(Thanh tra) - Báo cáo công tác của ngành Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Nghệ An cho thấy một thực tế: Số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo (KNTC) của công dân đã tăng gần 60% so với cùng kỳ. Trước tình hình này, các cơ quan THADS tỉnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp để xử lý dứt điểm các vụ việc, giải quyết các bức xúc của người dân.
Trong bức tranh toàn cảnh về hoạt động tư pháp tại địa phương, công tác tiếp công dân và giải quyết KNTC luôn là một chỉ dấu quan trọng, phản ánh trực tiếp mức độ hài lòng của người dân đối với việc thực thi pháp luật. Báo cáo tổng kết 10 tháng đầu năm 2025 của THADS tỉnh Nghệ An đã cho thấy những con số "biết nói" và những nỗ lực không ngừng của ngành.
Theo báo cáo, THADS tỉnh Nghệ An đã thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về công tác tiếp công dân. Các văn bản như nội quy, quy chế tiếp công dân đã được ban hành và niêm yết công khai. Tất cả các đơn vị từ THADS tỉnh đến các Phòng THADS khu vực đều bố trí phòng tiếp dân theo quy định và phân công cán bộ thường trực trong tất cả các ngày làm việc. Chế độ tiếp công dân định kỳ hàng tháng và đột xuất của lãnh đạo đơn vị được duy trì, đảm bảo mọi công dân khi đến cơ quan đều được đón tiếp, hướng dẫn và giải thích kịp thời.
Tuy nhiên, một thực tế được ghi nhận là số lượng đơn thư người dân gửi đến đã tăng lên đáng kể. Các cơ quan THADS toàn tỉnh đã tiếp nhận tổng cộng 112 đơn các loại. Trong đó, có 67 đơn KNTC thuộc thẩm quyền xử lý, bao gồm 51 đơn khiếu nại liên quan đến 28 vụ việc và 16 đơn tố cáo liên quan đến 6 vụ việc.
Con số 67 đơn KNTC này đánh dấu sự gia tăng đột biến, cao hơn 25 đơn so với cùng kỳ năm 2024, tương ứng với tỷ lệ tăng lên đến 59,52%. Nội dung các đơn thư chủ yếu tập trung vào những vấn đề liên quan mật thiết đến quyền lợi của người dân trong quá trình thi hành án. Cụ thể, người dân khiếu nại về việc chậm thông báo các quyết định, chậm xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án, hoặc thiếu kịp thời trong việc áp dụng các biện pháp bảo đảm, cưỡng chế cần thiết để thu hồi tài sản.
Trước áp lực từ số lượng đơn thư gia tăng, ngành THADS Nghệ An đã thể hiện nỗ lực lớn trong công tác xử lý. Kết quả, đã có 61/67 đơn được giải quyết xong, đạt tỷ lệ 91,17% trên tổng số việc đã thụ lý. Đáng chú ý, qua quá trình xem xét, các cơ quan đã ban hành 15 quyết định giải quyết khiếu nại và 4 kết luận nội dung tố cáo, tất cả đều có nội dung không chấp nhận đơn (khiếu nại, tố cáo sai toàn bộ). Điều này cho thấy phần lớn các khiếu nại của công dân, sau khi được xem xét kỹ lưỡng, đều không có đủ cơ sở pháp lý.
Bên cạnh các vụ việc thông thường, báo cáo đặc biệt nhấn mạnh đến 1 vụ việc KNTC phức tạp, kéo dài liên quan đến việc thi hành án giao tài sản bán đấu giá của bà Nguyễn Thị Tuyết tại huyện Đô Lương. Vụ việc này có tính chất rắc rối, liên quan đến tranh chấp về kết quả bán đấu giá và đã được Tòa án Nhân dân tỉnh Nghệ An tiếp tục đưa ra giải quyết theo thủ tục tố tụng. Sự phức tạp của vụ việc còn thể hiện ở việc Thường trực Tỉnh ủy Nghệ An đã phải vào cuộc, có ý kiến chỉ đạo các cơ quan tư pháp tỉnh (Tòa án, Viện Kiểm sát, Thi hành án) cùng phối hợp tham mưu cho Trung ương để tìm hướng giải quyết dứt điểm.
Không chỉ đối mặt với các vụ việc phức tạp, công tác tiếp công dân còn gặp những khó khăn thực tiễn. Do vị trí địa lý của tỉnh Nghệ An rộng, việc lãnh đạo THADS tỉnh di chuyển đến các Phòng THADS khu vực xa trung tâm để tiếp dân định kỳ mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến tiến độ các công việc khác. Để giải quyết vấn đề này, THADS tỉnh đã đưa ra một giải pháp linh hoạt: Thủ trưởng cơ quan phân công, ủy quyền cho Phó Thủ trưởng tiếp công dân định kỳ tại các địa điểm xa trung tâm, dựa trên việc đăng ký trước của công dân, đảm bảo quyền lợi của người dân không bị ảnh hưởng.
Sự gia tăng của các đơn thư khiếu nại không thể tách rời bối cảnh chung của công tác thi hành án, đặc biệt là trong mảng thu hồi tài sản các vụ án tham nhũng, kinh tế. Theo báo cáo, tỷ lệ thu hồi về giá trị tiền trong các vụ án này chỉ đạt 15,75%. Nguyên nhân sâu xa được chỉ ra là đặc thù các vụ án tại Nghệ An, với hơn 90% là các vụ "cho vay nặng lãi" có giá trị không lớn. Người phải thi hành án thường có thu nhập thấp, và tài sản duy nhất là nhà ở có giá trị lớn hơn nhiều so với khoản nợ. Việc chậm trễ áp dụng các biện pháp cưỡng chế như kê biên nhà ở trong những trường hợp này, dù hợp lý về mặt xã hội, lại chính là nguồn cơn gây ra sự sốt ruột, bức xúc và dẫn đến khiếu nại từ phía người được thi hành án.
Nhận diện rõ những thách thức, THADS tỉnh Nghệ An đã xác định phương hướng trọng tâm trong thời gian tới. Ưu tiên hàng đầu là thực hiện nghiêm các quy định về tiếp công dân, nâng cao vai trò của người đứng đầu, và tập trung giải quyết triệt để, đúng pháp luật các đơn thư KNTC thuộc thẩm quyền, không để xảy ra các vụ việc khiếu kiện vượt cấp. Song song đó, ngành sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản, giải quyết tận gốc những nguyên nhân sâu xa làm phát sinh khiếu nại, qua đó củng cố niềm tin của Nhân dân vào hoạt động THADS.
