(Thanh tra) - Chính phủ đề xuất dành 580.133 tỷ đồng để hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong 10 năm, đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Sáng 25/11, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình Quốc hội tờ trình Quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035.
Chương trình dự kiến thực hiện trong 10 năm (từ năm 2026 đến năm 2035) và chia làm 2 giai đoạn.
Giai đoạn 2026-2030 sẽ tập trung giải quyết các vấn đề hạn chế, thách thức đặt ra trong thời gian qua; thực hiện và hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành một phần một số mục tiêu chủ yếu cần hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước được đề ra đến năm 2030 tại Nghị quyết số 71 và các quy định có liên quan.
Giai đoạn 2031-2035 sẽ tiếp tục xây dựng và triển khai các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đến 2035.
Bên cạnh các mục tiêu tổng quát, Chính phủ cũng nêu rõ 4 nhóm mục tiêu cụ thể phấn đấu đến năm 2030. Trong đó, Chính phủ nêu rõ mục tiêu tập trung nguồn lực đầu tư hướng đến xây dựng kiên cố hóa 100% trường, lớp học.
Chính phủ cũng đặt mục tiêu phấn đấu đầu tư để hiện đại hóa cho 8 cơ sở giáo dục đại học công lập trọng điểm lọt nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và tối thiểu có 1 trường đại học công lập lọt nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới ở một số lĩnh vực trọng điểm.
Một mục tiêu quan trọng khác là từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục quốc dân; thí điểm mô hình trường học phát triển năng lực sáng tạo, tư duy phản biện và hội nhập quốc tế.
Theo đó, Chính phủ phấn đấu đầu tư tối thiểu 30% cơ sở giáo dục phổ thông có đủ thiết bị dạy học để thực hiện dạy tiếng Anh qua một số môn học và dạy học một số môn học bằng tiếng Anh.
Đến năm 2030, tối thiểu 30% cơ sở giáo dục phổ thông có giáo viên đủ năng lực giảng dạy một số môn khoa học tự nhiên và STEM/STEAM bằng tiếng Anh và triển khai thí điểm dạy học bằng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai ở một số môn.
Đến năm 2035, Chính phủ đặt mục tiêu phấn đấu đầu tư xây dựng 100% các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông đạt chuẩn về cơ sở vật chất; 100% cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông có đủ thiết bị dạy học để triển khai thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.
Chính phủ cũng sẽ đầu tư cho 60 trường cao đẳng nghề chất lượng cao tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4 và 6 trường tiếp cận trình độ các nước phát triển trong nhóm G20; đầu tư để hướng đến hoàn thành 100% các cơ sở giáo dục đại học công lập trong quy hoạch đạt chuẩn vào năm 2035.
Tờ trình của Chính phủ đưa ra phương án tính toán tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 khoảng 580.133 tỷ đồng.
Trong đó, vốn ngân sách Trung ương là 349.113 tỷ đồng (chiếm 60,2%), vốn ngân sách địa phương 115.773 tỷ đồng (chiếm 19,9%) và vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục 89.073 tỷ đồng (chiếm 15,4%). Vốn huy động hợp pháp khác dự kiến 26.173 tỷ đồng (chiếm 4,5%).
Chương trình được phân kỳ thực hiện trong 2 giai đoạn, trong đó tổng vốn để thực hiện giai đoạn 2026-2030 tối thiểu 174.673 tỷ đồng và 405.460 tỷ đồng cho giai đoạn 2031-2035.
Cân nhắc các chỉ tiêu đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học
Nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết ủy ban tán thành sự cần thiết đầu tư chương trình.
Song cơ quan thẩm tra cho rằng cần nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm tính khả thi để cân nhắc các chỉ tiêu 30% (đến năm 2030) và 100% (đến năm 2035) số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học (bao gồm cơ sở vật chất, nguồn cung cấp đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh).
Đồng tình với đề xuất của Chính phủ về tổng mức đầu tư, kế hoạch bố trí vốn và tiến độ thực hiện chương trình, song cơ quan thẩm tra lưu ý cần đảm bảo đầu tư có trọng điểm, hiệu quả, tránh dàn trải, lãng phí.
Ủy ban Văn hóa và Xã hội cũng cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ về tổng mức đầu tư ngân sách Trung ương đối với chương trình, song cơ quan này cho rằng cần cân nhắc trong giai đoạn 2026-2030, nhu cầu sử dụng ngân sách Nhà nước cho đầu tư phát triển rất lớn.
Cơ quan thẩm tra đề nghị đánh giá khả năng đáp ứng về ngân sách Nhà nước để ưu tiên các trọng tâm, có giải pháp phù hợp thực hiện các dự án bảo đảm khả thi, hiệu quả. Cùng với đó, Chính phủ cần có phương án bố trí vốn sát với mục tiêu phải hoàn thành và khả năng giải ngân, bảo đảm tính khả thi, hiệu quả.
Về phần vốn ngân sách địa phương, có ý kiến cho rằng tỷ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương giai đoạn 2026-3030 chiếm 25,82% là khó khả thi, nhất là đối với các địa phương chưa có khả năng tự cân đối được ngân sách.
Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương; đánh giá sát khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương và tính toán đề xuất mức bố trí ngân vốn sách địa phương phù hợp với tình hình thực tiễn.
Theo cơ quan thẩm tra, cần khuyến khích các địa phương có nguồn thu ngân sách cao chủ động bố trí đầu tư cho giáo dục; ưu tiên bố trí ngân sách Trung ương hỗ trợ các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
Ngoài ra, Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị rà soát các dự án thành phần của chương trình, bảo đảm không trùng lặp với các chương trình, dự án đã có quyết định chủ trương đầu tư hoặc đã có quyết định đầu tư; không trùng lặp với chương trình khác và với nhiệm vụ thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ được giao.
