Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Hoàng Long

Công tác chuẩn bị chưa tốt

Tại hội thảo, các đại biểu thống nhất, nhìn chung kế hoạch thanh tra đã tập trung vào một số lĩnh vực quản lý có trọng tâm, trọng điểm. Hoạt động thanh tra được tiến hành đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền. Kết luận thanh tra tạo được sự đồng thuận của các cấp, ngành, được Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao, dư luận xã hội đồng tình, ủng hộ.

Tuy nhiên, việc triển khai các cuộc thanh tra cũng bộc lộ một số hạn chế chủ yếu như: Nhiều cuộc thanh tra kết luận chậm so với quy định; một số cuộc thanh tra kéo dài hàng năm; số vụ việc chuyển cơ quan điều tra ít; tỷ lệ thu hồi tiền, tài sản chưa cao.

Nguyên nhân là do công tác chuẩn bị cho từng cuộc thanh tra còn nhiều hạn chế, dẫn đến nội dung kế hoạch còn dàn trải. Trong khi, thành viên đoàn thanh tra vẫn còn trường hợp chưa đáp ứng được yêu cầu. Một số trưởng đoàn thanh tra năng lực tổng hợp còn hạn chế hoặc phân công, bố trí phó đoàn, thành viên còn có nhiều bất cập.

Thêm vào đó, chất lượng, kỹ năng và tiến độ xây dựng báo cáo kết quả thanh tra, dự thảo kết luận chưa đáp ứng được yêu cầu, phải chỉnh sửa, bổ sung nhiều lần. Trách nhiệm phối hợp giám sát hoạt động đoàn thanh tra, thẩm định kết quả thanh tra của cục trưởng, vụ trưởng chủ trì cuộc thanh tra với Vụ Giám sát, thẩm định và xử lý sau thanh tra và đoàn thanh tra chưa kịp thời.

Hạn chế khác là, phương pháp nghiệp vụ tiến hành thanh tra của một số thành viên còn yếu, chưa chú trọng làm đến đâu gọn đến đấy. Các vấn đề vướng mắc trong vấn đề pháp luật chuyên ngành xử lý còn chậm. Công tác phối hợp với các cơ quan liên quan trong việc kết luận, kiến nghị biện pháp xử lý ngay trong quá trình thanh tra chưa chủ động mà thường dồn vào giai đoạn xây dựng báo cáo kết luận thanh tra.

Hiện nay, phần lớn các đoàn thanh tra chưa tổ chức họp đoàn thanh tra sau khi kết thúc thanh tra để đánh giá rút kinh nghiệm. Thậm chí, một số đoàn thanh tra có làm nhưng chưa tốt, chưa nghiêm túc, chưa đánh giá cụ thể trách nhiệm từng thành viên đoàn thanh tra.

Giải pháp

Để thực hiện thành công các cuộc thanh tra, công tác thu thập thông tin, tài liệu, nắm tình hình để quyết định thanh tra là hết sức quan trọng, giúp thanh tra có trọng tâm, rút ngắn được thời gian. Để chuẩn bị tốt, người được giao nắm tình hình phải là người có năng lực nghiên cứu, dự kiến sẽ là thành phần chủ yếu, trụ cột đoàn thanh tra sau này. Sau khi nắm tình hình, báo cáo khái quát tình hình về đối tượng thanh tra, nội dung tập trung và quy mô, biện pháp tổ chức cuộc thanh tra cần được làm rõ, báo cáo lãnh đạo. Thanh tra Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện thể chế liên quan đến công tác khảo sát, thu thập thông tin, tài liệu, nắm tình hình trước khi quyết định thanh tra.

Quá trình thanh tra, trưởng đoàn cần phân công nhiệm vụ đúng chuyên môn, sở trường từng thành viên, chú ý phân công thành viên có năng lực tổng hợp tốt để xây dựng báo cáo, kết luận và các văn bản liên quan. Đối với những cuộc thanh tra có nội dung phức tạp, quy mô lớn thì tổ chức tập huấn để mọi thành viên trong đoàn nắm chắc về kế hoạch, các nội dung tiến hành thanh tra.

Đặc biệt, lãnh đạo cục, vụ nhấn mạnh, vai trò, trách nhiệm của trưởng đoàn cần được đề cao. Trưởng đoàn phải thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ và thực thi chế độ thủ trưởng trong đoàn. Đồng thời, trưởng đoàn phải nắm chắc kế hoạch thanh tra và các vấn đề trọng tâm nhưng cần linh hoạt trong chỉ đạo khi phát sinh diễn biến mới.

Khi kết thúc từng phần việc, đoàn đều phải có biên bản làm việc với đối tượng thanh tra, biên bản trước khi ký phải thông qua trưởng đoàn, tránh trường hợp nội dung ghi biên bản nhưng không kết luận được. Khi cần thiết xin ý kiến các bộ, ngành, đoàn thanh tra cần làm sớm, tốt nhất là trong quá trình thanh tra, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ của các cơ quan liên quan để cuộc thanh tra tiến hành thuận lợi.

Tiếp đó, dự thảo kết luận thanh tra phải được xây dựng ngay sau khi trưởng đoàn báo có kết quả cho lãnh đạo Thanh tra Chính phủ. Kết luận thanh tra phải đảm bảo sự chính xác, khách quan, có căn cứ, tránh sự áp đặt, miễn cưỡng.

Sau khi có kết luận và yêu cầu của Tổng Thanh tra Chính phủ thì vụ trưởng, cục trưởng phải tổ chức họp rút kinh nghiệm để đánh giá, nhận xét ý thức trách nhiệm và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của đoàn thanh tra, trưởng đoàn và các thành viên.

Hoàng Long