Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu về dự toán ngân sách nhà nước trước khi Quốc hội biểu quyết. Ảnh: Đ.X

Chiều ngày 11/11, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 với 451 đại biểu tán thành (bằng tổng 90,56% tổng số đại biểu).

Theo đó, Quốc hội quyết tổng thủ ngân sách nhà nước năm sau là hơn 1,62 triệu tỷ đồng; tổng chi ngân sách là hơn 2,07 triệu tỷ đồng.

Mức bội chi ngân sách nhà nước là 455,5 nghìn tỷ đồng, tương đương 4,42% tổng sản phẩm trong nước (GDP). Trong đó, bội chi ngân sách trung ương là 430,5 nghìn tỷ đồng (tương đương 4,18% GDP); bội chi ngân sách địa phương là 25 nghìn tỷ đồng (tương đương 0,24% GDP).

Trong năm 2023, tổng mức vay của ngân sách nhà nước là hơn 648,2 nghìn tỷ đồng.

Dành 12.500 tỷ đồng cho cải cách tiền lương, điều chỉnh lương hưu

Đáng chú ý, Quốc hội đồng ý chưa thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo Nghị quyết số 27 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII trong năm 2023.

Nhưng, từ ngày 1/7/2023 thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng (hiện lương cơ sở đang là 1,49 triệu đồng/tháng); tăng 12,5% lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội đối tượng do ngân sách nhà nước đảm bảo và hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp.

Đồng thời, tăng mức chuẩn trợ cấp người có công bảo đảm không thấp hơn mức chuẩn hộ nghèo khu vực thành thị và tăng 20,8% chi các chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở.

Với cán bộ y tế dự phòng và y tế cơ sở, Quốc hội đồng ý điều chỉnh tăng phụ cấp ưu đãi nghề từ ngày 1/1/2023 theo Kết luận số 25 ngày 30/12/2021 của Bộ Chính trị.

Vẫn theo nghị quyết được Quốc hội thông qua, các cơ quan, đơn vị đang thực hiện các cơ chế chính sách, thu nhập đặc thù ở Trung ương được cấp có thẩm quyền quy định với một số cơ quan, đơn vị hành chính nhà nước thì tiếp tục thực hiện cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù cho tới khi thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27.

“Mức tiền lương và thu nhập tăng thêm hằng tháng tính theo mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng/tháng kể từ ngày 1/7/2023 theo cơ chế đặc thù bảo đảm không vượt quá mức tiền lương và thu nhập tăng thêm bình quân năm 2022 (không bao gồm phần tiền lương và thu nhập tăng thêm do điều chỉnh hệ số tiền lương theo ngạch, bậc khi nâng bậc, nâng ngạch”, nghị quyết nêu rõ.

Tổng chi cho cải cách tiền lương và điều chỉnh lương hưu, một số chế độ trợ cấp, phụ cấp, và chính sách an sinh xã hội trong năm 2023 là 12.500 tỷ đồng.

Các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương được giao tiếp tục thực hiện các giải pháp tạo nguồn cải cách chính sách tiền lương theo quy định. Qiai đoạn 2023 - 2025, cho phép tiếp tục loại trừ một số khoản thu khi tính tăng thu ngân sách địa phương so với dự toán để dành nguồn cải cách tiền lương như quy định tại Nghị quyết số 34 năm 2021 của Quốc hội.

Trước khi Quốc hội biểu quyết, trong quá trình thảo luận, nhiều ý kiến đề nghị điều chỉnh tăng lương cơ sở từ ngày 1/1/2023 để, góp phần bảo đảm đời sống cho người hưởng lương. Có ý kiến đề nghị tăng 12,5% chi cho đối tượng trợ cấp hàng tháng.

Giải trình vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, nếu áp dụng tăng lương từ 1/1/2023 thì đúng vào thời điểm đầu năm gần với tết dương lịch và âm lịch.

“Đây là thời điểm nhạy cảm, nhu cầu mua sắm sử dụng hàng hóa dịch vụ của người dân và doanh nghiệp tăng mạnh, tạo sức ép lên điều hành giá cả do tâm lý tăng lương đi kèm với tăng giá, gây áp lực đối với việc kiểm soát lạm phát và ảnh hưởng đến đời sống người dân”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng báo cáo trước Quốc hội.

