Thanh tra tỉnh Bắc Ninh kết luận nhiều sai phạm tại dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở cho công nhân lao động tại các KCN thuê tại xã Đông Thọ, huyện Yên Phong. Ảnh minh họa. Nguồn: IT

Đầu tư xây dựng khi chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất

Dự án có diện tích sử dụng đất 6.741m² với tổng mức đầu tư khoảng hơn 13,6 tỷ đồng, do Doanh nghiệp Tư nhân Thịnh Nhất (nay là Công ty TNHH Thịnh Nhất - gọi tắt là Công ty Thịnh Nhất) làm chủ đầu tư (CĐT).

Ban đầu, khu đất được phê duyệt để xây dựng cửa hàng giới thiệu nông, lâm sản tại huyện Yên Phong, sau đó được UBND tỉnh cho phép chuyển mục đích sử dụng sang xây khu nhà ở cho công nhân lao động tại các KCN thuê.

Theo kế hoạch, doanh nghiệp bắt đầu thực hiện dự án từ tháng 6/2014 và hoàn thành đi vào hoạt động vào tháng 5/2015.

Đến thời điểm thanh tra, dự án đã xây dựng một số hạng mục hạ tầng kỹ thuật. CĐT cũng đã cho công nhân tại các KCN thuê với tổng số 145 phòng trọ và 4 quán bán hàng. Quá trình thực hiện dự án, CĐT đã để xảy ra hàng loạt sai phạm.

Về đầu tư, kết luận thanh tra cho biết, tại thời điểm UBND tỉnh ban hành Văn bản số 1190/UBND-XDCB, ngày 13/6/2013 về việc chuyển mục đích sử dụng đất để đầu tư xây nhà ở cho công nhân các KCN thuê, dự án đề xuất thực hiện theo cơ chế quy định tại Quyết định số 66/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành một số cơ chế, chính sách phát triển nhà ở cho công nhân lao động tại các KCN thuê.

Đến thời điểm CĐT đăng ký dự án tại Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) thì Quyết định 66/2009/QĐ-TTg đã hết hiệu lục, nội dung liên quan được quy định chuyển tiếp tại Nghị định số 188/2013/NĐ-CP nhưng Công ty Thịnh Nhất chưa làm thủ tục chấp thuận đầu tư và đề nghị được áp dụng theo quy định tại Điều 27 Nghị định số 188/2013/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.

Đoàn thanh tra xác định, dự án mới chỉ thực hiện thủ tục đăng ký đầu tư, biên nhận đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư mà không thực hiện chấp thuận đầu tư theo Luật Nhà ở. CĐT không nộp hồ sơ đề nghị chấp thuận đầu tư và không được cơ quan có thẩm quyền thẩm tra và chấp thuận đầu tư theo quy định.

Tại thời điểm đăng ký đầu tư, Công ty Thịnh Nhất không đáp ứng các điều kiện về lựa chọn nhà đầu tư; điều kiện đối với tổ chức kinh doanh bất động sản.

Kết luận thanh tra khẳng định, Sở KH&ĐT cấp giấy xác nhận đăng ký đầu tư; ban hành văn bản xác nhận đăng ký đầu tư với các nội dung liên quan đến dự án cho Công ty Thịnh Nhất không đảm bảo quy định.

Sở Xây dựng - cơ quan quản lý dự án xây dựng khu nhà ở trên địa bàn tỉnh không phát hiện ra Công ty Thịnh Nhất chưa thực hiện thủ tục chấp thuận đầu tư, không đủ điều kiện làm CĐT đã đầu tư xây dựng và đưa dự án đi vào hoạt động, không có biện pháp ngăn chặn và báo cáo cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định.

Tại thời điểm dự án đăng ký đầu tư, thực hiện đầu tư xây dựng từ tháng 7/2014 đến tháng 1/2016, khu đất chưa được UBND tỉnh cho phép chuyển mục đích sử dụng. Công ty Thịnh Nhất đầu tư xây dựng khu nhà ở công nhân lao động tại các KCN thuê trên đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, vi phạm Luật Nhà ở và Luật Đất đai.

Xây dựng không đúng giấy phép, không hệ thống PCCC

10 công trình xây ra ngoài chỉ giới xây dựng (3 công trình CĐT báo cáo không phải CĐT xây dựng); một số công trình nằm ngoài ranh giới khu đất, vi phạm hành lang đường ĐT277, xây dựng trên đất nông nghiệp.

9 công trình, CĐT không thực hiện phá dỡ để phù hợp chỉ giới xây dựng theo giấy phép; 9 công trình xây dựng không có trong cấp phép; 4 công trình không xây dựng theo giấy phép.

Đặc biệt, CĐT không thực hiện xây dựng hệ thống phòng cháy, chữa cháy (PCCC); không thực hiện các nội dung theo báo cáo tác động môi trường.

