Tiếp tục chương trình nghị sự kỳ họp 8, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Công đoàn sửa đổi sáng 24/10. Đây là dự án luật đã cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp 7 và dự kiến thông qua tại kỳ họp này. Một trong những vấn đề lớn của dự thảo luật là kinh phí công đoàn 2%.

Đại biểu Quốc hội tại kỳ họp 8. Ảnh: P.Thắng

2% kinh phí công đoàn không phải là gánh nặng cho doanh nghiệp

Theo báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quá trình thảo luận, nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì mức phí này.

Một số ý kiến khác chưa đồng tình với mức kinh phí công đoàn 2% và đề nghị kinh phí công đoàn do tổ chức, doanh nghiệp ngoài Nhà nước đóng theo đóng góp theo tự nguyện; xem xét giảm mức kinh phí công đoàn.

Ý kiến này cũng đề nghị không thu kinh phí công đoàn 2% với đơn vị đã có tổ chức đại diện của người lao động khác; quy định lộ trình giảm dần tỷ lệ kinh phí công đoàn và giao Chính phủ quy định chi tiết…

Giải trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, kể từ khi có Luật Công đoàn năm 1957, kinh phí công đoàn được thực hiện liên tục.

Việc duy trì nguồn thu 2% kinh phí công đoàn nhằm chăm lo cho người lao động và bảo đảm bộ máy hoạt động công đoàn, thể hiện sự ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Nguồn kinh phí này cũng giữ vai trò quan trọng, có ý nghĩa quyết định trong việc bảo đảm nguồn tài chính để Công đoàn Việt Nam, nhất là công đoàn cơ sở thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình trong việc chăm lo phúc lợi xã hội cho người lao động, đặc biệt là chăm lo, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động.

Để phù hợp với thực tiễn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, dự thảo luật đã bổ sung một số nhiệm vụ chi mới như chi cho công đoàn cơ sở mà tại đó tổ chức, doanh nghiệp gặp khó khăn được miễn, giảm đóng kinh phí công đoàn.

Kinh phí công đoàn cũng được dành để chi xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân thuê, xây dựng công trình công cộng cho đoàn viên, người lao động, thiết chế công đoàn chủ yếu từ số tài chính công đoàn tích luỹ của cấp tỉnh, TP và tương đương và của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Thêm nữa, kinh phí công đoàn được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, theo báo cáo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam kinh phí công đoàn chiếm tỷ trọng nhỏ trong chi phí của doanh nghiệp (trung bình khoảng 0,38%) và ít kiến nghị của doanh nghiệp liên quan đến nộp 2% kinh phí công đoàn.

“2% kinh phí công đoàn không phải là gánh nặng cho doanh nghiệp”, báo cáo nêu. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội được giữ quy định về mức kinh phí công đoàn 2%.

Không quy định trong luật việc phân phối kinh phí công đoàn

Về phân phối kinh phí công đoàn, có ý kiến đề nghị cân nhắc không quy định “cứng” tỷ lệ 25% và 75% trong dự thảo luật, mà theo hướng quy định tỷ lệ “tối đa” và “tối thiểu”. Điều này nhằm bảo đảm linh hoạt trong việc điều tiết kinh phí công đoàn.

Có ý kiến đề nghị quy định rõ nội dung phân bổ nguồn kinh phí công đoàn cho những mục tiêu, hoạt động của công đoàn để làm cơ sở cho việc công khai tài chính.

Cạnh đó, có ý kiến băn khoăn về quy định phân chia đối với 75% kinh phí công đoàn.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo chỉnh lý và thể hiện trong dự thảo luật theo hướng bổ sung quy định về nguyên tắc quản lý, sử dụng tài chính công đoàn; rà soát nhiệm vụ chi kinh phí công đoàn đầy đủ hơn.

Đáng chú ý, dự thảo luật không quy định trong luật việc phân phối kinh phí công đoàn khi có nhiều tổ chức đại diện của người lao động để bảo đảm linh hoạt, hài hòa.

Thay vào đó, dự thảo luật bổ sung quy định: “Sau khi thống nhất với Chính phủ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam quy định tiêu chuẩn, định mức, chế độ chi tiêu, phân cấp thu, phân phối và quản lý, sử dụng tài chính công đoàn phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của công đoàn”.

Luật giao Chính phủ quy định chi tiết việc quản lý, sử dụng kinh phí công đoàn của tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp (khoản 5). 

Ở dự thảo luật trình Quốc hội tại kỳ họp 7, cơ quan soạn thảo đề xuất 2 phương án. Phương án 1 giao Chính phủ quy định cụ thể tỷ lệ sử dụng kinh phí công đoàn giữa công đoàn cấp trên với công đoàn cơ sở và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp. Phương án 2 xác định cụ thể công đoàn cấp trên quản lý, sử dụng 25%, công đoàn cơ sở và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp được phân phối 75%.

Dự thảo Luật trình Quốc hội kỳ họp 8 có 6 chương với 37 điều, tăng 1 điều mới và chỉnh lý 34 điều so với dự thảo luật trình tại kỳ họp 7.