Hơn nữa, sau khi cân nhắc nhiều mặt, Ban chấp hành Trung ương đã đồng ý điều chỉnh tăng lương cơ sở, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội theo đề nghị của Ban cán sự Đảng Chính phủ và thời điểm áp dụng từ 1/7/2023.

Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu theo đúng tinh thần Kết luận số 42 của Ban chấp hành Trung ương và đúng theo tờ trình Chính phủ.

Cơ cấu lại nguồn thu bền vững, xây dựng cơ chế theo dõi thuế của nhà cung cấp nước ngoài

Theo nghị quyết được thông qua, Chính phủ được giao tiếp tục hoàn thiện hệ thống thu ngân sách nhà nước, tăng cường quản lý thu, cơ cấu lại nguồn thu bảo đảm tính bền vững; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện thể chế quản lý thuế, đặc biệt trong một số lĩnh vực, hoạt động sản xuất kinh doanh mới phát sinh trong nền kinh tế số, giao dịch xuyên biên giới... bảo đảm thu đúng, đủ, kịp thời các khoản thuế, phí, lệ phí và thu khác vào ngân sách.

Trường hợp thu ngân sách trung ương năm 2023 vượt so với dự toán, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân bổ theo hướng bố trí nguồn để thực hiện cải cách tiền lương theo quy định và ưu tiên giảm bội chi ngân sách nhà nước.

Quốc hội cũng yêu cầu từ năm 2023, Chính phủ xây dựng cơ chế theo dõi số thu thuế của nhà cung cấp nước ngoài kê khai và nộp với thu nhập phát sinh sau khi cung cấp hàng hóa dịch vụ phân biệt riêng cho cá nhân và doanh nghiệp tại Việt Nam, để có cơ sở đánh giá, hoàn thiện và bảo đảm chế tài thực hiện chính sách quản lý thuế đối với các nhà cung cấp nước ngoài.

Cùng với đó, quản lý chặt chẽ hoàn thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đảm bảo đúng đối tượng. Khẩn trương xây dựng các giải pháp đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp thực hiện giai đoạn 2021-2025, gắn với trách nhiệm người đứng đầu.

Chính phủ còn được yêu cầu phải siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường trách nhiệm người đứng đầu trong quản lý, sử dụng tài chính, ngân sách; điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; cắt giảm các khoản chi chưa thực sự cần thiết, tiết kiệm triệt để chi thường xuyên.

Kiên quyết điều chuyển vốn của các dự án chậm tiến độ sang các dự án có khả năng giải ngân nhưng thiếu vốn, hạn chế tối đa việc chuyển nguồn; xem xét trách nhiệm trong xây dựng dự toán không sát thực tế, tổ chức thực hiện thiếu hiệu quả dẫn đến giải ngân vốn đầu tư công thấp.

Ngoài ra, tiếp tục chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương, địa phương thực hiện tinh giản biên chế, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả…

Quốc hội cũng đồng ý bổ sung, điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước năm 2022 và điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Trong đó, bổ sung dự toán thu, chi ngân sách nhà nước năm 2022 tương ứng hơn 1.707 tỷ đồng từ nguồn thu từ Quỹ tìm kiếm thăm dò dầu khí đang theo dõi tại Tập đoàn dầu khí Việt Nam theo kiến nghị của Chính phủ.

Bổ sung 7.265 tỷ đồng kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn nước ngoài nguồn ngân sách trung ương giai đoạn 2021 - 2025 cho Bộ Giao thông vận tải từ nguồn ngân sách trung ương chưa phân bổ, để bố trí cho 1 dự án do Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam làm chủ đầu tư.

Ngoài ra, bổ sung 31.392 tỷ đồng dự toán chi đầu tư phát triển vốn nước ngoài cho Bộ Giao thông vận tải, đồng thời tăng tương ứng bội chi ngân sách nhà nước năm 2022 để bố trí kế hoạch vốn năm 2022 cho 5 dự án, gồm: 1 dự án do Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam làm chủ đầu tư và 4 dự án do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam làm chủ đầu tư.

Các dự án trên đã được Quốc hội cho phép chuyển từ vốn vay về cho vay lại, bảo lãnh Chính phủ thành vốn cấp phát ngân sách nhà nước.