Đề xuất chính sách đặc thù phát triển đường sắt đô thị tại TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Ảnh: MH

Dự thảo Nghị quyết đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phát triển hệ thống đường sắt đô thị, hướng tới mục tiêu huy động tối đa mọi nguồn lực hợp pháp, rút ngắn thời gian chuẩn bị và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đường sắt đô thị.

Các cơ chế chính sách đặc thù sẽ tối ưu hóa khai thác quỹ đất, đồng thời trao quyền tự chủ mạnh mẽ hơn cho Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, giúp hai đô thị linh hoạt triển khai các dự án theo nhu cầu thực tiễn phát triển, đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Đây cũng là bước cụ thể hóa Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và kết luận của Bộ Chính trị tại văn bản số 12766-CV/VPTW ngày 27/12/2024 của Văn phòng Trung ương Đảng.

Dự thảo Nghị quyết quy phạm hóa 6 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt với mục tiêu:

Nhóm chính sách 1 về huy động nguồn vốn: Tập trung huy động nguồn vốn để đầu tư hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị. Linh hoạt trong công tác bố trí vốn từ ngân sách Trung ương, địa phương, vốn ODA, vốn vay ưu đãi, bảo đảm đáp ứng tiến độ thực hiện dự án, thực hiện trước một số nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư.

Nhóm chính sách 2 về trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư: Rút ngắn tiến độ triển khai dự án từ giai đoạn chuẩn bị dự án; phân cấp, phân quyền trong công tác thẩm định và phê duyệt dự án; tháo gỡ các vướng mắc về định mức, đơn giá xây dựng; rút ngắn thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu; tạo cơ chế sinh hoạt về nguồn vốn thanh toán.

Nhóm chính sách 3 về phát triển mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD): Áp dụng giải pháp quy hoạch để phát triển đô thị gắn kết với giao thông đường sắt đô thị, khai thác hiệu quả quỹ đất xung quanh các ga, nâng cao hiệu quả đầu tư phát triển đường sắt đô thị.

Nhóm chính sách 4 về phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo: Quy định các nội dung đặc thù về lựa chọn áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn cho các tuyến đường sắt đô thị; phát triển khoa học, công nghệ và đào tạo phát triển nguồn nhân lực; phát triển công nghiệp và chuyển giao công nghệ.

Nhóm chính sách 5 về vật liệu xây dựng và bãi đổ thải: Giảm trình tự, thủ tục, thực hiện phân cấp, bảo đảm cung cấp vật liệu xây dựng, bãi đổ thải đủ nhu cầu, kịp thời để phục vụ dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD.

Nhóm chính sách 6 về các chính sách áp dụng riêng cho TP Hồ Chí Minh: Quy định các nội dung tương tự các quy định tại Luật Thủ đô cho TP Hồ Chí Minh về các khoản thu trong khu vực TOD; các hình thức vay và tổng mức dư nợ vay; và áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn; lựa chọn nhà đầu tư dự án TOD; phân cấp, phân quyền thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, nhằm tạo cơ chế, chính sách tương đồng giữa TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh về ưu tiên cho đường sắt đô thị.

“Các nhóm chính sách đã được đề cập trong Đề án Phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, kế thừa các chính sách trong Luật Thủ đô, các chính sách tại Nghị quyết của Quốc hội về chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Các chính sách đã được thực hiện báo cáo đánh giá tác động đầy đủ, xác định lợi ích đem lại”, Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội cho biết.