(Thanh tra) - Việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân là yêu cầu thực tiễn, nhằm giảm bớt gánh nặng thuế cho đa số người dân, đồng thời hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ và vừa phát triển. Luật mới được kỳ vọng tạo điều kiện cho người lao động và hộ kinh doanh “sống khỏe” hơn trong bối cảnh chi phí sinh hoạt, giá cả tăng cao.
Bối cảnh và sự cần thiết sửa đổi
Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành đã được ban hành từ lâu và trải qua nhiều lần sửa đổi nhỏ, nhưng theo đánh giá của Bộ Tài chính và nhiều chuyên gia, các quy định cũ đã bộc lộ nhiều bất cập trong bối cảnh phát triển của nền kinh tế hiện đại. Tăng trưởng thu nhập, chi phí sinh hoạt, sự gia tăng của lao động tự do, hộ kinh doanh cá thể và nền kinh tế số đòi hỏi chính sách thuế phải linh hoạt, công bằng hơn và thúc đẩy sự phát triển bền vững.
Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mang nhiều điểm mới quan trọng và có tác động trực tiếp đến người dân, bao gồm tăng mức thu nhập miễn thuế cho hộ kinh doanh. Một trong những nội dung được dư luận rất quan tâm là mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh được nâng từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Theo Bộ Tài chính, quy định này sẽ có tác động tích cực đến hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ, giúp họ “dễ thở” hơn về nghĩa vụ thuế và tạo động lực phát triển sản xuất, kinh doanh.
Điều chỉnh phương pháp tính thuế: Luật mới bổ sung phương pháp tính thuế dựa trên thu nhập thực tế (doanh thu trừ chi phí) cho hộ kinh doanh có mức doanh thu từ 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm, với thuế suất 15%, tương đương với thuế doanh nghiệp nhỏ. Điều này cho phép người nộp thuế lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp với thực tế kinh doanh của họ.
Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế được nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng và mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng. Quy định này được đánh giá là một bước tiến mạnh mẽ trong hỗ trợ người lao động và gia đình, giúp nhiều người có mức thu nhập thấp đến trung bình hưởng lợi đáng kể khi tính thuế.
Chỉnh sửa biểu thuế lũy tiến, Biểu thuế thu nhập cá nhân được chỉnh sửa theo hướng giảm mức thuế suất ở một số bậc, nhằm tạo động lực cho người lao động và người có thu nhập thấp – trung bình, giúp họ giữ lại nhiều thu nhập hơn sau thuế.
Điều chỉnh thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng, Luật quy định áp thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng với thuế suất 0,1%, đồng thời giao Chính phủ quy định ngưỡng chịu thuế và thời điểm áp dụng phù hợp với thị trường.
Phản hồi từ người dân và cộng đồng
Ngay sau khi Luật được Quốc hội thông qua, nhiều ý kiến của người dân, chuyên gia và doanh nhân đã nhanh chóng xuất hiện trên các diễn đàn truyền thông, mạng xã hội và các kênh thông tin khác. Phần lớn phản hồi đều kết nối với kỳ vọng lớn về tính công bằng, hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ và giảm bớt gánh nặng thuế cho người lao động.
Người kinh doanh tại các khu chợ, dịch vụ nhỏ lẻ cho biết quy định miễn thuế với hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm là “tin vui”, giúp họ giảm bớt áp lực về thuế, tập trung đầu tư cho hoạt động kinh doanh và nâng cao thu nhập. Nhiều chủ cửa hàng, quán ăn nhỏ bày tỏ đây là điểm nhấn rất thực tế, phù hợp với quy mô hoạt động và khả năng tài chính của họ.
Người lao động có mức thu nhập không cao và có người phụ thuộc, mức giảm trừ gia cảnh mới được coi là sự chia sẻ đáng kể từ chính sách thuế. Nhiều gia đình cho rằng việc tăng mức giảm trừ sẽ giúp họ “cảm thấy nhẹ nhàng hơn” khi quyết toán thuế, đặc biệt trong bối cảnh chi phí sinh hoạt, học hành tăng cao. Những chia sẻ này cho thấy chính sách đang đi đúng hướng về việc nâng cao đời sống Nhân dân.
Một số chuyên gia kinh tế đánh giá Luật mới phản ánh quan điểm chính sách “thuế nhẹ, công bằng và hiện đại”, góp phần thúc đẩy cải cách thuế và tạo động lực cho phát triển kinh tế trong nước. Họ nhấn mạnh đây là bước tiến quan trọng trong cải cách hệ thống thuế, đặc biệt trong bối cảnh quốc tế cạnh tranh khốc liệt và nhiều doanh nghiệp tìm cách tối ưu chi phí.
