(Thanh tra) - Cơ chế chỉ định này chỉ thực hiện từ nay đến hết nhiệm kỳ 2021-2026, sau đó sẽ tiếp tục thực hiện bầu nhân sự bình thường theo đúng quy định hiện hành. HĐND bầu các chức danh của HĐND và UBND.
Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường lần 2 về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, chiều nay 13/6.
Vì sao không bầu mà chỉ định nhân sự lãnh đạo UBND, HĐND
Quá trình thảo luận, lấy ý kiến việc sửa đổi một số điều của Hiến pháp, có ý kiến băn khoăn khi cho phép chỉ định các chức danh của UBND mà không đưa ra để HĐND bầu như bình thường.
“Sở dĩ cần áp dụng cơ chế chỉ định các chức danh lãnh đạo của HĐND, UBND ở các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp là do tính chất hết sức đặc biệt của việc sắp xếp đơn vị hành chính trong năm 2025”, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (Ủy ban) lý giải.
Ngoài quy mô rất lớn, mang tính toàn quốc của việc nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, Ủy ban nhấn mạnh, còn có chủ trương không tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện.
Trong điều kiện tổ chức bộ máy có sự thay đổi, biến động lớn như vậy, thời gian còn lại của nhiệm kỳ HĐND chỉ còn rất ngắn (khoảng 9 tháng), đại biểu HĐND ở các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp được tập hợp từ nhiều đơn vị hành chính trước đó, sẽ khó có điều kiện nhận biết, đánh giá chính xác về năng lực của đội ngũ cán bộ để bầu chọn lãnh đạo ở các đơn vị hành chính mới hình thành.
Bên cạnh đó, chưa kể đến các tác động, ảnh hưởng có thể có của tâm lý cục bộ địa phương.
Vẫn theo Ủy ban, để đáp ứng yêu cầu bố trí, sắp xếp cán bộ, đặc biệt cán bộ đang công tác ở cấp tỉnh, cấp huyện đến làm việc ở cấp xã sau sắp xếp, khai thác tối đa nguồn nhân lực hiện có, việc áp dụng cơ chế chỉ định lãnh đạo HĐND, UBND tại các đơn vị thực hiện sắp xếp là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Giới thiệu, lựa chọn nhân sự chỉ định hết sức chặt chẽ
“Tuy hình thức là chỉ định nhưng công tác lựa chọn, giới thiệu nhân sự vẫn phải được tiến hành hết sức chặt chẽ và do cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ thực hiện theo đúng quy định của Đảng”, Ủy ban nhấn mạnh.
Cơ chế này chỉ thực hiện từ nay đến hết nhiệm kỳ 2021 - 2026 để phục vụ việc sáp nhập tỉnh gắn với nội dung được sửa đổi, bổ sung của Hiến pháp (không tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện), sau đó sẽ tiếp tục bầu nhân sự bình thường theo đúng quy định hiện hành. HĐND bầu các chức danh của HĐND và UBND.
Có ý kiến đề nghị giao thẩm quyền chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND cấp xã cho chủ tịch UBND cấp tỉnh để bảo phù hợp với nguyên tắc quản lý hành chính.
Ủy ban sửa đổi Hiến pháp nhắc lại chủ trương chỉ định nhân sự chỉ được thực hiện trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ 2021-2026 và chỉ áp dụng trong đợt sắp xếp đơn vị hành chính trong năm 2025 này.
Hơn nữa, công tác lựa chọn, giới thiệu nhân sự khi chỉ định vẫn sẽ được tiến hành hết sức chặt chẽ và do cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ chịu trách nhiệm theo đúng quy định của Đảng, nên để đơn giản hóa thủ tục hành chính, ỦY ban đề nghị vẫn giao cho 1 đầu mối có thẩm quyền là Thường trực HĐND cấp tỉnh thực hiện.
Giữ quyền chất vấn của đại biểu với Chánh án TAND, Viện trưởng Viện KSND
Vấn đề quan tâm nữa là, Dự thảo nghị quyết trình Quốc hội vào đầu kỳ họp đề xuất, sửa đổi quy định của Hiến pháp theo hướng không quy định Chánh án TAND, Viện trưởng Viện KSND thuộc phạm vi đối tượng trả lời chất vấn của đại biểu HĐND.
Ủy ban cho hay, trong tờ trình, bản thuyết minh đã nêu cụ thể lý do sửa đổi, bổ sung các nội dung trên.
Tuy nhiên, để bảo đảm yêu cầu tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò giám sát và thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân thông qua HĐND các cấp, tiếp thu ý kiến của Nhân dân, Chính phủ, TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao và các đại biểu Quốc hội, Ủy ban đề nghị giữ lại quy định tại khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp. Tức là, không sửa đổi, bổ sung Điều 115 của Hiến pháp nữa.
Khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp năm 2013 quy định: “Đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND, Chánh án TAND, Viện trưởng Viện KSND và Thủ trưởng cơ quan thuộc UBND. Người bị chất vấn phải trả lời trước HĐND.
Đại biểu HĐND có quyền kiến nghị với các cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị ở địa phương. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị này có trách nhiệm tiếp đại biểu, xem xét, giải quyết kiến nghị của đại biểu”.
Theo dự kiến, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 sẽ được Quốc hội biểu quyết thông qua ngày 16/6.
