Thanh tra tỉnh Quảng Ninh yêu cầu, UBND TP Móng Cái tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, vi phạm. Ảnh: Trọng Tài

"Mập mờ" trong chuyển nhượng và cấp GCNQSDĐ rừng

Trong niên độ thanh tra (2015-2019), UBND TP Móng Cái thực hiện thủ tục chuyển nhượng QSDĐ rừng sản xuất đối với 55 hồ sơ, với tổng diện tích 222,88ha. Kết luận thanh tra cho biết, đa số hồ sơ người nhận chuyển nhượng không có xác nhận là đối tượng trực tiếp sản xuất nông nghiệp. Có 9 hồ sơ người nhận chuyển nhượng không có hộ khẩu thường trú tại TP Móng Cái; 6 hồ sơ chuyển nhượng đất lâm nghiệp là rừng sản xuất nhưng nằm trong quy hoạch đất rừng phòng hộ theo quy hoạch 3 loại rừng.

Kiểm tra các trường hợp được công nhận QSDĐ, đoàn thanh tra phát hiện, GCNQSDĐ được cấp không theo chỉ đạo tại Văn bản số 3203 ngày 6/7/2012 của UBND tỉnh Quảng Ninh và Mục 3, Điều 6 Thông tư 23 ngày 19/5/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT); Điều 6 Luật Lâm nghiệp năm 2017.

Các hồ sơ cấp GCNQSDĐ rừng của hộ gia đình, cá nhân chỉ có thông tin về đất, chưa có thông tin về rừng (tài sản trên đất); đơn (theo mẫu quy định) xin cấp GCNQSDĐ rừng và tài sản trên đất không được ghi đầy đủ thông tin về rừng trồng, rừng tự nhiên, nguồn vốn đầu tư trồng rừng thuộc ngân sách hay của hộ gia đình, cá nhân; thông tin trên GCNQSDĐ rừng chưa có số hiệu lô, khoảnh, tiểu khu và chưa chứng nhận quyền sở hữu rừng về rừng trồng, rừng tự nhiên. Tại cơ quan kiểm lâm không lưu trữ hồ sơ về tài sản trên đất, về rừng đối với các trường hợp đã cấp GCNQSDĐ rừng.

Qua thanh tra cho thấy, việc phối hợp giữa Hạt Kiểm lâm và Phòng TN&MT TP Móng Cái trong quá trình cấp GCNQSDĐ, thực hiện chuyển QSDĐ cho các hộ gia đình, cá nhân chưa chặt chẽ. Cơ quan TN&MT không có công văn kèm theo hồ sơ đề nghị Hạt Kiểm lâm cung cấp thông tin về rừng theo quy định, không mời cơ quan kiểm lâm kiểm tra thực địa.

Mặt khác, một số hồ sơ cấp GCNQSDĐ chưa có biên bản kiểm tra thực địa thửa đất đối với diện tích cấp không đúng với diện tích giao đất; GCNQSDĐ không ghi thời hạn sử dụng đất, chưa thể hiện ranh giới bảo vệ đối với rừng tự nhiên; phần diện tích rừng tự nhiên được cấp GCN là rừng sản xuất nhưng thời hạn là 50 năm - không đúng quy định tại Khoản 3, Điều 125 Luật Đất đai 2013.

Buông lỏng quản lý đất rừng

Theo báo cáo của UBND TP Móng Cái, đến thời điểm thanh tra, địa phương chỉ có 2 trường hợp vi phạm hành chính về đất rừng tại phường Hải Yên và xã Bắc Sơn; UBND xã, phường đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Trong đó, 1 trường hợp đã thực hiện trả lại đất lấn; 1 trường hợp chưa chấp hành, đến nay, UBND phường chưa có quyết định cưỡng chế thực hiện việc xử phạt và phá dỡ theo quy định.

