Thửa đất 328 của hộ ông Hưng bị ông Giáp chiếm dụng làm xưởng gỗ. Ảnh: TH

Nguồn gốc đất rõ ràng

Ông Đoàn Văn Hưng (SN 1959), quê Hải Hậu, Nam Định, nhập ngũ tháng 8/1978. Sau gần 10 năm quân ngũ, năm 1987, ông Hưng xuất ngũ và xây dựng gia đình với nữ dân quân Phạm Thị Mai.

Để an cư lạc nghiệp, đôi vợ chồng cựu chiến binh Đoàn Văn Hưng và Phạm Thị Mai đã mua lại một ngôi nhà và khu đất của gia đình ông bà Lê Văn Cốc và Nguyễn Thị Thùy, thôn Một (nay là thôn Minh Tân), xã Quảng Minh, huyện Quảng Hà (nay là huyện Hải Hà), tỉnh Quảng Ninh.

Khu đất này, gia đình ông bà Cốc - Thùy trồng cấy lúa và trồng rau màu. Ông Đoàn Văn Hưng cho biết, khi mua bán, hai bên đã làm giấy chuyển nhượng có xác nhận của chính quyền thôn Minh Tân và các hộ có đất liền kề. Từ khi mua đất (1987), đến khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) (tháng 10/1995), hộ ông Hưng sử dụng khu đất ổn định không có tranh chấp với các hộ khác.

Ngày 5/10/1995, cùng với các hộ trong xã, hộ ông Đoàn Văn Hưng, được UBND huyện Quảng Hà cấp GCNQSDĐ số: E781816. Theo đó, ông Đoàn Văn Hưng (người đứng tên chủ hộ) được quyền sử dụng 1.660 m2 đất nông nghiệp gồm 02 thửa: thửa số 326 có diện tích 1.460m², thửa 328 diện tích 200m², mục đích sử dụng: cấy lúa. Thời hạn sử dụng: 20 năm.

Năm 1998, Nhà nước mở đường quốc lộ 18A đi qua khu đồng thôn Minh Tân. Trong quá trình thi công đường, đất đá tràn vào thửa ruộng 328 và nhiều thửa ruộng khác của hộ dân thôn Minh Tân, vùi lấp phần đất màu nên các hộ không thể tiếp tục trồng lúa.

Khi quốc lộ 18A hoàn thành, đất ruộng của nhiều hộ dân thôn Minh Tân trở thành đất mặt đường, các hộ san lấp ruộng làm nhà ở, hàng quán hoặc chuyển nhượng cho người khác. Những thửa ruộng bên quốc lộ 18A đã trở thành đất ở. Thửa đất 328 của hộ ông Đoàn Văn Hưng nằm xen kẹt giữa khu dân cư, một mặt tiếp giáp quốc lộ 18A, phía sau giáp ranh với thửa đất của hộ ông Đoàn Văn Khiêm.

Hai thửa đất có ranh giới là một con mương, bờ mương là đường đi của thôn (khi chưa có quốc lộ 18A), sau này ông Khiêm chuyển nhượng thửa đất cho người khác. Do là đất xen kẹt nên không thể trồng rau màu như trước nên ông Đoàn Văn Hưng cải tạo 200m² đất thửa 328 với ý định làm nơi sản xuất gạch ba banh. Nhưng vì ốm đau nên chưa làm được.

Ông Hưng cho biết, sau khi hết thời hạn SDĐ (20 năm), khoảng tháng 5/2019, UBND xã Quảng Hà thông báo cho các hộ có GCNQSDĐ do UBND huyện Quảng Hà cấp năm 1995 thì đem GCNQSDĐ và đơn xin gia hạn SDĐ lên UBND xã để xã tổng hợp, lập hồ sơ trình UBND huyện Hải Hà xem xét ra thời hạn tiếp tục SDĐ.

