(Thanh tra) - Kết luận của Thanh tra tỉnh Sóc Trăng đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý Nhà nước về khai thác, vận chuyển khoáng sản và kiến nghị nhiều nội dung nhằm tăng cường quản lý hoạt động khoáng sản trên địa bàn.
Nhiều tồn tại, hạn chế
Chánh Thanh tra tỉnh Sóc Trăng đã ban hành Kết luận luận thanh tra số 32/KL-TTr ngày 27/5/2025 về việc thanh tra chuyên đề công tác quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với mỏ vật liệu xây dựng; việc sử dụng cát phục vụ thi công Dự án thành phần 4 thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, giai đoạn 1 và các dự án giao thông trọng điểm quốc gia theo Nghị quyết 106/2023/QH15 ngày 28/11/2023 của Quốc hội.
Theo kết luận thanh tra, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý Nhà nước về khai thác, vận chuyển khoáng sản trên địa bàn còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể, đối với dự án camera giám sát trong hoạt động khai thác, vận chuyển cát, dự án này chưa phát huy tác dụng như mong muốn trong giám sát tại các mỏ cát được giao theo cơ chế đặc thù, kể cả các mỏ thương mại phục vụ theo cơ chế đặc thù, triển khai chậm trễ một phần do nguyên nhân dự án triển khai trong giai đoạn cấp bách, trong khi thủ tục lập dự toán và phê duyệt dự toán mất khá nhiều thời gian.
Camera chưa đáp ứng yêu cầu giám sát do vị trí giám sát xa bờ, một số camera lắp đặt bị khuất tầm quan sát nên chưa theo dõi được một số phương tiện vận chuyển tại các vị trí góc khuất của mỏ cát ký hiệu MS 03 và MS 04.
Một số chủ phương tiện tham gia vận chuyển cát thực hiện không đúng, không đầy đủ trách nhiệm của đơn vị vận chuyển; tắt thiết bị định vị trong quá trình vận chuyển gây khó khăn cho công tác theo dõi của cơ quan chức năng; một số phương tiện sang mạn không gắn thiết bị định vị nên chưa theo dõi được khoáng sản vận chuyển đến công trình.
Đối với nhà thầu được giao mỏ khai thác theo cơ chế đặc thù, theo kết luận thanh tra, các nhà thầu được giao mỏ cát khai thác phục vụ công trình tổ chức quản lý chưa chặt chẽ, nhất là khâu khai thác, vận chuyển cát đến công trình; lựa chọn đơn vị khai thác, vận chuyển không có năng lực, không đáp ứng yêu cầu khai thác và vận chuyển dẫn đến tình trạng phải hợp đồng thuê mướn qua nhiều đơn vị trung gian gây mất thời gian và khó khăn trong công tác quản lý.
Bên cạnh đó, do công tác quản lý, điều hành, khai thác tại mỏ chưa chặt chẽ dẫn đến đơn vị khai thác lợi dụng để trục lợi, khai thác cầm chừng, thực hiện hành vi vi phạm trong khai thác khoáng sản.
Trách nhiệm của đơn vị quản lý, kiểm tra, giám sát
Theo kết luận thanh tra, công tác tham mưu UBND tỉnh quản lý Nhà nước về khoáng sản chưa được tổ chức chặt chẽ, lực lượng cán bộ tham mưu quản lý hoạt động khoáng sản còn ít; việc phối hợp, theo dõi, kiểm tra, giám sát, tổng hợp báo cáo, phát hiện vi phạm để chấn chỉnh chưa thường xuyên và chưa được kịp thời, một số đơn vị khai thác lợi dụng việc được giao mỏ để vi phạm pháp luật phải bị xử lý. Hạn chế này có một phần trách nhiệm của Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường).
Căn cứ Luật Quy hoạch, Sở Tài nguyên và Môi trường không tổ chức khảo sát, đánh giá lại trữ lượng khoáng sản mà sử dụng dữ liệu khoáng sản được thăm dò từ năm 2010 để kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, giao mỏ cho nhà thầu khai thác phục vụ dự án thành phần 4.
Tuy nhiên, kết quả khảo sát, đánh giá lại trữ lượng về mặt số liệu hiện tại có nhiều thay đổi, trữ lượng khoáng sản thấp hơn so với kết quả thăm dò năm 2010, từ đó dẫn đến nguồn vật liệu cung cấp cho dự án thành phần 4 bị thiếu hụt.
“Trách nhiệm chính dẫn đến việc chậm cung cấp vật liệu san lấp cho dự án chủ yếu thuộc về chủ mỏ, nhà thầu khai thác, trong đó có một phần trách nhiệm của Sở Tài nguyên và Môi trường”, kết luận thanh tra nêu.
Kết luận thanh tra còn chỉ ra, công tác kiểm tra, giám sát của tổ công tác liên ngành cát sông và tổ công tác liên ngành cát biển theo quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng phát huy chưa hết vai trò trách nhiệm trong công tác kiểm tra, giám sát. Việc tổ chức kiểm tra, giám sát chưa thường xuyên.
Kiến nghị tăng cường công tác quản lý
Chánh Thanh tra tỉnh Sóc Trăng kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác quản lý về hoạt động khoáng sản, đặc biệt, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm tạo chuyển biến tích cực về nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong việc quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản, nhất là khoáng sản chưa khai thác.
Công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác, chế biến, kinh doanh, vận chuyển khoáng sản cần tiếp tục được quan tâm, nhất là đấu tranh chống các hành vi khai thác khi chưa hoàn thành thủ tục, khai thác vượt công suất, khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác.
Chỉ đạo cơ quan chức năng xử lý nghiêm theo quy định đối với các vi phạm, đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng hoặc thu hồi giấy phép khai thác; đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường đối với những khu vực khai thác không hiệu quả, gây ô nhiễm môi trường theo quy định của pháp luật.
Đối với với các sở, ngành và UBND cấp huyện, Chánh Thanh tra tỉnh Sóc Trăng kiến nghị nâng cao hơn nữa vai trò trách nhiệm trong công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác; tăng cường công tác kiểm tra, kịp thời phát hiện và có biện pháp ngăn chặn các hành vi khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị xử lý (nếu vượt thẩm quyền) đối với các hành vi vi phạm theo quy định.