Kiểm tra thực địa, đoàn thanh tra cho biết, trên địa bàn TP Móng Cái có 35 trường hợp vi phạm trên đất lâm nghiệp, với diện tích 144.832,48m². Trong đó, có 23 trường hợp xây dựng công trình trái phép với diện tích 6.411,68m² trên đất rừng, tuy nhiên, UBND các xã, phường không lập biên bản vi phạm, không có quyết định xử lý vi phạm hành chính.

8 trường hợp vi phạm trên đất rừng với diện tích 32.120,8m², xã đã lập hồ sơ xử phạt, đối tượng không chấp hành nhưng không đôn đốc, lập hồ sơ cưỡng chế thực hiện các quyết định xử phạt. 4 trường hợp vi phạm lấn chiếm đất rừng với diện tích 106.300m² do UBND xã Bắc Sơn quản lý, đã có biên bản kiểm tra và người dân tự khắc phục hậu quả, không phải lập biên bản xử phạt.

Ngoài ra, còn 63 trường hợp tại phường Hải Hòa tự ý tách thửa, nhận chuyển nhượng, xây dựng trái phép đất rừng tại Đồi Vua (đồi ông Cõi) theo Bản án 71/2016/HSST ngày 29/6/2019.

Trong 35 trường hợp vi phạm nêu trên, có 26 trường hợp sử dụng đất lâm nghiệp để làm nhà ở, nhà thi đấu thể thao... Đến thời điểm thanh tra, các trường hợp này vẫn đang sử dụng công trình vi phạm để ở và phục vụ các nhu cầu khác.

Theo Thanh tra tỉnh Quảng Ninh, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tồn tại, vi phạm trong công tác quản lý đất rừng tại TP Móng Cái. Về khách quan, chính sách pháp luật về đất đai nói chung và đất rừng nói riêng còn có nhiều thay đổi; trước đây, khi giao đất, giao rừng, sử dụng bản đồ địa hình giấy có độ chính xác thấp dẫn đến ranh giới giao không chính xác; việc quản lý và SDĐ rừng của hộ gia đình, cá nhân đã trải qua thời gian dài với lịch sử để lại có nhiều thay đổi về chế độ chính sách, quy định…

Về chủ quan, công tác quy hoạch 3 loại rừng còn bất cập, chồng lấn về diện tích, cơ chế chính sách trong việc triển khai chuyển đổi rừng theo quy hoạch. Đặc biệt, UBND TP Móng Cái chưa thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước về cấp GCNQSDĐ rừng, giao và cho thuê đất rừng; chưa có kế hoạch chuyển đổi các loại rừng theo quy hoạch được duyệt; chưa chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 10 ngày 22/6/2016 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện hồ sơ và các thủ tục đối với diện tích đất lâm nghiệp đã giao cho hộ gia đình, cá nhân; không kịp thời xử lý dứt điểm các tồn tại, sai phạm đã được các cơ quan chức năng kết luận và kiến nghị thực hiện…

Thanh tra tỉnh Quảng Ninh khẳng định, để xảy ra các tồn tại, vi phạm trên, trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND và Phó Chủ tịch UBND (phụ trách đất đai) TP Móng Cái, thời kỳ từ năm 2019 trở về trước.

Trưởng, phó phòng các phòng: TN&MT, Kinh tế, Quản lý đô thị; Giám đốc, Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký QSDĐ TP; Đội trưởng, Đội phó Đội Kiểm tra trật tự và đô thị, môi trường; Hạt trưởng, Hạt phó Hạt Kiểm lâm và chủ tịch, phó chủ tịch UBND, cán bộ địa chính của 14 xã, phường trên địa bàn TP, thời kỳ từ năm 2019 trở về trước.

Đồng thời, yêu cầu UBND TP Móng Cái tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, vi phạm để tăng cường công tác quản lý đất rừng theo quy định.

TP Móng Cái sẽ tổ chức thực hiện kiểm điểm các tập thể, cá nhân như thế nào? Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu và thông tin.