Bà Phạm Thị Mai (vợ ông Hưng) đã trực tiếp nộp đơn và GCNQSDĐ số E 781816 giao cho công chức địa chính xã Quảng Hà. Ngày 30/07/2019, Văn phòng Đăng ký QSDĐ - Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh đã phê duyệt cho chủ hộ Đoàn Văn Hưng: “Tiếp tục SDĐ đến ngày 5/10/2065” (mục “Những thay đổi sau khi cấp GCN” tại GCNQSDĐ số E781816).

Như vậy, thửa đất 328 có nguồn gốc rất rõ ràng, được cơ quan có thẩm quyền là UBND huyện Quảng Hà (nay là huyện Hải Hà) xác nhận và Văn phòng Đăng ký QSDĐ - Phòng NNPTNT huyện Hải Hà xác nhận và giao quyền sử dụng cho hộ ông Đoàn Văn Hưng tiếp tục sử dụng đến ngày 5/10/2065.

Hơn 30 năm qua, hộ ông Đoàn Văn Hưng sử dụng hai thửa đất trên ổn định, đúng mục đích, không có tranh chấp và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước.

Biến đất dân thành đất xã

Ông Đoàn Văn Hưng cho biết: Khoảng đầu tháng 7/2020, ông Phạm Văn Giáp (nhà giáp danh với thửa đất 328) chuyển gỗ để lên thửa đất 328 của hộ ông Hưng. Ông Giáp nói với ông Hưng là chỉ để nhờ mấy hôm rồi chuyển đi. Nhưng nhiều ngày sau, ông Giáp không chuyển gỗ đi mà còn chuyển gỗ về nhiều hơn.

Nhiều lần ông Hưng yêu cầu ông Giáp chuyển gỗ ra khỏi thửa đất để gia đình sử dụng, nhưng ông Giáp tỏ thái độ chây ỳ, thách thức ông Hưng.

Ngày 27/7/2020, ông Hưng làm đơn gửi UBND xã Quảng Minh kiến nghị về việc ông Phạm Văn Giáp cố tình chiếm thửa đất 328 của gia đình ông làm xưởng gỗ. Ông Hưng bức xúc, nói: “Ngày 6/8/2020, UBND xã Quảng Minh có Văn bản số 323/UBND trả lời tôi là thửa đất 328, diện tích 200m² không có trong bản đồ giải thửa 299 của xã, khu đất tôi kiến nghị (thửa 328) là một phần của thửa đất số 434, diện tích 1.320m², một phần thửa đất này đã giải phóng mặt bằng làm đường quốc lộ 18A, một phần đất đã cấp đất ở”.

“Cách giải quyết đơn khiếu nại của UBND xã Quảng Minh là không thấu tình đạt lý, không minh bạch. Vì, trong quá trình tiếp nhận, giải quyết đơn kiến nghị của tôi, UBND xã không tổ chức kiểm tra thực địa, không lấy ý kiến của chính quyền thôn và khu dân cư thôn Minh Tân để xác định nguồn gốc đất, người SDĐ, theo như quy định”, ông Hưng nói.

Không đồng tình với cách giải quyết của UBND xã Quảng Minh, ông Đoàn Văn Hưng làm đơn kiến nghị gửi Chủ tịch UBND huyện Hải Hà.

Ngày 07/04/2021, UBND huyện Hải Hà có Công văn số 857/UBND-TNMT do Chủ tịch UBND huyện Hồ Đức Quang ký, trả lời kiến nghị của ông Đoàn Văn Hưng.

Công văn số 857/UBND-TNMT của UBND huyện Hải Hà. Ảnh: TH

Ông Hưng cho rằng, nội dung trả lời của UBND huyện Hải Hà là “tiền hậu bất nhất”, không thuyết phục. Đó là, Công văn 857 cho rằng: “Tại vị trí mà ông Đoàn Văn Hưng kiến nghị (thửa đất 328) thuộc một phần diện tích thửa đất số 434, diện tích 1.320m² đã ghi trên GCN, tờ bản đồ giải thửa 299, xã Quảng Minh. Qua kiểm tra xác minh của Phòng Tài nguyên - Môi trường (TNMT), theo báo cáo của UBND xã Quảng Minh và lấy phiếu ý kiến dân cư thì thửa đất này là đất công ích thuộc UBND xã Quảng Minh quản lý…”. Vì vậy, hộ gia đình ông Đoàn Văn Hưng không đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ đối với diện tích.

