Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn tại kỳ họp 8 năm 2014

Ban Công tác đại biểu đã có tờ trình về việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội, HĐND gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Nghị quyết mới được xây dựng để kịp thời thể chế hóa chủ trương về lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đã được xác định trong các văn kiện của Đảng và pháp luật, cũng như khắc phục những hạn chế, vướng mắc trong thực tiễn thi hành Nghị quyết 85 được ban hành từ năm 2014.

Theo tờ trình, dự thảo nghị quyết giữ nguyên kết cấu 18 điều như Nghị quyết số 85, trong đó sửa đổi, bổ sung 13/18 điều và bổ sung 3 biểu mẫu mới.

Điểm mới đáng chú ý là dự thảo quy định hệ quả đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.

Tại tờ trình nêu, Nghị quyết số 85 chỉ quy định về hệ quả với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, nhưng không quy định rõ về thời hạn và thời điểm thực hiện.

Cụ thể, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức.

Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội, Thường trực HĐND trình HĐND bỏ phiếu tín nhiệm.

Quy định này, theo Ban Công tác đại biểu, “dẫn đến việc tùy nghi, không đồng bộ, thống nhất trong cả nước”. Do đó, Ban Công tác đại biểu đã bổ sung quy định về thời hạn và thời điểm tại dự thảo nghị quyết mới.

Theo đó, dự thảo nghị quyết ngày 8/5 quy định, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá “tín nhiệm thấp” thì xin từ chức.

Việc xin từ chức được thực hiện trong thời gian không quá 10 ngày kể từ ngày công bố kết quả lấy phiếu tín nhiệm.

Trường hợp không từ chức thì Quốc hội, HĐND xem xét, quyết định việc bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất nhưng không quá 30 ngày kể từ ngày công bố kết quả lấy phiếu tín nhiệm.

Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì cơ quan có thẩm quyền trình Quốc hội, HĐND tiến hành miễn nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất nhưng không quá 30 ngày kể từ ngày công bố kết quả lấy phiếu tín nhiệm.

Việc lấy phiếu tín nhiệm với Chủ tịch UBND quận, thị xã, phường ở nơi không có HĐND thì kể từ thời điểm có đề nghị của HĐND quận, thị xã, Chủ tịch UBND cùng cấp xem xét, quyết định trong thời gian tối đa không quá 30 ngày.

Điểm mới nữa là dự thảo nghị quyết bổ sung quy định công khai kết quả lấy phiếu tín nhiệm trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Dự thảo cũng bổ sung chức danh Tổng Thư ký Quốc hội vào phạm vi, đối tượng lấy phiếu tín nhiệm.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các trường hợp không lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ khi có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu, thông báo nghỉ hưu hoặc được bầu, phê chuẩn trong năm lấy phiếu tín nhiệm để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Quy định số 96 ngày 02/02/2023 của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị.

Ban Công tác đại biểu cho hay, quá trình tổng kết, đánh giá Nghị quyết số 85 cho thấy, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm với 48 người trên tổng số 50 người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn, kết quả không có trường hợp nào có trên 50% tổng số đại biểu Quốc hội đánh giá tín nhiệm thấp.

Thời điểm đó, Chủ tịch nước và Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông do mới được Quốc hội bầu và phê chuẩn nên chưa đủ thời gian để lấy phiếu theo quy định.

Ở HĐND các cấp, đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với 99.836 người, hầu hết đều đạt trên 50% số phiếu “tín nhiệm cao”. Tỷ lệ người có số phiếu “tín nhiệm thấp” ở các cấp, cụ thể như sau: Ở cấp tỉnh, có 02/1.750 người (chiếm tỉ lệ 0,11%); ở cấp huyện có 25/13.852 người (chiếm tỉ lệ 0,18%); ở cấp xã có 186/84.234 người, (chiếm tỉ lệ 0,22%).

Bên cạnh kết quả đạt được, quá trình thực hiện Nghị quyết 85 cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như phiếu lấy phiếu tín nhiệm và phiếu bỏ phiếu tín nhiệm còn sử dụng cùng một tên (phiếu tín nhiệm) nên dễ dẫn đến nhầm lẫn. Hướng dẫn việc triển khai hình thức công khai bản kê khai tài sản, thu nhập của người được lấy phiếu tín nhiệm chưa kịp thời nên khi triển khai còn lúng túng.

Biểu mẫu báo cáo kết quả công tác của người được lấy phiếu tín nhiệm còn chung chung, chưa cụ thể nên một số báo cáo còn sơ sài, chưa nêu rõ được những tồn tại, hạn chế của bản thân và phương hướng khắc phục trong thời gian tới, gây khó khăn cho đại biểu trong việc đánh giá mức độ tín nhiệm.