Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa đã báo cáo về việc triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông đối với môn lịch sử bậc THPT. Ảnh: Ngọc Thắng

Sáng 22/5, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đã tổ chức phiên họp toàn thể lần thứ 3.

Tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Nguyễn Thị Mai Hoa đã báo cáo về việc triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông đối với môn lịch sử bậc THPT.

“Đa số các ý kiến không đồng tình đối với việc đưa môn lịch sử cấp THPT thành môn lựa chọn”, báo cáo của Ủy ban nêu nhiều lý do cho quan điểm này.

Trong đó, lịch sử là môn học đặc biệt quan trọng, giữ vai trò chủ đạo trong việc giáo dục chính trị, tư tưởng đối với thế hệ trẻ; giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, truyền thống văn hóa, lịch sử; bồi dưỡng năng lực tư duy, hành động, thái độ ứng xử đúng đắn trong đời sống xã hội. Từ đó, hình thành những phẩm chất của công dân Việt Nam, công dân toàn cầu trong xu thế phát triển của thời đại.

Cạnh đó, xét về tâm sinh lý lứa tuổi, học sinh THPT (từ 15 đến 17 tuổi) có sự trưởng thành về nhận thức, khả năng tiếp nhận tốt hơn về lịch sử đất nước và lịch sử cách mạng Việt Nam. Đây cũng là lứa tuổi quyết định sự hình thành thế giới quan, hệ thống quan điểm về tự nhiên, về xã hội, về các nguyên tắc và quy tắc ứng xử, định hướng giá trị của con người.

Xét về khoa học giáo dục, việc bồi dưỡng kiến thức lịch sử cho học sinh THPT là cần thiết nhằm phát triển con người toàn diện, khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của con người Việt Nam.

Tuy nhiên, nếu học sinh không lựa chọn môn lịch sử ở cấp THPT (số lượng có thể lên tới 50% học sinh), các em sẽ không được tiếp cận với những kiến thức rất quan trọng, có ý nghĩa giáo dục đối với lứa tuổi này.

Trong khi, ở nhiều nước trên thế giới, môn lịch sử trong chương trình THPT luôn là môn học bắt buộc.

Toàn ảnh phiên họp của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội. Ảnh: N.Thắng

Từ đó, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho rằng, môn lịch sử có vị trí đặc biệt, có ý nghĩa rất quan trọng trong Chương trình Giáo dục phổ thông, học sinh cần được trang bị khối lượng kiến thức này, vì vậy cần tiếp thu ý kiến đông đảo của cử tri, các tầng lớp nhân dân theo hướng quy định môn lịch sử là môn học bắt buộc đối với cấp THPT trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 với khối lượng kiến thức phù hợp.

Đồng thời, thiết kế bao gồm khối lượng kiến thức lịch sử (phần bắt buộc) và khối lượng kiến thức định hướng nghề nghiệp (phần lựa chọn).

Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp thu và quy định môn học lịch sử cấp THPT trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 là môn học bắt buộc.

Đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường công tác tuyên truyền về Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 nói chung, chương trình môn lịch sử nói riêng; để tăng thêm sự đồng thuận, ủng hộ của xã hội trong việc triển khai thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018; đồng thời truyền cảm hứng cho học sinh yêu thích môn lịch sử.

Nêu ý kiến sau đó, nhiều đại biểu bày tỏ quan điểm điểm đồng tình kiến nghị trong báo cáo về việc quy định môn học lịch sử là môn học bắt buộc.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương), qua tiếp xúc cử tri, lấy ý kiến của giáo viên đều đồng tình nên để môn lịch sử là bắt buộc.

Bà Nga cho hay, nguyên nhân khiến học sinh phổ thông không mặn mà với môn lịch sử là chương trình nặng về kiến thức hàn lâm, cách trình bày khá tẻ nhạt, phương pháp cứ ghi nhớ sự kiện, con số…

Do đó, bà Nga đề nghị cần thay đổi cách đánh giá và cần có tư duy tiếp cận mới mẻ, khuyến khích học sinh có sự nhìn nhận, đánh giá chứ không phải chỉ thụ động tiếp thu.

Qua tổng hợp các ý kiến và nghiên cứu chương trình môn lịch sử, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội thấy, chương trình được dạy tích hợp, là nội dung bắt buộc trong toàn bộ giai đoạn giáo dục cơ bản (cấp tiểu học và trung học cơ sở).

Khi môn lịch sử cấp THPT là môn học lựa chọn sẽ có 3 khả năng xảy ra:

- Nếu học sinh lựa chọn môn lịch sử là 1 trong 5 môn học lựa chọn, học sinh sẽ học tổng thời lượng 210 tiết/3 năm học (tăng 70 tiết so với Chương trình Giáo dục phổ thông 2006 ). 

- Nếu học sinh lựa chọn môn lịch sử là 1 trong 5 môn học lựa chọn, đồng thời lựa chọn chuyên đề học tập là môn lịch sử, học sinh sẽ học tổng thời lượng 315 tiết/3 năm học (tăng 175 tiết so với Chương trình Giáo dục phổ thông 2006). 

- Nếu học sinh không lựa chọn môn lịch sử thì không học thêm tiết nào. Kiến thức phổ thông dừng lại ở kiến thức chương trình tiểu học, trung học cơ sở và tích hợp ở một số môn học khác. Về thời lượng học ít hơn Chương trình Giáo dục phổ thông 2006 là 140 tiết.