Ông Đoàn Văn Hưng bức xúc: Nội dung Công văn 857 dựa vào Báo cáo của UBND xã Quảng Minh, biên bản kiểm tra của Phòng TNMT huyện Hải Hà là không có cơ sở, không đúng thực tế nguồn gốc đất. Vì vậy, ông Hưng đã làm đơn gửi Chủ tịch UBND huyện Hải Hà kiến nghị làm rõ nguồn gốc, chủ sử dụng thửa đất số 434.

Thực hiện sự chỉ đạo của Chủ tịch UBND huyện, ngày 28/9/2020, tại thôn Minh Tân, UBND xã Quảng Minh đã tổ chức họp để “Lấy ý kiến của khu dân cư xác định nguồn gốc và thời điểm SDĐ đối với thửa đất số 434 theo bản đồ giải thửa 299 tại thôn Minh Tân, xã Quảng Minh của ông Đoàn Văn Hưng, thôn Minh Tân”. Cuộc họp do bà Lê Thị Ngọc, Trưởng thôn Minh Tân chủ trì. Các ông: Nguyễn Văn Quắt, Trưởng Ban công tác Mặt trận thôn Minh Tân; Đoàn Văn Khắc, Lê Văn Thảo, Bùi Văn Vượng, thôn Minh Tân là những người đã từng cư trú cùng thời điểm bắt đầu SDĐ vào mục đích hiện nay của thửa đất. Đại diện UBND xã Quảng Minh có các ông: Phạm Văn Giang, Phó Chủ tịch UBND xã; Phạm Tuấn Lưu, Lê Văn Lái, công chức địa chính xã Quảng Minh.

Cuộc họp đã thống nhất xác định: “Thửa đất số 434 theo bản đồ giải thửa 299, ông Đoàn Văn Hưng sử dụng từ năm 1987, sử dụng ổn định từ đó đến nay. Thời điểm sử dụng vào mục đích đất trồng cây hàng năm nhận từ năm 1987; tình trạng tranh chấp đất đai: không tranh chấp”.

Các đại biểu tham dự cuộc họp đã ký biên bản, Phó Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Giang ký tên, đóng dấu. Nội dung Phiếu lấy ý kiến của khu dân cư thôn Minh Tân không thể hiện một chữ nào nói rằng “thửa đất này là đất công ích thuộc UBND xã Quảng Minh quản lý” như Công văn số 857 của UBND huyện Hải Hà trả lời công dân Đoàn Văn Hưng.

Phiếu lấy ý kiến của khu dân cư thôn Minh Tân về thửa đất ông Hưng kiến nghị. Ảnh: TH

Và nữa, tại Biên bản kiểm tra ngày 2/4/2021 của Phòng TNMT và UBND xã Quảng Minh, kết luận: “Phần đất ông Đoàn Văn Hưng kiến nghị, hiện trạng là đất trống và một phần là đất hành lang đường. Trên phần đất có đường ray máy và phần đất hành lang đường có gỗ của ông Phạm Văn Giáp”.

Nội dung trên cho thấy, biên bản kiểm tra mà UBND huyện Hải Hà lấy làm căn cứ trả lời ông Đoàn Văn Hưng tại Công văn số 857, tiền hậu bất nhất. Vì, nếu vị trí đất mà ông Hưng kiến nghị là đất “công ích thuộc UBND xã Quảng Minh quản lý” (Công văn 857) thì không thể gọi là đất trống và càng không thể nói “trên phần đất có đường ray máy và phần đất hành lang đường có gỗ của ông Phạm Văn Giáp”.

