Trung tâm Khu đô thị Lai Cách. Ảnh: Trọng Tài

Nhiều tồn tại, sai phạm qua các giai đoạn đầu tư

D.A Khu đô thị Lai Cách được Thanh tra TP Hải Phòng thanh tra theo Kế hoạch số 1505/KH-TTCP, ngày 22/7/2025 của Thanh tra Chính phủ về thanh tra chuyên đề các công trình, D.A có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

D.A được triển khai tại thị trấn Lai Cách, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương (nay là phường Việt Hòa, TP Hải Phòng), với diện tích hơn 50,2ha, tổng vốn đầu tư 513 tỷ đồng. Mục tiêu là xây dựng khu đô thị - thương mại dịch vụ đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu nhà ở và hạ tầng xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội khu vực phía Nam TP.

Trải qua 3 giai đoạn, D.A nhiều lần thay đổi chủ đầu tư (CĐT). Ban đầu do UBND huyện Cẩm Giàng làm CĐT (2003 - 2011), sau đó chuyển giao cho Công ty TNHH MTV Việt Mỹ - Hạ Long (2011 - 2013). Từ năm 2013 đến nay, Công ty TNHH MTV Việt Mỹ - Hải Dương (nay là Công ty TNHH Việt Mỹ Hải Dương) là đơn vị CĐT. Theo tiến độ điều chỉnh, D.A phải hoàn thành toàn bộ trước ngày 31/5/2028.

Nhiều hạng mục, ki ốt tại chợ dân sinh Lai Cách đã được xây dựng xong, tuy nhiên, đến nay vẫn đang bị bỏ không. Ảnh: Trọng Tài

Kết luận thanh tra cho thấy, trong lĩnh vực đầu tư, các CĐT qua từng giai đoạn chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ pháp lý. UBND huyện Cẩm Giàng (cũ) chưa hoàn tất việc thanh quyết toán để đối trừ kinh phí với CĐT kế tiếp và không thanh lý hợp đồng sau khi bàn giao D.A.

Công ty Việt Mỹ - Hạ Long chưa thực hiện nghĩa vụ bảo đảm hợp đồng, trong khi Công ty TNHH Việt Mỹ Hải Dương chưa hoàn tất các thủ tục đảm bảo triển khai D.A theo quy định.

Đáng chú ý, doanh nghiệp đã thi công chợ dân sinh và 43 ki ốt cho thuê hoặc chuyển nhượng có thời hạn 25 năm khi chưa được phê duyệt D.A, chưa được cấp phép xây dựng, phòng cháy chữa cháy và hồ sơ môi trường.

Bên cạnh đó, CĐT còn chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi chưa đủ điều kiện pháp lý; xây dựng nhà ở, công trình trên đất khi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Một số công trình hạ tầng kỹ thuật được thi công không đúng với hồ sơ thiết kế được phê duyệt.

Cỏ mọc um tùm tại 1 góc chợ dân sinh Lai Cách. Ảnh: Trọng Tài

Trong công tác quy hoạch và thiết kế, Sở Xây dựng trình UBND tỉnh Hải Dương (cũ) phê duyệt quy hoạch chưa phù hợp thẩm quyền; CĐT chậm hoàn thiện thủ tục điều chỉnh dự án, thiết kế.

Ở lĩnh vực môi trường, báo cáo đánh giá tác động môi trường chưa đảm bảo, chưa có kế hoạch quản lý môi trường được phê duyệt, cũng không thực hiện giám sát định kỳ theo quy định.

Về nghĩa vụ tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường chậm tham mưu UBND tỉnh xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, dẫn đến CĐT chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp ngân sách.

UBND huyện Cẩm Giàng còn nợ nhà thầu thi công. Cơ quan thuế thiếu kiểm tra, giám sát việc kê khai, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp của doanh nghiệp.

Trước những vi phạm trên, Thanh tra TP đã kiến nghị Chủ tịch UBND TP Hải Phòng chỉ đạo các sở, ngành và CĐT khẩn trương xử lý, khắc phục để tránh kéo dài tình trạng chậm tiến độ, thất thoát và lãng phí nguồn lực…

Hiện nay, nhiều hạng mục bên trong chợ trở thành điểm tập kết phế liệu và để cỏ dại mọc. Ảnh: Trọng Tài

Sau thanh tra, doanh nghiệp khắc phục, hoàn thiện pháp lý, cam kết đúng tiến độ

Theo tìm hiểu của phóng viên, thực hiện chỉ đạo của UBND TP và Thanh tra TP Hải Phòng, ngày 27/10/2025, Công ty TNHH Việt Mỹ Hải Dương đã có Báo cáo số 24/2025/BC-VM gửi cơ quan chức năng, nêu rõ kết quả và kế hoạch khắc phục theo kết luận thanh tra.

Theo báo cáo, công ty đã tổ chức quán triệt nội dung kết luận tới toàn thể cán bộ, nhân viên; đồng thời phối hợp với các sở, ngành, địa phương liên quan để xử lý tồn tại. Hiện, doanh nghiệp đang thuê các đơn vị tư vấn có năng lực thực hiện điều chỉnh quy hoạch, thiết kế, phòng cháy chữa cháy, đấu nối hạ tầng và đánh giá tác động môi trường, dự kiến hoàn thành trong quý I/2026.

