Quốc hội đồng ý làm cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành dài 128,8km. Ảnh: P.Thắng

Sáng ngày 28/6, Quốc hội thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án Đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước), với 464/469 đại biểu có mặt tán thành.

Cao tốc dài 128,8km, với tổng mức đầu tư khoảng 25.540 tỷ đồng

Theo nghị quyết được thông qua, cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành có chiều dài khoảng 128,8km, chia thành 5 dự án thành phần.

Dự án thành phần 1 xây dựng cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành, phân kỳ 4 làn xe, loại hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), được áp dụng cơ chế bảo đảm đầu tư, cơ chế chia sẻ phần giảm doanh thu theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP).

4 dự án thành phần còn lại về xây dựng các đường gom, cầu vượt; bồi thường, hỗ trợ tái định cư được thực hiện theo phương thức đầu tư công.

Dự án cao tốc Gia nghĩa - Chơn Thành có nhu cầu sử dụng đất khoảng 1.111 ha; giải phóng mặt bằng toàn tuyến một lần theo quy mô quy hoạch.

Tổng mức đầu tư sơ bộ dự án khoảng 25.540 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương 10.536,5 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương 2.233,5 tỷ đồng; vốn do nhà đầu tư thu xếp 12.770 tỷ đồng.

Dự án thực hiện ngay trong năm nay, cơ bản hoàn thành năm 2026 và đưa vào khai thác, vận hành năm 2027.

Trước khi Quốc hội biểu quyết, nhiều ý kiến tán thành đầu tư dự án theo phương thức PPP, do ngân sách nhà nước hiện nay đang gặp nhiều khó khăn, việc huy động khu vực tư nhân tham gia dự án sẽ bảo đảm nguồn lực triển khai thực hiện.

Một số ý kiến cho rằng, khả năng thu hút các nhà đầu tư tham gia thực hiện dự án PPP trong giai đoạn hiện nay khó khả thi.

Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và giải trình về chủ trương đầu tư dự án của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh theo phương án tài chính, ngân sách Nhà nước hỗ trợ là 12.770 tỷ đồng (chiếm 50% tổng mức đầu tư dự án) thì dự án bảo đảm khả năng thu hồi vốn và lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Sơ bộ thời gian thu phí hoàn vốn của dự án không quá dài, cơ bản tương đồng với thời gian thu phí hoàn vốn của 3 dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đã đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thành công và bắt đầu đưa vào khai thác sử dụng.

“Dự án sẽ được áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu giúp giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư, tổ chức tín dụng”, ông Thanh nói. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị cho phép triển khai dự án theo phương thức PPP, để kịp thời đáp ứng tính cấp bách của dự án.

Sử dụng vốn và thực hiện cơ chế đặc thù tiết kiệm, chống tham nhũng

Để bảo đảm tiến độ, Quốc hội đồng ý việc triển khai, thực hiện dự án được áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt.

Kết quả biểu quyết thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành. Ảnh: P.Thắng

Trong đó, người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền được xem xét, quyết định việc chỉ định thầu trong quá trình triển khai thực hiện dự án với các gói thầu tư vấn, các gói thầu thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trình tự, thủ tục thực hiện chỉ định thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu và theo hướng dẫn của Chính phủ.

Nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng. Việc khai thác khoáng sản quy định tại khoản này được thực hiện đến khi hoàn thành dự án. Trường hợp không phải lập dự án đầu tư khai thác khoáng sản thì không phải thực hiện thủ tục lập báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Nghị quyết nêu rõ, Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội trong việc triển khai tổ chức thực hiện, quản lý và khai thác, vận hành dự án theo đúng quy định.

Chính phủ cũng chịu trách nhiệm trong việc đôn đốc kiểm tra các địa phương được giao làm cơ quan chủ quản hoặc cơ quan có thẩm quyền và chịu trách nhiệm về tiến độ, chất lượng Dự án; quản lý, sử dụng vốn, các nguồn lực và thực hiện các cơ chế đặc thù tiết kiệm, hiệu quả, phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Cạnh đó, lãnh đạo, chỉ đạo việc triển khai thực hiện nghị quyết này, bảo đảm đúng mục tiêu, công khai, minh bạch và hiệu quả, không để trục lợi chính sách, thất thoát, lãng phí.

Hằng năm, Chính phủ báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm về tình hình thực hiện dự án cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành.

Các địa phương (Bình Phước, Đắk Nông) thì chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong việc bảo đảm nguồn vốn; tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án; tiến độ, chất lượng dự án thành phần được giao làm cơ quan chủ quản hoặc cơ quan có thẩm quyền.

Trường hợp tăng tổng mức đầu tư của dự án thành phần, địa phương được giao làm cơ quan chủ quản hoặc cơ quan có thẩm quyền của dự án thành phần phải có trách nhiệm cân đối bổ sung nguồn vốn từ ngân sách địa phương để thực hiện dự án thành phần đó.

Trường hợp giảm tổng mức đầu tư của dự án thành phần, ngân sách Trung ương dự kiến bố trí cho dự án thành phần đó giảm tương ứng.

2 dự án BOT song hành cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành có thể kéo dài thời gian thu phí

Trước lo ngại của đại biểu về tác động của dự án đến các dự án giao thông BOT song hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, theo báo cáo của Chính phủ, đánh giá sơ bộ, việc đầu tư cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành sẽ kéo dài thời gian thu phí của 2 dự án BOT trên Quốc lộ 14 khoảng từ 5 - 6 năm.

Sau khi cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành đưa vào khai thác sử dụng mới đủ cơ sở đánh giá cụ thể mức độ ảnh hưởng của dự án đến 2 dự án BOT song hành này, từ đó có cơ sở đề xuất các giải pháp phù hợp, theo hướng: kéo dài thời gian thu phí của các dự án BOT để bảo đảm hoàn vốn và lợi nhuận theo hợp đồng đã ký hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét các giải pháp phù hợp khác.