(Thanh tra) - Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng tại Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL). Qua kiểm tra 2 dự án lớn gồm dự án đầu tư xây dựng công trình trụ sở các cơ quan thuộc Bộ và Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia Sa Pa (Lào Cai), cơ quan thanh tra phát hiện nhiều sai phạm, chậm tiến độ kéo dài, làm lãng phí vốn đầu tư công và tiềm ẩn nguy cơ thất thoát ngân sách Nhà nước.
Theo kết luận, ngày 14/4/2008, Bộ VHTTDL phê duyệt chủ trương đầu tư công trình Trụ sở các cơ quan thuộc Bộ tại phường Xuân La, quận Tây Hồ, Hà Nội, dự kiến hoàn thành giai đoạn 2010-2013. Tuy nhiên, do thiếu vốn, năm 2014 Bộ chia dự án thành 2 giai đoạn, với tổng mức đầu tư hơn 482 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn chưa thể hoàn thành.
Thanh tra Chính phủ cho biết, việc giao Văn phòng Bộ làm chủ đầu tư là không đúng quy định tại Nghị định 112/2006/NĐ-CP. Trong quá trình thực hiện, nhiều sai phạm, thiếu sót đã xảy ra khiến dự án kéo dài, chưa thể đưa vào sử dụng dù đã hết hạn năm 2020.
Đáng chú ý, chủ đầu tư chậm 5 năm mới ký hợp đồng thuê tư vấn quản lý dự án. Ở gói thầu số 4 (thi công cọc khoan nhồi và cọc ép), quá trình thi công xảy ra nhiều lỗi kỹ thuật, với 20/120 cọc bị khuyết tật (16,67%) và 11 cọc lệch khỏi vị trí thiết kế. Việc khắc phục kéo dài tới 309 ngày, làm chậm tiến độ chung của dự án.
Bên cạnh đó, hệ thống phòng cháy chữa cháy không được thẩm duyệt lại theo phân kỳ đầu tư. Khi dự án cơ bản hoàn thành năm 2020, công trình không thể nghiệm thu vì chưa đủ điều kiện về phòng cháy chữa cháy, nguyên nhân chính khiến dự án không thể đưa vào sử dụng. Mãi đến năm 2025, khi được Thủ tướng cho phép gia hạn bố trí vốn, chủ đầu tư mới bắt đầu làm lại thủ tục thẩm duyệt phương án phòng cháy chữa cháy.
Thanh tra Chính phủ phát hiện 10/10 gói thầu xây lắp và thiết bị đều chậm tiến độ từ 9 đến 58 tháng.
Điều đáng nói, Văn phòng Bộ VHTTDL tự ý ký phụ lục điều chỉnh tiến độ với nhà thầu mà không báo cáo lãnh đạo Bộ, vi phạm quy định tại Nghị định 37/2015/NĐ-CP.
Ngoài ra, chủ đầu tư còn tự điều chỉnh giá hợp đồng vượt giá gói thầu được phê duyệt hơn 11,6 tỷ đồng, không xin ý kiến cấp có thẩm quyền.
Một số gói thầu khác cũng bị phát hiện điều chỉnh sai như: Gói thầu số 6 (san nền và kè chắn đất) điều chỉnh tăng thêm giá hợp đồng hơn 1,822 tỷ đồng, sai quy định, buộc thu hồi 1,819 tỷ đồng; Gói thầu số 7 (Lắp đặt máy biến áp và điện ngoài nhà) tính sai chi phí chung và chiều dài cáp ngầm, làm tăng dự toán 2,381 tỷ đồng, phải thu hồi 1,971 tỷ đồng.
Công tác nghiệm thu, thanh toán và kiểm soát chất lượng cũng tồn tại nhiều bất cập. Các hạng mục như cửa, vách kính thi công không đảm bảo chất lượng, có dấu hiệu han gỉ, lỏng lẻo. Thanh tra xác định trách nhiệm thuộc về Văn phòng Bộ, đơn vị tư vấn quản lý, thiết kế, giám sát và các nhà thầu.
Do dự án chưa hoàn thành, nhiều hạng mục đã xuống cấp, phải sửa chữa, trông coi với chi phí lên tới 3,456 tỷ đồng, trong đó riêng gói thầu xây dựng chính thiệt hại 1,225 tỷ đồng; gói thầu số 7 (Cung cấp lắp đặt máy biến áp và điện ngoài nhà) là 599 triệu đồng; gói thầu số 9 (Cung cấp lắp đặt hệ thống thang máy) là 397 triệu đồng; gói thầu số 11 (cung cấp lắp đặt hệ thống phòng cháy, chữa cháy) là 250 triệu đồng; gói thấu số 12 (Cung cấp lắp đặt hệ thống điện thoại, mạng LAN, camera, loa) là 985 triệu đồng, dẫn đến nguy cơ gây lãng phí vốn đầu tư của các nhà thầu.
Thanh tra Chính phủ đánh giá, đây là biểu hiện lãng phí vốn đầu tư nghiêm trọng.
Dự án Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia tại Sa Pa, tỉnh Lào Cai được Bộ VHTTDL phê duyệt chủ trương đầu tư từ năm 2012, điều chỉnh lần cuối năm 2022, thời gian thực hiện 2021-2025. Tuy nhiên, sau hơn 3 năm, tiến độ vẫn “giậm chân tại chỗ”.
Đến 1/7/2025, gói thầu xây lắp chính mới hoàn thành khoảng 8,5% giá trị hợp đồng; vốn giải ngân đạt 1,277 tỷ đồng/117,415 tỷ đồng kế hoạch, tương đương 1,1% kế hoạch năm 2025. Nguyên nhân chính được xác định là giải phóng mặt bằng quá chậm, đến tháng 8/2025 vẫn còn 1,46 ha/15,2 ha chưa bàn giao.
Thanh tra chỉ rõ, trách nhiệm thuộc UBND tỉnh Lào Cai, UBND thị xã Sa Pa (nay là phường Sa Pa), cùng các cơ quan tham mưu, trung tâm phát triển quỹ đất và Ban Quản lý dự án miền Bắc (nay là Ban Quản lý dự án Bộ VHTTDL).
Do vướng mặt bằng, gói thầu xây dựng và lắp đặt thiết bị bị tạm dừng 405 ngày (13 tháng). Trong thời gian này, chủ đầu tư không thu hồi hơn 39,6 tỷ đồng tiền tạm ứng của nhà thầu, vi phạm Thông tư 52/2018 của Bộ Tài chính, gây nguy cơ thất thoát vốn Nhà nước. Sau khi được bàn giao đất tháng 11/2024, dự án mới được thi công trở lại.
Theo Thanh tra Chính phủ, những vi phạm, thiếu sót tại hai dự án nêu trên thuộc trách nhiệm của lãnh đạo Bộ VHTTDL, lãnh đạo Văn phòng Bộ, các ban quản lý dự án, tư vấn, nhà thầu, cùng các cơ quan liên quan tại địa phương.
Cơ quan thanh tra kiến nghị Bộ VHTTDL tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể và cá nhân, thu hồi các khoản chi sai, xử lý các sai phạm theo quy định pháp luật.
Thanh tra cũng yêu cầu Bộ chấn chỉnh công tác quản lý đầu tư xây dựng, đặc biệt là việc phân công chủ đầu tư, kiểm soát tiến độ, chất lượng, thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy và nghiệm thu công trình để tránh tái diễn tình trạng chậm trễ, lãng phí.
Bài 2: Kiến nghị kiểm điểm, xử lý hàng loạt sai phạm trong các dự án của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
