Công dân xã Nghi Thuận, huyện Nghi Lộc nhiều năm nay có đơn khiếu nại các cấp giải quyết bồi thường liên quan dự án. Ảnh: Xuân Thống

Thường trực Tỉnh ủy đưa vào diện theo dõi, chỉ đạo

Nhiều năm nay, các công dân trú tại xóm 4, xã Diễn An, huyện Diễn Châu đã có đơn khiếu nại (KN) đến UBND huyện Diễn Châu về thực hiện bồi thường thiếu diện tích đất khi GPMB thực hiện dự án nâng cấp mở rộng Quốc lộ 1A. Tiếp nhận, xem xét nội dung đơn và các báo cáo của UBND huyện, Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT), UBND tỉnh nhận thấy, đơn KN của các công dân trên về bồi thường thiếu diện tích đất là không đủ điều kiện để thụ lý giải quyết KN lần 2, bởi vì các KN về bồi thường thiếu diện tích đất đã được Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu giải quyết KN lần đầu tại vào năm 2018 cho từng công dân có đơn.

Sau khi Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu ban hành các quyết định giải quyết đơn, các công dân này không thực hiện quyền KN lần 2 đối với nội dung này, mà tiếp tục KN nội dung mới về việc UBND huyện Diễn Châu xác định sai thời điểm tính tiền trả chậm. Trong khi đó, các nội dung KN mới cũng đã được Chủ tịch UBND huyện ban hành các quyết định giải quyết KN lần đầu vào ngày 23/6/2021; UBND tỉnh cũng đã ban bành các quyết định giải quyết KN lần 2 vào ngày 8/3/2023. Do đó, quyết định giải quyết KN đối với nội dung KN bồi thường thiếu diện tích đất được ban hành vào ngày 1/11/2018 đã có hiệu lực và thi hành ngay nên các công dân có trách nhiệm chấp hành.

Tại huyện Nghi Lộc, công dân các xã Nghi Thuận, Nghi Long trong thời gian dài cũng đã có đơn KN về việc UBND huyện chưa bồi thường đủ diện tích của gia đình bị ảnh hưởng bởi dự án. Sau khi tiếp nhận nội dung KN, UBND huyện Nghi Lộc đã ban hành quyết định giải quyết KN (lần đầu), trong đó kết luận KN là KN sai. Không thống nhất, họ tiếp tục KN lên UBND tỉnh, UBND tỉnh đã ban hành quyết định giải quyết KN (lần hai) vào ngày 19/5/2016.

Ngày 25/9/2019, UBND tỉnh ban hành quyết định sửa đổi, hủy bỏ, bổ sung một số nội dung của quyết định giải quyết lần hai, trong đó, chỉ sửa đổi, hủy bỏ, bổ sung một số nội dung trong giải quyết KN của 24 hộ dân được giao đất sau ngày 21/12/1982, theo quy định “thực hiện thủ tục để bồi thường, hỗ trợ cho các trường hợp đủ điều kiện được bồi thường, hỗ trợ theo quy định của pháp luật”.

Trên cơ sở đề nghị của Thanh tra tỉnh (Tổ trưởng Tổ Công tác liên ngành), UBND tỉnh đã ban hành văn bản chỉ đạo UBND huyện Nghi Lộc ban hành từng quyết định giải quyết KN riêng đối với từng trường hợp để thay thế quyết định giải quyết KN chung đã ban hành. Trong số đó, có KN sai, có KN có đúng có sai và có KN đúng.

Đối với thị xã Hoàng Mai, giải quyết kiến nghị liên quan đến GPMB dự án mở rộng và nâng cấp Quốc lộ 1A tập trung ở 3 phường Quỳnh Xuân, Mai Hùng và Quỳnh Thiện đang được cả hệ thống chính trị tập trung giải quyết. Mới đây, ngày 30/10, Thường trực Thị uỷ đã có báo cáo sau khi tổ trưởng các tổ rà soát theo quyết định của Chủ tịch UBND thị xã có báo cáo.

Theo Thanh tra thị xã Hoàng Mai, trong số đơn thư đã thụ lý lần 1 có 163 đơn, đã ban hành 116/163 quyết định giải quyết KN (có 79 hộ KN đúng, 35 hộ KN sai). Hiện Hội đồng Bồi thường hỗ trợ và tái định cư đã lập dự thảo 8/79 trường hợp có quyết định giải quyết KN đúng. Lần 2 qua quá trình rà soát, có 840 hộ có đơn (phường Quỳnh Xuân 353 hộ, phường Mai Hùng 207 hộ, phường Quỳnh Thiện 280 hộ).

Ngày 18/10/2023, thị xã tổ chức làm việc, thông báo của lãnh đạo UBND thị xã về tiến độ giải quyết đơn thư, lập hồ sơ bồi thường, hỗ trợ cho các hộ đã có quyết định giải quyết KN trong phạm vi ảnh hưởng liên quan dự án 13,5m.

UBND thị xã đã ban hành các văn bản về việc tập trung tuyên truyền vận động các hộ dân, đồng thời thành lập tổ công tác tuyên truyền, vận động, ngăn chặn hoạt động tụ tập đông người khiếu kiện vượt cấp liên quan đến dự án.

