TS Tạ Thu Thuỷ trình bày nội dung nghiên cứu. Ảnh: TH

Theo TS Tạ Thu Thủy, đề tài có mục tiêu chung là đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; các giải pháp về tổ chức thực hiện công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. 

Cũng theo TS Tạ Thu Thuỷ, trong thực tiễn, quy định pháp luật về công khai trong hoạt động thanh tra và việc thực hiện trên thực tế đã góp phần bảo đảm tính minh bạch trong hoạt động thanh tra. Tuy nhiên, thực tiễn hoạt động thanh tra thời gian qua vẫn cho thấy một số vấn đề liên quan đến công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình đang đặt ra đối với hoạt động thanh tra như: Trong xây dựng kế hoạch thanh tra vẫn còn tình trạng chồng chéo giữa các cơ quan thanh tra, kiểm toán Nhà nước; trong quá trình tiến hành cuộc thanh tra, trách nhiệm, quy trình nghiệp vụ, đạo đức công vụ trong hoạt động thanh tra vẫn còn bất cập, việc thực hiện trên thực tế chưa đầy đủ, nghiêm minh, có biểu hiện thiếu khách quan, minh bạch; thiếu quy định về minh bạch và trách nhiệm giải trình của các chủ thể có liên quan trong thực hiện kết luận thanh tra nên việc thực hiện nhiều nơi chưa nghiêm túc, nhất là trong thu hồi các khoản tiền sai phạm nộp ngân sách Nhà nước…

Tại hội thảo góp ý nội dung nghiên cứu đề tài ngày 8/5, TS Nguyễn Văn Kim, nguyên quyền Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ cho rằng, từ tên đề tài, cách tiếp cận vấn đề công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo cần được khuôn lại, để tránh dàn trải và phải được làm rõ, công khai với ai, công khai nội dung gì?… Làm rõ từng khái niệm gắn với đối tượng cụ thể.

Tham luận “Những vấn đề đặt ra từ thực tiễn thực hiện pháp luật về công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra” do TS Hoàng Ngọc Sơn, Thanh tra Bộ Tài chính trình bày đã đề cập những quy định pháp luật và thực tiễn thực hiện việc công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra từ Pháp lệnh Thanh tra năm 1990, Luật Thanh tra năm 2004, năm 2010, đến Luật Thanh tra năm 2022. 

Theo ông Sơn, quy định của pháp luật về nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra và việc thực hiện nguyên tắc này trên thực tế đã góp phần bảo đảm tính minh bạch cho hoạt động thanh tra. Tuy nhiên, từ thực tiễn hoạt động thanh tra trong thời gian qua vẫn cho thấy một số vấn đề liên quan đến quy định của pháp luật về công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình đang đặt ra đối với hoạt động thanh tra, nhất là trong xây dựng kế hoạch thanh tra và trong tiến hành các cuộc thanh tra…

Chia sẻ về những vấn đề đặt ra về pháp luật và thực tiễn thực hiện công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra, ông Nguyễn Khắc Quý, Thanh tra Bộ Công thương đã khái quát những ưu, nhược điểm của công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra từ thực tiễn công tác thanh tra của Bộ Công thương. 

Ông Quý cũng chia sẻ một số nội dung liên quan đến các nội dung nghiên cứu như vấn đề về xử lý chồng chéo trong hoạt động thanh tra từ góc độ chủ quan và khách quan; công khai kết luận thanh tra; việc tổ chức thực hiện công khai, minh bạch; nhật ký đoàn thanh tra…

Theo ông Hoàng Quốc Tráng, Thanh tra Bộ Nội vụ, đề tài có phạm vi rất rộng, chủ nhiệm đề tài cần khuôn lại phạm vi cho phù hợp hơn. Chương I cần làm rõ các nội dung cần nghiên cứu theo tên đề tài, mà các nội dung này đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; phần quy định pháp luật tại Chương II có nhiều nội dung còn dàn trải, do vậy, đề tài cần khuôn lại gọn hơn theo hướng tập trung vào quy định pháp luật hiện tại. 

Chia sẻ về công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động giải quyết khiếu nại, theo ông Tráng cần nêu rõ điều kiện thụ lý, thời gian giải quyết; nghiên cứu chỉ rõ số lượng các vụ việc giải quyết có liên quan; giải pháp nhận thức của các cá nhân có liên quan trong quá trình giải quyết; ưu tiên nguyên tắc công khai, minh bạch trong giải quyết khiếu nại, tố cáo; bảo đảm tính chính xác của thông tin công khai; tăng cường vai trò của cơ quan thanh tra trong giải quyết khiếu nại, tố cáo… 

ThS Lê Văn Đức, Phó Trưởng phòng Quản lý Khoa học và Thông tin - Thư viện, Viện CL&KHTT cho rằng, đề tài có phạm vi rất rộng, vì vậy chủ nhiệm đề tài cần khoanh lại phạm vi để đảm bảo sự liền mạch và logic xuyên suốt nội dung nghiên cứu. Từ khái niệm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Đề tài cần bổ sung các kết luận thanh tra trách nhiệm việc thực hiện pháp luật thanh tra để có cơ sở đánh giá thực trạng tại Chương 2.

Theo TS Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng, Viện CL&KHTT, đề tài đưa ra được nhiều vấn đề, bám sát mục tiêu nghiên cứu. Từ tên đề tài, việc nghiên cứu đề tài bám sát mục tiêu đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, đề tài cần khuôn lại phạm vi cho phù hợp ở hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Bên cạnh đó, Ban Chủ nhiệm đề tài cũng nhận được ý kiến góp ý về thẩm quyền, trách nhiệm của từng chủ thể trong trách nhiệm giải trình; làm rõ chủ thể, trình tự thủ tục thực hiện trách nhiệm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình; kiến nghị cơ chế đảm bảo thực hiện công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình của các chủ thể có liên quan; tính logic giữa phần lý luận và thực trạng của đề tài…