(Thanh tra) - Để giữ người bằng cơ hội, không chỉ bằng phụ cấp, đại biểu Quốc hội đề xuất có nhà ở công vụ đạt chuẩn, hỗ trợ học bổng cho con em giáo viên...
Quốc hội chiều 2/12 thảo luận ở hội trường về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.
Giáo viên không chỉ cần phụ cấp…
Góp ý về phát triển đội ngũ giáo viên, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn TP HCM) nói, hơn 20 năm qua, chúng ta đã áp dụng nhiều mô hình luân chuyển, thu hút giáo viên về vùng khó khăn.
Song theo bà Trân, số lượng giáo viên sẵn sàng gắn bó lâu dài với vùng khó khăn chưa nhiều và hiệu quả của chính sách luân chuyển truyền thống có dấu hiệu giảm dần.
“Thực tế cho thấy giáo viên không chỉ cần phụ cấp, mà cần một con đường phát triển nghề nghiệp rõ ràng, một môi trường làm việc an toàn, ổn định, công bằng, được hỗ trợ về chuyên môn và được ghi nhận xứng đáng”, đại biểu đoàn TP HCM nói.
Vì thế, đại biểu đề xuất nhóm giải pháp mang tính hệ thống, có thể tích hợp ngay trong chương trình mục tiêu quốc gia.
Đầu tiên, theo bà Trân, thay vì yêu cầu luân chuyển cứng như nghĩa vụ cần thiết kế một lộ trình nghề nghiệp ba bước: học, trải nghiệm, cống hiến cho giáo viên trẻ.
Cụ thể là học tập chuyên môn sâu, được bồi dưỡng chuẩn quốc tế; trải nghiệm địa bàn khó từ 1–2 năm nhưng đi kèm quyền lợi ưu tiên thi giáo viên giỏi, ưu tiên xét nâng hạng. Và cống hiến lâu dài ở đơn vị phù hợp với năng lực.
“Khi đó, giáo viên tự nguyện đăng ký, vì họ nhìn thấy ích lợi cho sự nghiệp của chính mình”, bà Trân nhận định.
Cùng với đó, theo đại biểu TP HCM cần xây dựng đội ngũ “giáo viên nòng cốt lưu động” gồm những giáo viên giỏi nhất, được đào tạo thêm kỹ năng hỗ trợ cộng đồng trường học.
Đội ngũ này có nhiệm vụ chi viện cho trường thiếu giáo viên, hỗ trợ chuyên môn cho giáo viên trẻ, tổ chức sinh hoạt chuyên môn vùng và triển khai phương pháp dạy học mới, bà Trân góp ý.
Minh bạch hồ sơ năng lực giáo viên
Đại biểu cũng đề nghị số hóa hồ sơ năng lực giáo viên minh bạch và công bằng, bởi, “nhiều giáo viên tâm sự nỗ lực của họ chưa được ghi nhận đầy đủ, đánh giá còn mang tính thủ công”.
Đi kèm “hồ sơ năng lực giáo viên số” là hệ thống đánh giá năng lực công khai, dựa trên dữ liệu thực. “Khi đó, giáo viên giỏi thực sự sẽ được nhìn nhận đúng, được đề bạt, được giao nhiệm vụ”, bà Trân nói.
Để giữ người bằng cơ hội, không chỉ bằng phụ cấp, đại biểu đoàn TP HCM đề xuất có nhà công vụ cho giáo viên đạt chuẩn “không sang trọng, nhưng an toàn và đủ tiện nghi cơ bản”.
Cùng với đó, theo bà Trân, cần hỗ trợ học bổng cho con em giáo viên. “Đây là chính sách nhân văn, tạo sự yên tâm, giảm gánh nặng cho gia đình, khuyến khích giáo viên gắn bó”, đại biểu nhấn mạnh, đồng thời đề nghị có học bổng phát triển nghề nghiệp cho giáo viên vùng khó.
Ngoài ra, bà Trân đề xuất mô hình một trường trung tâm kết nối với 5–7 trường vệ tinh thông qua nền tảng số để hỗ trợ dạy học trực tuyến khi thiếu giáo viên, chia sẻ ngân hàng bài giảng, tổ chức sinh hoạt chuyên môn vùng; có quỹ phát triển nhân lực giáo dục để huy động cả Nhà nước và doanh nghiệp.
“Khi doanh nghiệp cùng tham gia, giáo dục sẽ trở thành trách nhiệm chung của toàn xã hội”, bà Trân phát biểu.
Đầu tư mạnh cho giáo viên
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM) bày tỏ hoàn toàn đồng thuận với việc đầu tư xây dựng đội ngũ nhà giáo và người học.
Song ông đề nghị cân nhắc bổ sung nội dung đào tạo, bồi dưỡng bắt buộc về năng lực chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, an toàn thông tin, phương pháp dạy - học số và quản trị trường học số.
“Chuyển đổi số là xu thế tất yếu, nếu không đầu tư mạnh cho yếu tố con người thì đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị sẽ không phát huy được hiệu quả trong thực tiễn giảng dạy và học tập”, đại biểu Hùng giải thích.
Theo tờ trình Chính phủ, chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035 thực hiện trong 2 giai đoạn, dự kiến có tổng vốn đầu tư khoảng 580.133 tỷ đồng.
Trong đó, tổng vốn để thực hiện giai đoạn 2026-2030 tối thiểu 174.673 tỷ đồng và 405.460 tỷ đồng cho giai đoạn 2031-2035.
Đồng tình với quy mô tổng vốn và cơ cấu nguồn vốn, nhưng ông Hùng đề nghị cân nhắc bổ sung cơ chế phân bổ và giải ngân gắn với chỉ tiêu đầu ra có thể đo lường như: số phòng học kiên cố đưa vào sử dụng, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn, số lượng người học được thụ hưởng các chương trình nâng cao năng lực, mức độ chuyển đổi số của cơ sở giáo dục.
“Phân bổ vốn theo đầu ra sẽ khắc phục cơ chế xin - cho, thúc đẩy tiến độ và nâng hiệu quả thu ngân sách đầu tư”, theo lời đại biểu Quốc hội Nguyễn Tâm Hùng.
