp lý còn mang tâm lý e ngại khi thực hiện những vụ việc trong lĩnh vực pháp luật hành chính, khiếu nại, tố cáo; chưa huy động được nguồn lực tham gia vào trợ giúp pháp lý…

Trên cơ sở đó, đề tài đã đề ra các nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo như: Hoàn thiện cơ sở pháp lý và cơ chế bảo đảm thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo trong hoạt động trợ giúp pháp lý. Bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý, chế tài xử lý đối với các chủ thể công khi vi phạm hoặc để xảy ra thiệt hại trong quá trình trợ giúp pháp lý vụ việc khiếu nại, tố cáo. Bổ sung quy định tại Nghị định số 123/2013/NĐ-CP về trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc phối hợp với Liên đoàn Luật sư, Đoàn Luật sư, tổ chức hành nghề luật sư thực hiện công tác trợ giúp pháp lý của luật sư. Cần có quy định, hướng dẫn cụ thể về thẩm quyền, trình tự, thủ tục khi tham gia tư vấn, trợ giúp pháp lý cho đối tượng là người tố cáo.

Tại hội nghị nghiệm thu, TS. Cung Phi Hùng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT, cho rằng, về cơ bản, kết quả đề tài đã đạt mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, để hoàn thiện kết quả đề tài, TS. Cung Phi Hùng cho rằng: Về tính cấp thiết, đề tài có thể bổ sung thêm hoạt động thực tiễn có sự trợ giúp pháp lý tham gia vào quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Về mục tiêu chung, đề tài cần làm rõ hai mục tiêu: Hoàn thiện pháp luật về trợ giúp pháp lý trong giải quyết khiếu nại, tố cáo và tiếp công dân, bởi hoạt động tiếp công dân là hoạt động đầu vào của hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo; giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo có sự tham gia của trợ giúp pháp lý.

Về nội dung nghiên cứu, Chương I, cần làm rõ thêm các khái niệm cơ bản có liên quan đến nội dung nghiên cứu; có thể tham khảo kinh nghiệm quốc tế về trợ giúp pháp lý trong giải quyết khiếu nại, tố cáo; Chương II, đề tài có nhiều nội dung, tuy nhiên, cần gom lại cho logic hơn, theo hướng nêu rõ thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo, sau đó, đưa ra đánh giá về từng nội dung này. Chương III, Đề tài cần có sự bố cục lại theo hướng giải pháp hoàn thiện pháp luật và giải pháp nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo.

Theo ThS. Lê Đức Trung, Trưởng phòng Thông tin - Tư liệu và Thư viện, Viện CL&KHTT, kết quả đề tài đạt được mục tiêu, nhiệm vụ đề ra; thông tin tài liệu đáng tin cậy và cho thấy bức tranh toàn cảnh về trợ giúp pháp lý trong thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo của công dân tại Việt Nam. Nhiều giải pháp được đề ra có tính khả thi và có thể áp dụng trong thực tiễn.

Để hoàn thiện hơn kết quả nghiên cứu, đề tài cần làm rõ thêm phần nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế tại Chương II, và từ đó, các giải pháp cũng cần bám sát vào nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đã nêu.

TS. Nguyễn Quốc Văn, Viện trưởng Viện CL&KHTT, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao kết quả nghiên cứu của đề tài, đây là đề tài hay và chưa có công trình nghiên cứu về lĩnh vực này. Kết quả báo cáo tổng thuật ngắn gọn, logic, xúc tích, các nội dung nghiên cứu đã đề cập đến mọi vấn đề có liên quan…

Để hoàn thiện kết quả nghiên cứu, chủ nhiệm đề tài cần cân nhắc thể hiện mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể để tạo sự khác biệt; Chương I, cần có sự rà soát bố cục cho phù hợp, logic hơn; Chương II, Đề tài có thể phân tích thêm sự trợ giúp pháp lý đối với quyền tố cáo; cần phân tích thêm cho những giải pháp, kiến nghị được đề cập ở Chương III và cần tách đề xuất hoàn thiện pháp luật đối với người khiếu nại và người tố cáo thành hai mục riêng.

Với kết quả đạt được, hội đồng nghiệm thu đánh giá đề tài đạt kết quả xếp loại xuất sắc.