Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh. Ảnh: P.Thắng

Một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp chuyên đề pháp luật, sáng 14/8.

Doanh thu 200 triệu đồng mới phải nộp thuế VAT?

Dự thảo luật này sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 4 chương và 18 điều. Một trong những nội dung còn ý kiến khác nhau là mức doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế VAT.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay, một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể trong luật mức ngưỡng doanh thu không chịu thuế VAT, không giao Chính phủ quy định.

Ý kiến khác đề nghị quy định mức ngưỡng doanh thu trong luật và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm quyền điều chỉnh hoặc giao Chính phủ quy định cụ thể.

Theo ông Mạnh, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách cho rằng, việc sửa đổi, điều chỉnh quy định về ngưỡng doanh thu hàng năm thuộc diện không chịu thuế VAT là cần thiết và cần được quy định cụ thể trong luật.

Việc này nhằm xác lập căn cứ pháp lý rõ ràng, minh bạch và bảo đảm phù hợp, tuân thủ quy định của Hiến pháp là “các khoản thu, chi ngân sách Nhà nước phải được dự toán và do luật định”.

Luật thuế hiện hành đang quy định cụ thể mức doanh thu không chịu thuế VAT là 100 triệu đồng/năm. Với mức này, nếu được tính theo tỷ lệ tăng GDP và CPI bình quân từ năm 2013 đến nay sẽ là 285 triệu đồng.

Toàn cảnh phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi . Ảnh: P.Thắng

“Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị chỉnh lý dự thảo luật, quy định cụ thể mức doanh thu hàng năm từ 200 (hoặc 300) triệu đồng trở xuống thuộc đối tượng không chịu thuế VAT; đồng thời giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức doanh thu này phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ”, ông Mạnh nói.

Ngân sách có thể giảm khoảng 2.600 tỷ đồng mỗi năm

Theo Bộ Tài chính - cơ quan soạn thảo luật, nếu xây dựng mức doanh thu không chịu thuế là 200 triệu đồng/năm thì số lượng hộ, cá nhân kinh doanh thuộc diện nộp thuế sẽ giảm 620.653 hộ, số thu ngân sách sẽ giảm khoảng 2.630 tỷ đồng.

Nếu mức doanh thu không chịu thuế là 300 triệu đồng/năm thì số lượng hộ, cá nhân kinh doanh thuộc diện nộp thuế sẽ giảm 734.735 hộ, số thu ngân sách sẽ giảm khoảng 6.383 tỷ đồng.

Vì vậy, theo ông Mạnh, cơ quan soạn thảo luật đề nghị giao Chính phủ quy định mức doanh thu không chịu thuế để bảo đảm tính linh hoạt, chủ động cho Chính phủ.

Do còn ý kiến khác nhau, nội dung này được thể hiện theo 2 phương án tại dự thảo luật (khoản 25, Điều 5 về đối tượng không chịu thuế).

Phương án 1: Hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hàng năm từ 200 triệu đồng trở xuống, trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm luật này có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh gần nhất thì Chính phủ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức doanh thu tại khoản này cho phù hợp với biến động của giá cả và tình hình phát triển kinh tế - xã hội; tài sản của tổ chức, cá nhân không kinh doanh, không phải là người nộp thuế giá trị gia tăng bán ra; hàng dự trữ quốc gia do cơ quan dự trữ quốc gia bán ra; các khoản thu phí, lệ phí theo pháp luật về phí và lệ phí.

Phương án 2: Hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hàng năm dưới mức do Chính phủ quy định; tài sản của tổ chức, cá nhân không kinh doanh, không phải là người nộp thuế giá trị gia tăng bán ra; hàng dự trữ quốc gia do cơ quan dự trữ quốc gia bán ra; các khoản thu phí, lệ phí theo pháp luật về phí và lệ phí. 

Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nói, ông chưa thấy Ủy ban Tài chính Ngân sách có quan điểm chính thức nâng mức doanh thu không phải chịu thuế lên mức 200 triệu đồng hay 300 triệu đồng và đánh giá tác động với nền kinh tế như thế nào.

“Nếu 200 triệu đồng thì thấp quá, nhưng 300 triệu đồng lại cao quá. Hay ta đưa ra mức 250 triệu đồng, thì ảnh hưởng đến số thu không nhiều, cũng sát với mức 285 triệu đồng nếu tính toán theo cơ sở khoa học. Chúng tôi đề nghị theo hướng ở giữa, 250 triệu đồng trở xuống thì không đánh thuế VAT”, theo quan điểm của Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế.

Về việc điều chỉnh mức doanh thu không chịu thuế, theo ông Thanh, nếu giao cho Chính phủ là không hợp lý, mà nên giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) bày tỏ tán thành nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế lên 200 triệu hoặc 300 triệu.

“Quy định cụ thể hay quy định một cách linh hoạt đều rất phù hợp”, ông Tuấn nói.

Dự kiến sẽ chấm dứt miễn thuế VAT hàng nhập khẩu giá trị nhỏ

Vấn đề nữa, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh, nhiều ý kiến đề nghị thu thuế với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ.

Ý kiến khác đồng tình miễn thuế VAT nhưng cần phân biệt các trường hợp tính thuế. Cụ thể, với trường hợp kinh doanh thì phải thu thuế; hành lý mang theo của người xuất, nhập cảnh thì miễn thuế.

Ngoài ra, có ý kiến lại đề nghị không bổ sung nội dung miễn thuế với hàng là tài sản di chuyển, hàng hoá mua bán, trao đổi của cư dân biên giới.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: P.Thắng

Ủy ban Tài chính Ngân sách cho biết, Luật Thuế VAT hiện hành và dự thảo luật sửa đổi không quy định miễn thuế với các loại hàng hóa này.

Quyết định 78/2010 của Thủ tướng cho phép hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế nhập khẩu và thuế VAT ở khâu nhập khẩu. Điều này đã ảnh hưởng đến hiệu quả thu thuế VAT, đặc biệt với giao dịch mua bán các hàng hoá này thông qua nền tảng số và sàn giao dịch thương mại điện tử.

Thực tế, hàng ngày đang có khoảng 4-5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn thương mại điện tử. Tức mỗi ngày bình quân 45-63 triệu USD hàng giá trị nhỏ không được thu thuế nhập khẩu, VAT.

Ông Mạnh thông tin Chính phủ đang dự thảo nghị định về quản lý hải quan với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử.

Cơ quan soạn thảo dự kiến khi ban hành nghị định này sẽ chấm dứt hiệu lực của quy định miễn thuế VAT hàng nhập khẩu giá trị nhỏ tại Quyết định 78 để mở rộng, bao quát nguồn thu và phù hợp với thông lệ quốc tế. Điều này sẽ làm tăng số thu về thuế VAT từ các từ kinh doanh thương mại điện tử.

Với trường hợp hàng hoá mua bán, trao đổi của cư dân biên giới, luật hiện hành không quy định nội dung này.

Theo Ủy ban Tài chính Ngân sách, hiện các quy định của pháp luật về thương mại biên giới đã giới hạn chặt chẽ về định mức số lần, giá trị hàng hoá mua bán, trao đổi của cư dân biên giới được miễn thuế chỉ để phục vụ sản xuất, tiêu dùng, tức không dành mục đích thương mại.

Để tạo cơ sở pháp lý và sự đồng bộ trong quản lý của hải quan với các trường hợp mua bán, trao đổi phục vụ hoạt động sản xuất, tiêu dùng của cư dân biên giới, cơ quan thẩm tra đề nghị giữ nội dung này, tức là không thu thuế VAT với hàng mua bán, trao đổi của cư dân biên giới.