Phát hiện nhiều bất cập trong mua sắm vật tư y tế chống dịch tại tỉnh Bình Phước. Ảnh: AX

Mua sắm trong trường hợp cấp bách bị làm ngược quy trình

Thanh tra tỉnh cho biết, phần lớn các gói thầu mua sắm thiết bị, vật tư y tế trong thời gian này đều áp dụng hình thức chỉ định thầu rút gọn theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 22 Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13. Các gói thầu này được xác định là mua sắm trong trường họp cấp bách. Tuy nhiên, công tác thực hiện thủ tục mua sắm lại không hợp lý.

Khi xác định là cấp bách, thì chủ đầu tư cần phải lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện ngay gói thầu nhằm cung cấp kịp thời vật tư, thiết bị để phục vụ công tác phòng, chống dịch, sau đó mới hoàn thiện thủ tục.

Trong thực tế, các chủ đầu tư, các cơ quan chuyên môn lại làm ngược lại là hoàn thiện thủ tục xong rồi mới ký hợp đồng với nhà thầu để họ cung cấp vật tư, thiết bị, dẫn đến việc thời gian mua sắm kéo dài. Qua thống kê, thời gian kể từ thời điểm có nhu cầu cần mua sắm đến khi hoàn thiện xong thủ tục, tiến hành ký kết hợp đồng ở cấp tỉnh là từ 20-43 ngày; ở cấp huyện là từ 5-15 ngày.

Thanh tra tỉnh cho rằng, giữa việc xác định là cấp bách nhằm mục đích thực hiện gói thầu theo hình thức chỉ định thầu với việc tổ chức thực hiện hoàn toàn mâu thuẫn nhau. Nếu là cấp bách thì phải mời ngay (chỉ trong khoảng 1-3 ngày) nhà thầu vào thực hiện gói thầu, sau đó mới hoàn thiện thủ tục thì thực tế là ngược lại.

Điển hình là gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút Corona do Sở Y tế làm chủ đầu tư, với giá trúng thầu là  7,83 tỷ đồng, có thời gian làm thủ tục là 41 ngày, thời gian thực hiện hợp đồng là 45 ngày (tổng thời gian từ lúc có nhu cầu đến lúc mua sắm xong là 86 ngày)…

Toàn tỉnh chi hơn 230 tỷ đồng để mua sắm vật tư y tế chống dịch

Qua thanh tra cho thấy, trong giai đoạn ngày 1/1/2020 đến 31/12/2021, toàn tỉnh Bình Phước đã chi hơn 230 tỷ đồng để mua sắm vật tư y tế chống dịch. Trong đó, các đơn vị cấp huyện thực hiện 669 gói thầu mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế với tổng số tiền hơn 104,14 tỷ đồng (trong đó ngân sách là 103,34 tỷ đồng; nguồn vận động, tài trợ là hơn 795 triệu đồng).

Các đơn vị cấp tỉnh thực hiện 90 gói thầu mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế với tổng số tiền gần 130 tỷ đồng (trong đó ngân sách là hơn 121,45 tỷ đồng; nguồn vận động, tài trợ là hơn 8,54 tỷ đồng). Tại thời điểm thanh tra 2 đơn vị là Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh, cho thấy còn nợ 11 gói mua sắm chưa thanh toán với số tiền hơn 60,54 tỷ đồng.

Tại cấp huyện, do tính chất cấp bách, kịp thời trong công tác phòng, chống dịch nên việc các đơn vị mua hàng hóa và đơn giá không theo kế hoạch đã được phê duyệt là hoàn toàn khách quan, phù hợp với tình hình thực tế tại từng thời điểm mua sắm. Mặt khác, đơn giá các đơn vị mua thấp hơn đơn giá do Bộ Y tế công khai trên cổng thông tin điện tử tại cùng thời điểm là hoàn toàn phù hợp với thực tế công tác phòng, chống dịch…

Tại cấp tỉnh, qua kiểm tra một số gói thầu, về cơ bản các gói được thực hiện phù hợp với các quy định của pháp luật về chỉ định thầu và đấu thầu cũng như phê duyệt của UBND tỉnh. Tất cả các gói thầu đều được đơn vị mua theo giá đã được UBND tỉnh phê duyệt và thực hiện theo hình thức chỉ định thầu, 2 gói thực hiện đấu thầu.

Tại thời điểm thanh tra, đa số các gói thầu thực hiện trong giai đoạn 2020 - 2021 đã được thanh toán, ngoại trừ 11 gói chỉ định thầu mua sắm của CDC tỉnh và Bệnh viện Đa khoa tỉnh chưa thanh toán (3 gói tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, 8 gói tại CDC tỉnh).

CDC tỉnh rất chậm cung cấp hồ sơ

Theo Thanh tra tỉnh, trong thời gian đoàn thanh tra làm việc, CDC tỉnh cung cấp hồ sơ và báo cáo rất chậm so với yêu cầu; thủ tục nhập kho và xuất kho vật tư y tế đôi lúc không đảm bảo quy trình (một số lần nhận và bàn giao vật tư y tế cho đơn vị sử dụng không đúng thành phần giao, nhận); về mua sắm của CDC tỉnh năm 2020 đã được Kiểm toán Nhà nước kiểm tra; năm 2021 thực hiện 18 gói mua sắm với số tiền hơn 59,49 tỷ đồng (đã thanh toán 8 gói thầu, 8 gói chưa thanh toán với số tiền hơn 41,04 tỷ đồng).

Đối với dự án xây dựng 2 bệnh viện dã chiến, Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng tỉnh áp sai giá vật liệu và định mức đơn giá làm tăng giá trị dự toán không đúng quy định với tổng số tiền là hơn 92 triệu đồng. Do cả 2 dự án này chủ đầu tư chưa thanh toán cho nhà thầu nên cần giảm trừ giá trị thanh toán (khu cách ly tập trung và Bệnh viện Dã chiến tuyến tỉnh điều trị Covid-19 tại tòa nhà trung tâm thương mại Plaza An Lộc số tiền là hơn 48,6 triệu đồng; Bệnh viện Dã chiến K72 số tiền là hơn 43,6 triệu đồng).

Trước những bất cập, thiếu sót được nêu trong kết luận thanh tra, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước giao Sở Y tế chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính tham mưu đề xuất hướng xử lý đối với 11 gói thầu mua sắm vật tư, thiết bị và test nhanh do Bệnh viện Đa khoa tỉnh và CDC tỉnh còn nợ chưa thanh toán nhà cung cấp.

Đồng thời, Chủ tịch UBND tỉnh cũng giao Sở Y tế chỉ đạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh đề xuất hướng xử lý 3 gói thầu mua sắm thiết bị và sinh phẩm xét nghiệm do Bệnh viện Đa khoa tỉnh còn nợ hơn 19,5 tỷ đồng chưa thanh toán nhà cung cấp; chỉ đạo CDC tỉnh đề xuất hướng xử lý 8 gói thầu mua sắm vật tư, trang thiết bị, sinh phẩm và test nhanh do còn nợ số tiền hơn 41,04 tỷ đồng chưa thanh toán nhà cung cấp.

Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND tỉnh cũng giao Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng tỉnh thực hiện giảm trừ giá trị thanh, quyết toán đối với 2 dự án xây dựng bệnh viện dã chiến với số tiền hơn 92 triệu đồng…