Trong khi ông Hưng kiến nghị làm rõ 200m² đất thửa 328, tại sao biên bản kiểm tra chỉ nói “một phần là đất trống và một phần là đất hành lang giao thông đường”, một phần là bao nhiêu mét vuông? Phần diện tích đất còn lại là bao nhiêu mét vuông? Trong khi Công văn số 857 lại cho rằng, “Thửa đất 434, diện tích 1.320m² đã đổ mặt bằng san lấp, một phần thửa đất đã cấp đất ở”. Có phải UBND huyện Hải Hà đã cấp đất ở lên đất công ích của xã?

Để làm rõ thêm về 200m² đất thửa 328 mà UBND xã Quảng Minh nói là “một phần của thửa đất số 434, diện tích 1.320m² trong bản đồ giải thửa 299 xã Quang Minh và là đất công ích do UBND xã Quảng Minh quản lý”, chúng tôi đã trao đổi với bà Lê Thị Ngọc, Trưởng thôn Minh Tân.

Bà Ngọc cho biết: “Tôi không nắm được cụ thể về diện tích, số thửa, nhưng khu đất mà ông Hưng kiến nghị hiện tại ông Giáp đang để gỗ và làm xưởng gỗ là đất của hộ ông Đoàn Văn Hưng. Nguồn gốc khu đất này là do ông Hưng mua lại của ông bà Cốc - Thùy từ năm 1987 và sử dụng ổn định đến nay. Tại cuộc họp lấy ý kiến khu dân cư ngày 28/9/2020, thay mặt chính quyền thôn tôi đã ghi nhận điều đó”.

Cụ Cao Văn Kẻ (80 tuổi), người thôn Minh Tân nói rằng, người ta sử dụng hơn 30 năm rồi, không ai hỏi, không ai đòi. Bây giờ xã lại nhận là đất công ích của xã là không được. Ngày ông Hưng mua đất, cụ Kẻ còn ra giúp ông Hưng trồng mấy cây chuối bên bờ mương để khỏi lở đất, cái mương còn đấy. Cụ Kẻ còn nói, cán bộ xã bảo là khu đất trống thì nghe không lọt tai. Đây là đất mặt đường quốc lộ, một tấc cũng quý. Nếu không có chủ thì người khác đã chiếm dụng lâu rồi.

Anh Cao Văn Nam, thôn Minh Tân cho biết: Sau khi có đường 18A, những gia đình có ruộng bên đường đều làm nhà ở, duy nhất khu ruộng nhà ông Hưng là còn nguyên. Cả thôn ai chả biết, có điều khi giải thửa theo bản đồ 299 của xã, số thửa có thể thay đổi, nhưng khu đất thì không thể thay đổi được.

Bà Nguyễn Thị Thùy, người đã chuyển nhượng thửa đất cho ông Hưng, bà Mai khẳng định: Khu đất hiện tại mà ông Giáp đang để gỗ, làm xưởng là đất của vợ chồng bà (ông Cốc, bà Thùy) chuyển nhượng cho ông Hưng năm 1987. Tên (số thửa) thửa đất có thể thay đổi nhưng đất thì không thể thay đổi. UBND xã Quảng Minh không thể nhận là “đất công ích của xã”, vì UBND xã không thể “bỏ quên” đất của mình hơn 30 năm như vậy.

Các ông Lê Văn Thảo, Nguyễn Văn Quắt, Đoàn Văn Khắc, Bùi Văn Vượng ở thôn Minh Tân, năm nay đã ngoài 60 tuổi, là công dân lâu năm ở thôn Một, nay là thôn Minh Tân, đều xác nhận khu đất hiện tại mà ông Hưng kiến nghị lên chính quyền giải quyết là số thửa 328 hay 434 người dân không nắm được chi tiết, chỉ biết rằng khu đất ấy (thửa 328) thuộc về quyền sử dụng hợp pháp của hộ ông Đoàn Văn Hưng. Khu đất đó không phải là đất công ích của UBND xã Quảng Minh. Như vậy còn đất, mất “tên” (số thửa), chính quyền xã Quảng Minh đã biến đất dân thành đất xã.

Để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tránh khiếu kiện kéo dài, vượt cấp, đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh xem xét giải quyết kiến nghị của ông Đoàn Văn Hưng một cách thấu tình đạt lý.