Quyền Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long. Ảnh: TN

Chiều 11/8, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS).

Trẻ từ 15 tuổi nhiễm HIV có quan hệ tình dục rất lo ngại

Trình bày tờ trình của Chính phủ, quyền Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho hay, tình hình nhiễm HIV tại Việt Nam đã giảm. Số ca nhiễm HIV phát hiện mới và tử vong giảm liên tục.

Hiện trên toàn quốc đang báo cáo 212.000 người đang nhiễm HIV và 103.000 người nhiễm HIV đã tử vong.

Theo ông Long, để đạt được mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 thì các kết quả đã đạt cần được nâng cao và phát huy hơn nữa.

Trong khi đó, luật hiện hành có một tồn tại, bất cập cần phải khắc phục, kịp thời như quy định liên quan đến đối tượng được thông báo kết quả xét nghiệm HIV, đối tượng được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV còn thiếu.

Đề xuất trẻ 15 tuổi xét nghiệm HIV không cần sự đồng ý của cha, mẹ

Dự thảo Luật quy định giảm độ tuổi được quyền tự nguyện đề nghị xét nghiệm HIV của trẻ em từ đủ 16 tuổi xuống đủ 15 tuổi mà không cần sự đồng ý của cha mẹ, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật để bảo đảm phù hợp với tình trạng thực tế lây nhiễm HIV trong nhóm trẻ hiện nay cần được xét nghiệm sớm để điều trị kịp thời nếu trẻ nhiễm HIV, bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe của trẻ em, khắc phục được các tồn tại hiện nay.

Trường hợp trẻ nhiễm HIV thì cơ sở xét nghiệm sẽ thông báo cho cha mẹ, người giám hộ biết để kịp thời hỗ trợ, tạo điều kiện chăm sóc và điều trị cho trẻ.

Thường trực Ủy ban Về Các vấn đề xã hội tán thành điều này, nhưng đề nghị Chính phủ khi xây dựng văn bản quy định chi tiết cần có hướng dẫn cụ thể về quy trình tư vấn, thông báo kết quả xét nghiệm để bảo đảm nguyên tắc quyền được bảo vệ của trẻ em.

Hay quy định người dưới 16 tuổi khi thực hiện xét nghiệm phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha, mẹ hoặc người giám hộ không còn phù hợp.

“Thực tế hiện nay, trẻ từ 15 tuổi nhiễm HIV có quan hệ tình dục rất lo ngại, không dám tiết lộ nguy cơ lây nhiễm HIV cho cha mẹ để cha mẹ đồng ý cho nhân viên y tế thực hiện xét nghiệm HIV. Các cơ sở, nhân viên y tế không xét nghiệm cho trẻ dưới 16 tuổi nếu không có cha mẹ hoặc người giám hộ đi cùng. Từ đó, trẻ sẽ mất đi cơ hội được xét nghiệm phát hiện và điều trị sớm HIV”, ông Long cho hay.

Đáng lưu ý, theo quyền Bộ trưởng Y tế, tình hình lây nhiễm HIV trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam, nhóm vợ, bạn tình của người nhiễm HIV tăng nhanh, trong khi nhóm này khó nhận dạng, khó tiếp cận do kỳ thị.

Cần quy định rõ thời hạn thông báo của người nhiễm HIV

Dự thảo Luật được xây dựng dựa trên hai chính sách là tăng cường tiếp cận thông tin người nhiễm HIV và bảo đảm quyền được tiếp cập dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS của mọi đối tượng.

Theo đó, một trong những điểm mới là bổ sung nghĩa vụ của người nhiễm HIV phải thông báo tình trạng nhiễm HIV của mình cho người có quan hệ tình dục với họ để phòng ngừa lây nhiễm HIV cho người đó.

“Đây là nội dung cần thiết để góp phần bảo vệ quyền được an toàn của mỗi cá nhân và giảm nguy cơ lây nhiễm HIV từ người nhiễm HIV qua quan hệ tình dục”, ông Long nói.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Dự luật cũng bổ sung một số đối tượng nguy cao được ưu tiên các biện pháp tiếp cận thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng, chống HIV/AIDS gồm: Nhóm người quan hệ tình dục đồng giới nam, người chuyển đổi giới tính, người có quan hệ tình dục với người nhiễm HIV và với các đối tượng nguy cơ cao, phạm nhân, người bị tạm giữ, tạm giam, trại viên cơ sở giáo dục bắt buộc, học sinh trường giáo dưỡng.

Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nói, bổ sung nghĩa vụ của người nhiễm HIV phải thông tin tình trạng của mình cho người có quan hệ tình dục là cần thiết.

Tuy nhiên, theo ông Tùng, Luật Hình sự có quy định về tội lây truyền HIV cho người khác. Vì vâỵ, Dự luật cần quy định thông báo đó như thế nào.

“Nếu chúng ta chỉ quy định chung chung trách nhiệm thông báo nhưng không xác định rõ phương thức, thời hạn, cách thức thông báo thì căn cứ để xác định một người đã thực hiện yêu cầu đó chưa rất khó. Nếu làm rõ được trong luật này thì cũng là căn cứ để chúng ta áp dụng luật hình sự”, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật nói.