Về nghĩa vụ tài chính, công ty đề nghị các cơ quan chức năng sớm xác định giá đất, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp để hoàn thành nghĩa vụ với Nhà nước, bảo đảm tiến độ D.A, dự kiến hoàn thành trong quý I/2026.

Sát bên cạnh chợ dân sinh Lai Cách là khu chợ tạm, chợ cóc ngay dưới chân cầu vượt. Ảnh: Trọng Tài

Doanh nghiệp cũng đang rà soát, phân loại các hợp đồng chuyển nhượng, thuê ki ốt, thương lượng trực tiếp với người dân trên nguyên tắc dân sự, công bằng và đúng quy định pháp luật; trường hợp không đạt thỏa thuận, sẽ giải quyết tại tòa án. Công tác này dự kiến hoàn tất trong tháng 12/2025.

Riêng chợ dân sinh Lai Cách, doanh nghiệp đề xuất được hoàn thiện công trình và bàn giao cho địa phương quản lý, khai thác theo hình thức tặng cho, vừa bảo đảm an sinh, vừa tránh lãng phí quỹ đất.

Công ty cũng đang phối hợp với UBND phường Việt Hòa đối chiếu, thanh toán công nợ tồn đọng từ giai đoạn do UBND huyện Cẩm Giàng (cũ) làm CĐT, dự kiến hoàn tất trước ngày 15/11/2025.

Nhếch nhác chợ tạm. Ảnh: Trọng Tài

Để tiếp tục triển khai có hiệu quả D.A, Công ty TNHH Việt Mỹ Hải Dương kính đề nghị UBND TP Hải Phòng và các sở, ngành quan tâm giúp đỡ, tháo gỡ một số vướng mắc. Trước hết, sớm ban hành quyết định xác định giá đất cụ thể, làm căn cứ tính tiền sử dụng đất đối với phần diện tích 12,6ha đã hoàn thành bồi thường, giải phóng mặt bằng. Việc này giúp doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ tài chính đúng quy định và tạo điều kiện để D.A tiếp tục triển khai đúng tiến độ được phê duyệt.

Đồng thời, đề nghị các cơ quan liên quan hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh quy hoạch, thiết kế và thủ tục nghiệm thu, bảo đảm D.A thực hiện đúng pháp luật.

Đối với chợ dân sinh Lai Cách, công ty mong muốn các cơ quan chuyên môn thống nhất chủ trương để công ty tiếp tục thi công hoàn thiện trên cơ sở công trình hiện có và bàn giao công trình cho địa phương quản lý theo hình thức tặng cho; sớm đưa công trình vào khai thác, phục vụ đời sống Nhân dân, đảm bảo mỹ quan đô thị và tránh lãng phí nguồn lực xã hội.

Bên cạnh đó, đề nghị UBND phường Việt Hòa cùng các phòng, ban chuyên môn sớm phê duyệt phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng phần diện tích còn lại.

Công ty TNHH Việt Mỹ Hải Dương cam kết, sẽ bố trí đủ nguồn lực để hoàn thiện D.A đúng tiến độ, khắc phục toàn diện các tồn tại, vướng mắc và đưa D.A vào khai thác, sử dụng.

Chính quyền tăng cường giám sát, bảo đảm an sinh địa phương

Liên quan đến việc triển khai thực hiện kết luận thanh tra này, UBND phường Việt Hòa cho biết, ngày 31/10/2025, phường đã có Báo cáo số 170 gửi UBND TP và Thanh tra TP Hải Phòng.

Theo đó, địa phương đã niêm yết công khai kết luận thanh tra. Đồng thời, chỉ đạo Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tiếp tục triển khai các bước giải phóng mặt bằng theo quy định đối với D.A.

Phường Việt Hòa đã niêm yết công khai kết luận thanh tra. Đồng thời, chỉ đạo Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tiếp tục triển khai các bước giải phóng mặt bằng theo quy định. Ảnh: Trọng Tài

Phường cũng đang rà soát các hồ sơ, văn bản do UBND huyện Cẩm Giàng (cũ) bàn giao, điều chỉnh hoặc hủy bỏ các văn bản sai thẩm quyền; giám sát chặt chẽ tiến độ, xử lý vi phạm về xây dựng, đất đai và môi trường.

Đối với chợ dân sinh Lai Cách, phường phối hợp với các sở, ngành tham mưu UBND TP phê duyệt việc cho tặng, bàn giao chợ cho phường quản lý; tổ chức đầu thầu quyền khai thác, đồng thời có chính sách ưu tiên cho 43 hộ đã nhận chuyển nhượng của công ty để đảm bảo an sinh, tránh phát sinh khiếu kiện, xung đột xã hội.

Bên cạnh đó, phường cùng các cơ quan chức năng tiến hành đối chiếu, thanh toán, thanh lý hợp đồng với các nhà thầu từng thi công thời kỳ UBND huyện Cẩm Giàng (cũ); đôn đốc CĐT hoàn thiện hồ sơ pháp lý, thực hiện các nghĩa vụ theo kết luận thanh tra. Trên cơ sở đó, địa phương sẽ tham mưu xử lý hoặc kiến nghị xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực xây dựng, đất đai, môi trường theo thẩm quyền được phân cấp.