Anh Nguyễn Văn Hòa (35 tuổi, công nhân tại thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ, mức giảm trừ gia cảnh được nâng lên là điều chúng tôi mong chờ từ lâu. Chi phí sinh hoạt mấy năm nay tăng mạnh, nên việc điều chỉnh như vậy giúp công nhân đỡ áp lực hơn. Chúng tôi cảm nhận rõ Nhà nước đang quan tâm tới đời sống người lao động.
Chị Trần Thu Hiền (chủ quán ăn nhỏ tại Hà Nội) cho biết, quy định nâng mức doanh thu không phải nộp thuế lên 500 triệu đồng/năm giúp những hộ kinh doanh nhỏ như tôi nhẹ gánh hẳn. Tụi tôi làm nhỏ lẻ, lợi nhuận không nhiều, trước đây đóng thuế nhiều khi khá căng. Luật mới thực sự hợp lý và thực tế hơn.
Anh Vũ Hữu Thạo (tài xế công nghệ) bày tỏ, người làm nghề tự do như chúng tôi thu nhập bấp bênh, tháng cao tháng thấp. Chính sách mới giúp tính thuế dựa vào thu nhập thực tế, như vậy công bằng hơn so với mức khoán trước đây. Tôi rất đồng tình với cách tính mới này.
Cô Lê Thị Bích (giáo viên nghỉ hưu) nhận định, tôi không trực tiếp nộp thuế nữa nhưng rất ủng hộ việc điều chỉnh các bậc thuế theo hướng nhẹ hơn cho người có thu nhập trung bình. Xã hội phát triển thì chính sách thuế cũng phải thay đổi để hài hòa và nhân văn hơn.
Anh Phạm Đức Long (nhân viên văn phòng, Đà Nẵng) chia sẻ thêm, nhiều năm nay người lao động đề xuất điều chỉnh giảm trừ gia cảnh nhưng chưa được sửa đổi. Lần này Quốc hội đã lắng nghe. Điều đó khiến chúng tôi cảm thấy sự đồng thuận và tin tưởng vào chính sách. Việc sửa đổi này rất kịp thời.
Chị Nguyễn Minh Châu (hộ kinh doanh đồ gia dụng tại Cần Thơ) nói, doanh thu thì lớn nhưng chi phí mặt bằng, nhân công, vận chuyển rất nặng. Nay được phép tính thuế dựa trên thu nhập thực, không phải doanh thu, là đúng. Như vậy mới phản ánh đúng bản chất kinh doanh và hộ nhỏ như chúng tôi sẽ không còn thiệt thòi.
Nhiều bạn trẻ mới đi làm cũng chia sẻ cảm nhận tích cực. Thu nhập mới đi làm không cao, lại phải thuê nhà và trang trải nhiều chi phí. Việc tăng giảm trừ gia cảnh và điều chỉnh các bậc thuế lũy tiến giúp tụi mình giữ được thêm một phần thu nhập để tiết kiệm hoặc đầu tư cho bản thân.
Người dân kỳ vọng Luật sẽ được thực thi một cách minh bạch, hiệu quả, cũng như đi kèm với các hướng dẫn rõ ràng từ cơ quan thuế để hạn chế phiền hà khi thực hiện. Đồng thời, nhiều người mong muốn các nội dung của Luật sẽ được thường xuyên xem xét và điều chỉnh linh hoạt để luôn phù hợp với diễn biến kinh tế, đời sống xã hội.
Kỳ vọng và triển vọng
Việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân không chỉ là điều chỉnh kỹ thuật pháp lý mà còn là một bước đi chiến lược trong hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội, thể hiện khả năng tiếp thu ý kiến của xã hội trong xây dựng chính sách công. Quy định mới hướng đến tăng tính công bằng, giảm áp lực thuế cho người có thu nhập thấp, trung bình, tạo điều kiện cho hộ kinh doanh nhỏ vùng nông thôn và đô thị phát triển.
Ngày 10/12/2025, trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã chính thức biểu quyết thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) với tỷ lệ 92,6% đại biểu tán thành (438/443 đại biểu). Đây là một trong những dự án luật trọng yếu liên quan trực tiếp đến đời sống kinh tế – xã hội của người dân, đặc biệt là người lao động, hộ kinh doanh và các cá nhân có thu nhập. Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, mở ra một bước chuyển biến lớn trong chính sách thuế của Việt Nam.