Đến nay, dự án chưa được nghiệm thu, hoàn thành công trình đưa vào sử dụng, nhưng CĐT đã cho công nhân tại các KCN thuê với tổng số 145 phòng trọ và 4 quán bán hàng.

Thời điểm thanh tra, CĐT cũng chưa làm thủ tục đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và chưa được cấp giấy chứng nhận với mục đích sử dụng là đất ở nông thôn.

Chưa hết, quá trình lập báo cáo kinh tế kỹ thuật cho thấy, CĐT không có năng lực trong quản lý dự án đã để phê duyệt báo cáo với các số liệu khác nhau, không có căn cứ chi tiết để xác định giá trị dự toán…

Chưa kịp thời thanh tra, kiểm tra phát hiện vi phạm

CĐT đã cho công nhân tại các KCN thuê 145 phòng trọ và 4 quán bán hàng. Tuy nhiên, Công ty Thịnh Nhất không gửi hồ sơ đề nghị Sở Xây dựng thẩm định giá bán, giá cho thuê, giá thuê mua nhà ở xã hội.

Trước khi cho thuê, CĐT cũng không báo cáo bằng văn bản về tổng số căn sẽ cho thuê và thời điểm bắt đầu cho thuê để Sở Xây dựng biết, kiểm tra, công bố công khai thông tin.

Tại thời điểm bắt đầu cho thuê tháng 4/2017, CĐT chưa hoàn thành đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật và các công trình xã hội theo quy hoạch chi tiết xây dựng, hồ sơ thiết kế và tiến độ của dự án đã được phê duyệt.

CĐT cũng không đăng ký và nộp hồ sơ cho Sở Xây dựng để xem xét và thông báo bằng văn bản về việc nhà ở đủ điều kiện được bán, cho thuê, cho thuê mua.

Theo báo cáo của CĐT, từ tháng 4/2017 cho đến thời điểm thanh tra, đối tượng thuê nhà là các công nhân lao động trong và ngoài KCN. Tuy nhiên, CĐT không tiến hành thu hồ sơ, xem xét từng hồ sơ đăng ký, đối chiếu với các quy định về đối tượng, điều kiện được mua.

Ngoài ra, CĐT cũng không gửi danh sách các đối tượng dự kiến được giải quyết mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội theo thứ tự ưu tiên về Sở Xây dựng và địa phương nơi có dự án để kiểm tra loại trừ việc người được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội được hỗ trợ nhiều lần.

Qua kiểm tra, đối chiếu các tài liệu do CĐT cung cấp, với các cá nhân thuê phòng, CĐT chỉ lưu trữ hợp đồng, kèm theo CCCD hoặc CMND, không có hồ sơ, tài liệu nào liên quan đến việc xét duyệt đối tượng được cho thuê nhà theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP.

Đáng nói hơn, kết luận thanh tra cho biết, Sở Xây dựng chưa tiến hành thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm về quản lý nhà ở xã hội đối với dự án trên và báo cáo cơ quan có thẩm quyền xử lý. Điều này là chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo quy định.

Trách nhiệm để xảy ra những sai phạm trên thuộc về ai? Đoàn thanh tra kiến nghị xử lý vi phạm như thế nào? Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.

Chậm thực hiện kiến nghị của đoàn kiểm tra

Liên quan đến dự án này, tại Báo cáo số 115/BC-ĐKTLN ngày 25/7/2016 của đoàn kiểm tra liên ngành do UBND tỉnh thành lập có kiến nghị một số nội dung liên quan. Trong đó, kiến nghị Sở Xây dựng: "Tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về tình hình triển khai dự án, đảm bảo tiến độ, chất lượng; đối tượng được mua, thuê, thuê mua; điều hành hoạt động của các dự án nhà ở xã hội và nhà ở cho người có công với cách mạng. Tiến hành xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm.

Đồng thời, tham mưu cho UBND tỉnh sớm ban hành quy định cụ thể tiêu chí ưu tiên để lựa chọn các đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn phù hợp với đặc thù của địa phương, ban hành khung giá bán, cho thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn theo thẩm quyền; quy định cụ thể và công bố công khai các tiêu chuẩn, đối tượng và điều điện được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn cho đúng với quy định tại khoản 3 Điều 22; khoản 3 Điều 30 Nghị định 100/2015/NĐ-CP...".

Kiến nghị Công ty Thịnh Nhất khắc phục việc “chưa làm thủ tục thẩm định giá cho thuê với cơ quan có thẩm quyền theo quy định; chưa đầu tư xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng trong dự án như đường giao thông nội bộ, khu sinh hoạt chung, hệ thống thoát nước”.

Đến thời điểm thanh tra, Sở Xây dựng chưa thực hiện đầy đủ các kiến nghị của đoàn kiểm tra theo Quyết định số 505/QĐ-UBND ngày 5/5/2016 của UBND tỉnh; Công ty Thịnh Nhất chưa làm thủ tục thẩm định giá cho thuê với cơ quan có thẩm quyền.