Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí trả lời chất vấn. Ảnh: Đ.X

Chất vấn Viện trưởng Viện KSND Tối cao tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 21/8, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đề nghị cho biết các giải pháp đã triển khai và những chuyển biến trong việc tỷ lệ yêu cầu trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung?

Hồi đáp, Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí nhấn mạnh trả hồ sơ điều tra bổ sung giữa các cơ quan tố tụng là biện pháp tố tụng được phép sử dụng, để chống oan sai, chống lọt tội phạm.

Điều quan trọng, theo Tư lệnh ngành Viện KSND Tối cao là phải sử dụng đúng biện pháp này.

“Trong quá trình điều tra, kết thúc điều tra, kể cả truy tố, chuyển sang xét xử, cơ quan tòa án hoặc kiểm sát phát hiện, hoặc phát sinh tình tiết mới thấy có thể làm thay đổi bản chất tội phạm thì phải trả hồ sơ”, ông Lê Minh Trí nhấn mạnh.

Nêu cụ thể, Viện trưởng Viện KSND Tối cao cho hay, tội phạm ngày càng hoạt động tinh vi, phức tạp, kể cả tội phạm phi truyền thống đặt ra những vấn đề về thủ tục tố tụng của chúng ta không theo kịp tính chất phức tạp của nó.

Ông dẫn chứng tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm công nghệ cao, đối tượng ở nước này nhưng gây án, phạm tội và gây hậu quả thiệt hại cho một đối tượng ở nước khác.

Vừa khó khăn, tính chất phức tạp mới của tội phạm; vừa phải bảo vệ quyền con người, đặc biệt không được oan sai, không được bỏ lọt tội phạm, thì “trả hồ sơ điều tra bổ sung là việc cần phải làm, nhưng không được lạm dụng”, theo ông Trí.

Ông cũng cho hay, hiện Bộ luật Hình sự, và Luật Tố tụng Hình sự có một số vướng mắc chưa được cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn, giải thích, dẫn đến khác nhau về nhận thực, áp dụng pháp luật của các cơ quan tố tụng, đặc biệt của điều tra, kiểm sát viên, thẩm phán.

“Thực tế, ở cơ quan kiểm sát các cấp, có những tình huống vụ án phức tạp, đưa ra đánh giá, nhận xét, ý kiến còn khác nhau. Rồi hội đồng thẩm phán ở các cấp, kể cả Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao khi luận án cũng có những ý kiến khác nhau. Đây cũng là chuyện bình thường”, Viện trưởng Lê Minh Trí nói.

Khi có những vấn đề đó, theo ông Trí, phải lắng nghe, quyết theo quy định của pháp luật và người chủ trì quyết phải chịu trách nhiệm.

“Quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung mà làm đúng pháp luật thì không có gì băn khoăn”, theo lời ông Trí.

Viện trưởng Viện KSND Tối cao nói thêm, thời gian qua từ người đứng đầu viện KSND các cấp cho đến các kiểm sát viên đều hạn chế tối đa việc trả hồ sơ điều tra bổ sung, nhưng nếu không bảo đảm chống oan sai, chống bỏ lọt tội phạm thì vẫn phải trả.

Thêm nữa, trả hồ sơ điều tra bổ sung là biện pháp kỹ thuật với một số vụ án quá phức tạp. “Như vụ án SCB, Việt Á, đăng kiểm, nếu không trả hồ sơ điều tra bổ sung thì không làm được, kể cả đã khoanh, tách vụ án rồi, vẫn phải trả hồ sơ điều tra bổ sung để có đủ thời gian chứng minh tội phạm”, Viện trưởng Lê Minh Trí thông tin.

Theo đánh giá của các cơ quan của Quốc hội, trong lĩnh vực kiểm sát, tỷ lệ vụ án viện KSND truy tố đúng thời hạn, tỷ lệ bị can bị truy tố đúng tội danh, tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm các vụ án dân sự, tỷ lệ kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính được tòa án chấp nhận đều vượt chỉ tiêu của Nghị quyết số 96 năm 2019 của Quốc hội.

Công tác điều tra tội phạm của Cơ quan Điều tra, Viện KSND Tối cao có chuyển biến tích cực.

Công tác quản lý, giải quyết yêu cầu bồi thường Nhà nước trong tố tụng hình sự thuộc trách nhiệm của Viện KSND được tăng cường.

Các cơ quan của Quốc hội cũng lưu ý, chất lượng kháng nghị phúc thẩm vụ án hành chính, kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án dân sự vẫn còn hạn chế, tỷ lệ kháng nghị được toà án chấp nhận chưa đạt yêu cầu của Quốc hội.

Công tác kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong một số lĩnh vực tư pháp chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực tố tụng hình sự.