Đối tượng Phan Đức cầm đầu đường dây lừa bán đất nghĩa trang đã bị khởi tố và bắt giam. Ảnh: P.T

Những ngày tháng sáu này, chúng tôi có dịp ngang qua các nghĩa trang trên địa bàn huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng. Chốn tâm linh bây giờ yên ả không xô bồ, chèo kéo, tranh giành như trước kia; người dân nhẹ nhàng tản bộ đi thắp hương cho thân nhân quá cố. Công tác quản lý nghĩa trang giờ cũng đã tốt lên nhiều, các bất cập, thiếu sót dần hạn chế, loại bỏ.

Để có được điều đó là cả một chặng đường dài; trong đó có cả sự góp sức của báo chí.

Ngược thời gian, những năm về trước, trong quá trình hoạt động, Ban Nghĩa trang TP và địa phương liên quan đã để xảy ra hàng loạt vi phạm; đặc biệt là việc lỏng lẻo trong quản lý dẫn đến hậu quả các đầu nậu cày phá vệt đất quy hoạch vành đai cây xanh, san ủi đất để mua bán và xây dựng trái phép hàng vạn ngôi mộ.

Thanh tra TP Đà Nẵng đã vào cuộc rồi công bố kết luận thanh tra vào năm 2018. Hàng loạt vi phạm, khuyết điểm, thiếu sót được chỉ ra. Một số lãnh đạo Ban Nghĩa trang TP và địa phương cũng bị cơ quan thanh tra kiến nghị xử lý theo quy định, có trường hợp phải chuyển cơ quan điều tra tiếp tục thụ lý.

Giấy chuyển nhượng hồ sơ đất nghĩa trang do Phan Đức lập và nhận ứng trước của người mua 75 triệu đồng. Ảnh: P.T

Đến năm 2019, Ban Nghĩa trang TP được sang Sở Xây dựng quản lý. Đội ngũ lãnh đạo mới cũng được hình thành, tập trung khắc phục các dạng sai phạm thời kỳ trước cũng như điều hành hoạt động nghĩa trang ngày càng hiệu quả hơn.

Theo ghi nhận, Ban Nghĩa trang TP Đà Nẵng đã có những chuyển tích cực hơn. Đặc biệt ở các thủ tục hành chính trong bố trí đất mộ cho người dân, xét duyệt hồ sơ nhận đất mộ cải táng với một quy trình hướng dẫn cụ thể việc cấp đất mộ tươi/mộ cải táng. Chính điều này đã góp phần ngăn chặn hành vi nâng khống số mộ trong hồ sơ đền bù giải toả để nhận nhiều phần đất chôn mộ cải táng, với ý đồ làm nghĩa trang gia tộc tập trung hay bán đất chôn mộ ra ngoài thu lợi.

Trước đó, tại nhiều khu đất được bố trí chôn mộ ở Nghĩa trang Hòa Sơn giai đoạn 4, Nghĩa trang Hòa Ninh có diện tích khá rộng nhưng chỉ lèo tèo vài ngôi mộ cải táng. Phần còn lại được xây dựng khuôn viên và mặt bằng bỏ trống chờ làm nghĩa trang gia tộc, có trường hợp thì mua bán để chôn mộ tươi với giá từ 3 - 4 triệu đồng/m².

Nhiều khu đất cải táng mộ còn trống trơn. Ảnh: P.T

Báo Thanh tra đã nhanh chóng đề cập đến tình hình trên bằng loạt bài mang lại hiệu ứng rất lớn.

Năm 2021, Báo Thanh tra đăng bài “Đà Nẵng: Xe chở đất tàn phá đường nội bộ Nghĩa trang Hòa Sơn”, phản ánh hiện trạng một cá nhân sử dụng đường nội bộ nghĩa trang Hòa Sơn để đưa những đoàn xe tải lớn ầm ầm nối đuôi nhau ra vào chở đất đi san lấp mặt bằng. Sự tôn nghiêm chốn tâm linh bị phá vỡ và gây ô nhiễm các phần mộ, khiến dư luận bức xúc.

Sau bài báo, các ngành chức năng đã nhanh chóng vào cuộc xử lý triệt để vấn đề, trả lại sự yên bình cho nghĩa trang.

Tiếp nữa, từ đầu năm 2022 đến tháng 5 vừa qua, Báo Thanh tra có loại bài liên quan đến nghi vấn đường dây làm giả hồ sơ bán đất nghĩa trang ở Hoà Vang.

Ngay sau bài viết đầu tiên, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng đã chỉ đạo Sở Xây dựng và UBND huyện Hoà Vang cũng như các cơ quan chức năng khác kiểm tra, xử lý vấn đề.

Các bài viết sau đó trên Báo Thanh tra lần lượt đưa ra chứng cứ cụ thể, phanh phui mánh khóe, chiêu trò lừa đảo bán đất nghĩa trang.

UBND huyện Hoà Vang có văn bản khẳng định phản ánh của Báo Thanh tra là đúng, vì Hồ sơ số 07.HL-7/BGPMB ngày 25/3/2021 của Ban Giải phóng mặt bằng huyện Hòa Vang ký mang tên Phan Hùng (trú thôn Vân Dương 2, Hòa Liên, Hòa Vang - em của Phan Đức) là không có thật.

Công tác quản lý đất cải táng mộ ở các nghĩa trang TP Đà Nẵng ngày được siết chặt hơn. Ảnh: P.T

Sau đó, Cơ quan Điều tra, Công an huyện Hoà Vang đã khởi tố đường dây này và bắt giữ đối tượng Phan Đức (trú thôn An Ngãi Đông, Hòa Sơn, Hòa Vang, Đà Nẵng) về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Vụ án vẫn đang được mở rộng điều tra vì còn có dấu hiệu làm giả con dấu, tài liệu cơ cơ quan, tổ chức và đối tượng liên quan chưa được làm rõ.

Những bài báo không chỉ phanh phui ra sai phạm mà còn cảnh báo đến người dân không giao dịch mua bán hồ sơ liên quan đến đất nghĩa trang ở ngoài thị trường, để tránh hậu quả "tiền mất tật mang".

Từ những phản ánh thông tin của Báo Thanh tra đã giúp công tác quản lý đất nghĩa trang ở Đà Nẵng ngày càng chặt chẽ và hiệu quả hơn.