Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương, Trưởng đoàn Giám sát phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: PV

KNTC trong lĩnh vực tư pháp chủ yếu liên quan đến quyết định không khởi tố vụ án hình sự

Theo báo cáo của VKSND Tối cao, năm 2020 và 2021, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, ngành Kiểm sát đã thực hiện nghiêm túc quy định của Thủ tướng Chính phủ, tạm dừng TCD trong thời gian giãn cách xã hội, việc tiếp nhận KNTC, phản ánh, kiến nghị được thực hiện bằng đơn thông qua dịch vụ bưu chính luôn được đảm bảo và thông suốt.

Thời gian qua, tình hình công dân đến KNTC trong lĩnh vực tư pháp chủ yếu về quyết định không khởi tố vụ án hình sự; kết luận điều tra của cơ quan điều tra; việc tòa án trả lại đơn khởi kiện, chậm đưa vụ án ra xét xử; gia hạn thời gian chuẩn bị xét xử, áp dụng, chuyển vụ án cho tòa án khác giải quyết; cơ quan thi hành án dân sự chậm tổ chức thi hành án…

Trong lĩnh vực hành chính, KNTC tập trung chủ yếu về tranh chấp đất đai, nhà cửa, đền bù giải phóng mặt bằng… thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính Nhà nước; khi TCD hoặc tiếp nhận đơn không thuộc thẩm quyền…

Mặt khác, viện kiểm sát các cấp luôn chủ động đôn đốc, thường xuyên phối hợp với các cơ quan tư pháp ngang cấp rà soát đơn và phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ nhằm kịp thời giải quyết các vụ việc KNTC phức tạp, đông người ảnh hưởng đến tình hình trật tự xã hội tại địa phương.

Khi có KNTC phức tạp, đông người kéo dài, lãnh đạo VKSND các cấp đều trực tiếp chỉ đạo yêu cầu làm rõ nội dung, nguyên nhân, tổ chức đối thoại với người có đơn để phân tích, giải thích, ban hành văn bản giải quyết dứt điểm; giảm tối thiểu việc chuyển đơn lòng vòng, thụ lý giải quyết không đúng quy trình, thủ tục, thời gian quy định; chú trọng giải quyết tốt những vụ việc phức tạp phát sinh ngay từ cấp cơ sở, góp phần hạn chế tình hình khiếu kiện phức tạp lên cấp trên.

Tại buổi làm việc, các thành viên tổ công tác của Đoàn Giám sát cho biết, về cơ bản, báo cáo của VKSND Tối cao đã bám sát nội dung yêu cầu trong đề cương; phản ánh được khá toàn diện kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và giải pháp trong công tác TCD, giải quyết KNTC và công tác ban hành văn bản triển khai thi hành quy định của luật về TCD, giải quyết KNTC và kiểm sát hoạt động này của cơ quan tư pháp.

Nội dung báo cáo đã cung cấp nhiều số liệu cụ thể để minh chứng cho các đánh giá, nhận định về tình hình thực hiện pháp luật về TCD, giải quyết KNTC từ ngày 1/7/2016 đến ngày 1/7/2021; đã cung cấp một số kiến nghị sửa đổi, bổ sung điều khoản cụ thể của một số đạo luật liên quan đến lĩnh vực TCD, giải quyết KNTC.

Toàn cảnh buổi làm việc. Ảnh: PV

Bên cạnh những kết quả đại được, tổ công tác của Đoàn Giám sát đề nghị VKSND Tối cao bổ sung giải pháp mà ngành Kiểm sát nhân dân cần tiếp tục đổi mới trong công tác TCD, giải quyết KNTC, để đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong giai đoạn hiện nay; báo cáo thêm về thực trạng thực hiện quy định của pháp luật về bảo vệ người tố cáo.

Đồng thời, đánh giá, nhận định sâu hơn về kết quả TCD, giải quyết KNTC, nhất là chất lượng giải quyết KNTC và sự phản hồi kết quả giải quyết của các cơ quan tư pháp khác đối với viện kiểm sát; đánh giá cụ thể hơn về khó khăn trong việc bố trí nơi TCD của VKSND ở địa phương do trụ sở đã cũ, chật chội…

Khắc phục tình trạng “chuyển đơn lòng vòng”

Kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá cao tổ công tác và các thành viên Đoàn Giám sát, đặc biệt là các chuyên gia nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tư pháp đã tham gia tích cực, có nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm về các nội dung liên quan.

Đoàn cũng đánh giá cao báo cáo của VKCND Tối cao; báo cáo đã bám sát đề cương, phản ánh tương đối toàn diện tình hình TCD, giải quyết KNTC liên quan đến công tác tư pháp. Đặc biệt, Đoàn Giám sát đánh giá cao Phụ lục số 2 về các đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có Luật KN, Luật TTCD, Luật Tố tụng hình sự… Dự báo được tình hình KNTC của công dân liên quan đến hoạt động tư pháp trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, VKSND Tối cao cần tập trung là rõ trách nhiệm TCD, đối thoại với công dân… Đánh giá toàn diện quy trình, thủ tục giải quyết KNTC; công khai kết quả giải quyết KNTC; giải quyết mối quan hệ phân công, phối hợp, kiểm soát lẫn nhau giữa các cơ quan Nhà nước trong TCD, giải quyết KNTC; làm rõ việc giải quyết các kiến nghị của viện kiểm sát, có danh mục các vụ việc được kiến nghị, các vụ việc được kiến nghị rồi nhưng chưa được giải quyết, trong đó cần nêu địa chỉ cụ thể để Đoàn Giám sát nghiên cứu, đánh giá.

Làm rõ hơn nữa tình hình giải quyết KN theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm hàng năm; tăng cường các hình thức kiểm sát nhằm chấn chỉnh ngay hoạt động tư pháp, khắc phục tình trạng “chuyển đơn lòng vòng”; làm rõ hơn những thuận lợi, khó khăn trong tổ chức bộ máy…

Từ thực tiễn công tác TCD, giải quyết KNTC của ngành Kiểm sát, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, VKSND Tối cáo tiếp tục nghiên cứu đề xuất các giải pháp trước mắt, lâu dài, các giải pháp mang tính vĩ mô nhằm từng bước khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác TCD và giải quyết KNTC trong lĩnh vực tư pháp, nhất là những vụ việc phức tạp, kéo dài.

Trưởng đoàn Giám sát cũng đề nghị, Viện trưởng VKSND Tối cao tiếp thu tối đa các ý kiến của đoàn nhằm hoàn thiện báo cáo, tài liệu. Trên cơ sở đó, Đoàn Giám sát sẽ tiếp tục làm việc với các bộ, ngành, địa phương trong thời gian tới.