Qua thanh tra, đã phát hiện nhiều vi phạm liên quan đến chấp hành quy định pháp luật về cấp phép khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh BR-VT. Ảnh minh họa: Chu Tuấn

Phát hiện nhiều vi phạm tại Sở TN&MT

Ngày 14/2/2023, Thanh tra tỉnh BR-VT đã ban hành Thông báo Kết luận thanh tra số 250/TB-TTr.NV1 về việc chấp hành quy định pháp luật về cấp phép khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Qua thanh tra đã cho thấy còn nhiều bất cập cần khắc phục.

Cụ thể, công tác phối hợp giữa các sở, ngành và địa phương trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình đã để xảy ra một số tồn tại, thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước và sai phạm của các tổ chức, cá nhân đã được cấp giấy phép khai thác khoáng sản.

Liên quan đến Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Thanh tra tỉnh đã chỉ ra việc tiếp nhận hồ sơ, tổ chức thẩm định, tham mưu UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản chưa đảm bảo quy định pháp luật về khoáng sản.

Thanh tra tỉnh đã phát hiện 5 điểm mỏ (gồm mỏ đá Núi Trọc 2 của Công ty TNHH Khai thác đá Phú Sơn; mỏ sét gạch ngói thôn 3 của Công ty CP Gạch ngói gốm Xây dựng Mỹ Xuân; mỏ cát san lấp ấp An Bình và Vật liệu san lấp số 46 của Công ty TNHH Xây dựng Đông Nam; mỏ vật liệu san lấp Phước Tân của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Xây dựng Minh Tuấn) trong thành phần hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản không có giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Thanh tra tỉnh còn phát hiện có 26/33 điểm mỏ không phù hợp với quy hoạch xây dựng (không phù hợp, không hoàn toàn phù hợp và không có sự thống nhất quy hoạch các cấp).

Khi thanh tra về thành phần hồ sơ gia hạn, điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản, chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản, Thanh tra tỉnh phát hiện Sở TN&MT đã căn cứ vào văn bản xác nhận đã nộp thuế (mỏ sét Mỹ Xuân 2), không nợ tiền thuế nhưng không bao gồm tiền thuê đất và tiền cấp quyền của 9 điểm mỏ là không đảm bảo hồ sơ chứng minh thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định pháp luật.

Ngoài ra, Sở TN&MT đã điều chỉnh diện tích khu vực khai thác giảm trong giấy phép khai thác khoáng sản, trong khi chưa tham mưu UBND tỉnh về thủ tục trả lại một phần hoặc thu hồi lại một phần diện tích khu vực khai thác của 5 điểm mỏ (gồm mỏ đá núi Ông Trịnh, mỏ đá Long Hương, mỏ sét Mỹ Xuân 2, mỏ đá núi Lô 13 và mỏ cát xây dựng 55); tổ chức được cấp phép khai thác khoáng sản chưa thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ đối với 3 điểm mỏ (gồm mỏ đá núi Ông Trịnh, mỏ sét Mỹ Xuân 2, mỏ cát xây dựng 55).

Đáng chú ý, kết luận thanh tra khẳng định, Sở TN&MT đã tổ chức thẩm định, tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản không đúng với trữ lượng ghi trên giấy phép của 3 điểm mỏ (mỏ đá xây dựng Long Hương, mỏ đá xây dựng Châu Pha, mỏ đá xây dựng lô IIA), phần trữ lượng đá xây dựng đánh giá lại (8.100.827m³) chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công nhận, ban hành quyết định phê duyệt điều chỉnh trong giấy phép khai thác khoáng sản; đồng thời phần trữ lượng giảm so với giấy phép là 6.611.607m³ chưa được làm rõ về nghĩa vụ tài chính đầy đủ hay chưa.

Sở TN&MT tỉnh BR-VT liên quan tới nhiều vi phạm trong việc cấp phép khai thác khoáng sản... Ảnh: Chu Tuấn

Cấp phép khai thác chưa đảm bảo theo quy định

Tại kết luận thanh tra, Thanh tra tỉnh BR-VT còn chỉ ra một số trường hợp Sở TN&MT đã tham mưu UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản chưa đảm bảo nguyên tắc và điều kiện theo quy định pháp luật về khoáng sản.

