Qua kiểm tra, rà soát, Thanh tra Chính phủ cho rằng, công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn UBND phường Mễ Trì còn nhiều thiếu sót, bất cập. Ảnh: MH

Trước đó, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Văn bản số 3255 ngày 9/5/2023 truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc phản ánh, kiến nghị của bà Nguyễn Thị Chính và một số công dân phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, cụ thể: “Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với UBND thành phố Hà Nội và các cơ quan có liên quan kiểm tra, rà soát nguồn gốc, quá trình sử dụng đất của các hộ dân; công tác quản lý Nhà nước về đất đai và quy hoạch sử dụng đất tại tổ dân phố số 01, phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội; xem xét, có biện pháp giải quyết kiến nghị của công dân theo đúng quy định của pháp luật; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước 31/7/2023”.

Ngày 1/6/2023, Thanh tra Chính phủ đã có Văn bản số 1252 về việc cử tổ công tác kiểm tra, rà soát đơn kiến nghị, phản ánh của bà Nguyễn Thị Chính và một số công dân phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Kết quả kiểm tra, rà soát như sau:

Về nguồn gốc đất và quá trình quản lý sử dụng của các hộ dân: Việc UBND thành phố Hà Nội căn cứ vào các báo cáo của các cơ quan tham mưu làm cơ sở kết luận về nguồn gốc đất của các hộ dân tiếp giáp với đường Lương Thế Vinh có nguồn gốc đất “thuộc UBND xã Mễ Trì giao trái thẩm quyền” là không có cơ sở. UBND thành phố Hà Nội xác định các hộ dân tiếp giáp với đường Lương Thế Vinh thuộc đối tượng được giao đất trái thẩm quyền quy định tại Điều 23 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ là không đúng đối tượng.

Do xác minh không đúng về nguồn gốc, không đúng đối tượng nên việc giải quyết của các cơ quan chức năng thuộc UBND thành phố là chưa phù hợp. Dẫn tới hệ quả nhiều năm qua, một số hộ dân không được thực hiện đầy đủ về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở theo quy định của pháp luật.

Trách nhiệm thuộc UBND phường Mễ Trì, UBND quận Nam Từ Liêm và các cơ quan có liên quan.

Về công tác quản lý đất đai: Theo quy định của pháp luật về đất đai năm 2003, hồ sơ địa chính là hồ sơ phục vụ quản lý Nhà nước đối với việc sử dụng đất, bao gồm: Bản đồ địa chính, sổ địa chính, sổ mục kê đất đai, sổ theo dõi biến động đất đai.

Tuy nhiên, trên địa bàn xã Mễ Trì, huyện Từ Liêm giai đoạn trước đây không thực đầy đủ (chỉ có bản đồ địa chính) việc lập và quản lý hồ sơ địa chính dẫn tới công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn còn nhiều thiếu sót, bất cập, như: Không có cơ sở để thiết lập và quản lý, bảo vệ đất chưa sử dụng tại địa phương; không quản lý được việc mua, bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp được giao theo Nghị định số 64/CP; tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, vi phạm pháp luật về đất đai của các hộ dân dẫn tới hậu quả phát sinh tình hình phức tạp trong thời gian dài.

Trách nhiệm thuộc UBND xã Mễ Trì, UBND huyện Từ Liêm và các cơ quan có liên quan.

Về quy hoạch sử dụng đất: Quy hoạch chi tiết huyện Từ Liêm, tỷ lệ 1/5.000 đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt tại Quyết định số 14/2000/QĐ-UB ngày 14/02/2000. Hiện nay, Quy hoạch phân khu đô thị H2-2, tỷ lệ 1/2.000 đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt tại Quyết định số 6631/QĐ-UBND ngày 2/12/2015 là quy hoạch đang có hiệu lực áp dụng, theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, về chức năng sử dụng đất được xác định là “cơ quan dự kiến” hoặc “công cộng cấp đô thị” từ quy hoạch chi tiết huyện Từ Liêm năm 2000 đến quy hoạch phân khu đô thị H2-2 năm 2015 đến nay đã 23 năm nhưng vẫn chưa được cơ quan chức năng có thẩm quyền tổ chức, triển khai thực hiện theo đồ án quy hoạch được duyệt. Như vậy, có căn cứ cho rằng, việc xác định chức năng “cơ quan dự kiến” hoặc “công cộng cấp độ thị” thuộc một trong các trường hợp “quy hoạch treo” tại khu vực.

Ngoài ra, theo số liệu thống kê sơ bộ của UBND phường Mễ Trì, hiện trạng năm 2023, khu vực dân cư đã tiếp tục phát sinh khoảng gần 200 hộ. Trong đó, có rất nhiều hộ có khó khăn, không còn chỗ ở nào khác. Do đó, trong trường hợp UBND thành phố Hà Nội kiên quyết giải phóng mặt bằng để đầu tư xây dựng công trình công cộng theo quy hoạch sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ, xuất hiện các đoàn khiếu nại, tố cáo đông người, gay gắt, kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra, rà soát, Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo UBND thành phố Hà Nội giao các cơ quan chức năng: Tiến hành kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý theo quy định pháp luật (nếu có) đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân được giao nhiệm vụ quản lý đất đai, xác minh nguồn gốc đất và từ chối cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân tiếp giáp với đường Lương Thế Vinh tại khu vực tổ dân phố số 01, phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm còn chưa phù hợp với quy định của pháp luật;

Tiến hành rà soát lại các hồ sơ, tài liệu làm cơ sở xác minh, kết luận chính xác số hộ, nguồn gốc đất và quá trình quản lý sử dụng của các hộ dân tiếp giáp với đường Lương Thế Vinh và phần còn lại;

Trên cơ sở thiết lập hồ sơ điều tra hiện trạng, kết quả rà soát, xem xét từng trường hợp cụ thể trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân theo đúng quy định của pháp luật;

Đối với 160 hộ dân còn lại (nay khoảng 200 hộ, thuộc phần đất xác định chức năng là đất công cộng thành phố), chỉ đạo các cơ quan có liên quan rà soát quy hoạch. Sau khi bố trí xong quỹ đất đáp ứng nhu cầu công cộng thì xem xét điều chỉnh quy hoạch phù hợp với hiện trạng đất ở, để làm căn cứ cho UBND phường Mễ Trì, UBND quận Nam Từ Liêm hướng dẫn các hộ dân hoàn thiện hồ sơ, xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu tiền sử dụng đất theo đúng quy định pháp luật.