Thường trực Tỉnh ủy và UBND tỉnh chỉ đạo Chủ tịch UBND các huyên, thị xã, thành phố lập nhiều đoàn kiểm tra, thanh tra để kết luận và ban hành quyết định giải quyết KN lần 1. Nhiều trường hợp đã được Chủ tịch UBND tỉnh giải quyết KN lần 2 theo quy định, một số trường hợp tiếp tục khởi kiện ra tòa án nhân dân.

Thường trực Tỉnh ủy đưa vụ việc vào diện theo dõi, chỉ đạo và đôn đốc; UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo giải quyết các trường hợp còn vướng mắc do thiếu hồ sơ tư liệu để xác định diện tích bị ảnh hưởng.

Chờ Trung ương cấp kinh phí bổ sung

Ngày 29/8/2023, UBND tỉnh ban hành văn bản về việc báo cáo kết quả giải quyết đơn của công dân về bồi thường GPMB Quốc lộ1A của công dân các huyện Quỳnh Lưu, Nghi Lộc, Diễn Châu, thị xã Hoàng Mai có nội dung: Phản ánh, KN liên quan đến việc bồi thường, GPMB đoạn đi qua tỉnh NghệAn, đã được giải quyết KN kết luận đủ điều kiện bồi thường.

Theo UBND tỉnh Nghệ An, ngày 5/8/2019, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt kế hoạch cấp kinh phí chi trả, tuy nhiên đến nay đã hơn 3 năm các hộdân vẫn không được các cấp có thẩm quyền bồi thường theo quy định.

Vụ việc công dân của 5 địa phương dọc Quốc lộ 1A KN liên quan đến công tác bồi thường GPMB dự án nâng cấp mở rộng Quốc lộ1A đoạn qua tỉnh Nghệ An từ năm 2016 đến nay đã được cả hệ thống chính trị của tỉnh NghệAn quan tâm giải quyết. UBND tỉnh đã báo cáo xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, Bộ TNMT, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) chỉ đạo tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế chính sách.

Tỉnh Nghệ An đã tổ chức nhiều cuộc họp tháo gỡ vướng mắc trong giải quyết đơn thư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án. Ảnh: PQ

Trên cơ sở đề nghị của UBND tỉnh, năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã cấp bổ sung cho tỉnh Nghệ An hơn 222 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu Chính phủ. UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương thực hiện chi trả cho các trường hợp đủ điều kiên bồi thường qua thanh tra, giải quyết KN từ năm 2020 về trước.

Đối với các trường hợp còn lại, qua giải quyết đơn thư từ năm 2021 đến nay đã được kết luận đủ điều kiện bồi thường theo quy định pháp luật, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành và địa phương tổng hợp, trên cơ sở đó đã có rất nhiều văn bản báo cáo đề nghị Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương bố trí kinh phí để chi trả cho công dân.

Gần nhất, ngày 18/8/2023, UBND tỉnh tiếp tục có Văn bản số 6859/UBND-TD gửi Bộ GTVT, Tài chính, Kế hoạch và đầu tư (KH&ĐT) đề nghị các bộ quan tâm, sớm báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét cấp bổ sung số kinh phí hơn 1.282 tỷ đồng để chi trả cho các hộ dân.

Ngày 18/9/2023, Bộ Tài chính đã có trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến Quốc hội, trong đó dẫn chứng, ngày 6/3/2023, Bộ GTVT báo cáo Chính phủ về việc hỗ trợ kinh phí bồi thường, GPMB dự án, trong đó Bộ GTVT kiến nghị. "Về nguồn vốn, do khoản mục chi thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương, Bộ GTVT ủng hộ kiến nghị sử dụng nguồn vượt thu năm 2022 của Trung ương theo đề xuất của UBND tỉnh Nghệ An và được Bộ Tài chính đồng thuận tại văn bản ngày 16/2/2023".

Ngày 21/8/2023, Bộ KH&ĐT đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, trong đó có nội dung: Bố trí vốn cho UBND tỉnh NghệAn để thực hiện thanh toán kinh phí đền bù, GPMB (bao gồm cả phần chậm trả) của dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A qua tỉnh Nghệ An.

Như vậy, vụ việc công dân KN về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước GPMB thực hiện dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A đã được các cấp, các ngành của tỉnh đặc biệt quan tâm giải quyết. Khó khăn, vướng mắc lớn nhất hiện nay là chưa có kinh phí để phê duyệt phương án bồi thường, chi trả cho các hộđủ điều kiện.

Sau khi được cấp thẩm quyền quyết định bố trí kinh phí, UBND tỉnh sẽ chủ trì, phối hợp Bộ GTVT và các đơn vị liên quan triển khai các nội dung theo quy định. Khi có kinh phí của Trung ương cấp bổ sung, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo các địa phương chi trả ngay cho các hộ dân.

Mới đây, ngày 1/11, ông Lê Hồng Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã có công văn gửi các sở, ngành, các địa phương về việc hoàn thiện hồ sơ, thủ tục bồi thường hỗ trợ bổ sung dự án.

Đến nay, Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính đã báo cáo trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét bố trí kinh phí từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương để chi trả cho các hộ dân. Dự kiến nguồn kinh phí bổ sung sẽ được bố trí trong tháng 12/2023.

Theo Thanh tra tỉnh Nghệ An, vụ việc KN việc bồi thường, GPMB dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A đang được tỉnh chỉ đạo giải quyết trong Kết quả giải quyết các vụ việc đông người, phức tạp, kéo dài theo Kế hoạch 2100/KH-TTCP ngày 19/9/2013 của Thanh tra Chính phủ.