Đối với mỏ sét Mỹ Xuân 3, Sở TN&MT đã cấp phép với thời hạn quá 30 năm, không đúng quy định về thời hạn cấp giấy phép khai thác khoáng sản. Trên cơ sở hồ sơ, tài liệu và lấy ý kiến của các cơ quan liên quan về việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản theo quy định, Sở TN&MT đã tổ chức thẩm định trình UBND tỉnh cấp phép cho dự án đầu tư khai thác khoáng sản ở khu vực không phù hợp với quy hoạch xây dựng, kể từ ngày Luật Quy hoạch có hiệu lực đối với mỏ đá núi Ông Trịnh, mỏ đá lô 11C, mỏ đá ấp 4 và mỏ đá chẻ Tam Phước…

Đối với mỏ đá Châu Pha, qua thanh tra cho thấy, mặc dù cơ quan thuế xác nhận còn nợ tiền chậm nộp, chưa đảm bảo điều kiện đã thực hiện nghĩa vụ tài chính, nhưng Sở TN&MT vẫn tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản.

Sở TN&MT đã tổ chức thẩm định, tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản khi chưa có đủ hồ sơ chứng minh trữ lượng khai thác từ khi được cấp phép đến ngày 31/12/2013 đã thực hiện nghĩa vụ thuế, chưa thực hiện đúng theo phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo quy định pháp luật đối với mỏ đá xây dựng Châu Pha và mỏ đá xây dựng lô IIA.

Đối với mỏ cát xây dựng 55 và mỏ than bùn Bình Châu, Thanh tra tỉnh cho biết, hàng năm, Cục Thuế và Sở TN&MT đã phối hợp trong công tác quản lý thuế đối với hoạt động khai thác khoáng sản, nhưng còn để tình trạng thiếu tiền thuế phải kê khai, nộp vào ngân sách Nhà nước.

Thanh tra tỉnh BR-VT đã phát hiện 26/33 điểm mỏ đã được cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhưng chưa phù hợp về quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt theo quy định… Ảnh minh họa: Chu Tuấn

Phát hiện thêm nhiều đơn vị có vi phạm

Tại thông báo kết luận thanh tra, Thanh tra tỉnh BR-VT còn chỉ ra những vi phạm liên quan tới nhiều đơn vị. Cụ thể:

Sở Xây dựng chưa đánh giá sự phù hợp về quy hoạch xây dựng đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình mỏ khoáng sản trong quá trình tổ chức thẩm định, tham gia ý kiến 14 điểm mỏ, dẫn đến các điểm mỏ đã triển khai thực hiện hoạt động không đúng quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng và quy hoạch hoặc không thể triển khai thực hiện.

Việc thẩm định thiết kế cơ sở chưa xem xét đánh giá khả năng đáp ứng về hạ tầng (giao thông...), khả năng kết nối với hạ tầng kỹ thuật của khu vực là không đúng quy định pháp luật về quản lý xây dựng công trình, còn tình trạng các điểm mỏ không hoàn thành thủ tục để hoạt động khai thác do chưa có đường kết nối từ khu vực mỏ ra đường công cộng (mỏ sét Mỹ Xuân 2 và mỏ đá xây dựng Lô 11C).

Thanh tra tỉnh cũng chỉ ra, Sở Xây dựng khi tổ chức lập, thẩm định trình UBND tỉnh phê duyệt hoặc để UBND tỉnh trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt các đồ án quy hoạch xây dựng chưa đảm bảo nguyên tắc cơ bản trong hoạt động quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch theo quy định Luật Quy hoạch và các nguyên tắc tuân thủ đối với quy hoạch xây dựng theo Luật Xây dựng liên quan lĩnh vực hoạt động khai thác khoáng sản tại 26/33 điểm mỏ.

Liên quan đến Sở Công thương, Thanh tra tỉnh cho biết, đơn vị này đã tổ chức thẩm định thiết kế cơ sở dự án đầu tư xây dựng công trình mỏ khoáng sản tại 4 điểm mỏ không đánh giá sự phù hợp quy hoạch xây dựng.

Còn tại Sở Kế hoạch và Đầu tư (trước đây Ủy ban Kế hoạch), Thanh tra tỉnh cũng cho biết, đã tham mưu UBND tỉnh phê duyệt dự án đầu tư 2 mỏ Đá Châu Pha và mỏ đá Long Hương; đồng thời, trên cơ sở ý kiến của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, tổ chức thẩm định cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, tham mưu UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư cho 12 điểm mỏ khai thác khoáng sản cho đến nay không phù hợp quy hoạch xây dựng. Do đó, không đủ điều kiện để các dự án đưa vào hoạt động theo quy định pháp luật về đầu tư.

Đáng chú ý, Thanh tra tỉnh đã chỉ ra, Cục Thuế tỉnh đã phối hợp, cung cấp thông tin liên quan nợ tiền thuế, phí, tiền cấp quyền khai thác, tiền thuê đất... chưa đảm bảo đủ điều kiện cấp giấy phép khai thác khoáng sản; còn để tình trạng thiếu tiền thuế nộp vào ngân sách Nhà nước của các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản…