(Thanh tra) - Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vĩ đại đã đi vào lịch sử dân tộc như một mốc son chói lọi, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho Việt Nam. Trong thắng lợi vang dội ấy, vai trò của lực lượng vũ trang cách mạng, dù còn non trẻ nhưng đã trở thành nòng cốt, dẫn dắt và hỗ trợ đắc lực quần chúng nổi dậy giành chính quyền.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 – 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đã chia sẻ những đúc kết sâu sắc về vai trò to lớn của lực lượng vũ trang cách mạng trong Tổng khởi nghĩa năm 1945 và những bài học lịch sử còn nguyên giá trị đối với sự nghiệp xây dựng Quân đội Nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.
Đại tướng Phan Văn Giang khẳng định, sự nghiệp cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công có được là nhờ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng với tinh thần quật khởi của toàn dân tộc. Ngay từ buổi bình minh của cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận thức sâu sắc về sự cần thiết của lực lượng vũ trang cách mạng.
Trong Cương lĩnh vắn tắt (2/1930) và Luận cương chính trị (10/1930), Đảng đã chỉ rõ tính tất yếu phải tổ chức quân đội công nông, làm nòng cốt cho phong trào đấu tranh của quần chúng và tiến hành cách mạng bạo lực để giành chính quyền.
Thực hiện chủ trương đó, các tổ chức vũ trang như Tự vệ đỏ (1930-1931), Du kích Bắc Sơn, Du kích Nam Kỳ (1940), Cứu quốc quân (1941) lần lượt ra đời, đánh dấu những bước phát triển quan trọng. Đặc biệt, ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập, khẳng định sự trưởng thành vượt bậc của lực lượng vũ trang cách mạng và là đội quân chủ lực đầu tiên của Đảng.
Đứng trước yêu cầu cấp bách của cách mạng, Chỉ thị của Ban Thường vụ Trung ương Đảng (3/1945) đã xác định nhiệm vụ trọng tâm là “Tổ chức thêm nhiều bộ đội du kích và tiểu tổ du kích… thống nhất các chiến khu và thành lập Việt Nam cứu quốc quân”. Đến tháng 4/1945, Hội nghị Quân sự cách mạng Bắc Kỳ tiếp tục khẳng định "Cần phải thống nhất, củng cố và phát triển các bộ đội quân giải phóng".
Sự hợp nhất Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Cứu quốc quân và các lực lượng vũ trang khác thành Việt Nam Giải phóng quân vào ngày 15/5/1945 là một bước phát triển mang tính bước ngoặt, củng cố sức mạnh đoàn kết của lực lượng vũ trang. Tính đến trước Tổng khởi nghĩa, Đảng ta đã xây dựng được một lực lượng vũ trang tương đối mạnh mẽ và rộng khắp, từ tự vệ ở làng xã, đường phố, đến các đội du kích và bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương ở các chiến khu, khu giải phóng.
Đại tướng Phan Văn Giang nhìn nhận rằng, đầu tháng 8/1945, thời cơ "ngàn năm có một" đã xuất hiện. Với tư tưởng nhất quán về việc sử dụng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng, giành và bảo vệ chính quyền, Ủy ban Khởi nghĩa đã ra Quân lệnh số 1 vào ngày 13/8/1945, phát động toàn dân và quân vùng lên giành độc lập.
Trong những ngày lịch sử đó, các đơn vị Giải phóng quân, du kích, tự vệ chiến đấu đã nhanh chóng tỏa đi các hướng, phối hợp với Nhân dân giành chính quyền tại nhiều địa phương, từ Thái Nguyên, Lạng Sơn, Cao Bằng đến các tỉnh lỵ ở Quảng Ngãi, và đặc biệt là các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu tại Hà Nội (19/8/1945), Huế (23/8/1945) và Sài Gòn (25/8/1945).
Đại tướng Phan Văn Giang chỉ rõ, thực tiễn lịch sử cho thấy, dù quân Nhật và tay sai hoang mang dao động cực độ, nhưng nếu không có các đơn vị vũ trang trấn áp, việc giành chính quyền sẽ không thể diễn ra nhanh chóng và hạn chế đổ máu. Đảng ta đã khẳng định rằng, nếu không xây dựng lực lượng vũ trang và căn cứ địa rộng lớn, hoặc không phát động khởi nghĩa vũ trang khi điều kiện chín muồi, cách mạng không thể mau chóng giành được thắng lợi.
Sau Cách mạng Tháng Tám, vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang tiếp tục được khẳng định trong việc bảo vệ thành quả cách mạng và chính quyền non trẻ trước tình thế "ngàn cân treo sợi tóc".
Tiếp nối truyền thống vẻ vang, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã làm nòng cốt cùng toàn dân trường kỳ kháng chiến, đánh bại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, lập nên những chiến công “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, và vững chắc bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Trong bối cảnh hiện nay, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều thời cơ và thách thức đan xen. Đại tướng Phan Văn Giang khẳng định, việc nghiên cứu, vận dụng những bài học kinh nghiệm về xây dựng và phát huy vai trò to lớn của lực lượng vũ trang trong Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 vào công cuộc xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại là vấn đề vô cùng quan trọng.
Để thực hiện điều đó, Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh cần tập trung vào những giải pháp trọng yếu:
Kiên định nguyên tắc xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị. Đây là yếu tố hàng đầu, tạo nền tảng vững chắc cho việc xây dựng Quân đội hiện đại. Đại tướng Phan Văn Giang yêu cầu toàn quân phải tiếp tục quán triệt và chấp hành nghiêm nguyên tắc Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Quân đội Nhân dân Việt Nam tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt. Cần tập trung xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Song song đó là đấu tranh kiên quyết làm thất bại mọi âm mưu "phi chính trị hóa" Quân đội của các thế lực thù địch.
Tiếp tục kiện toàn tổ chức lực lượng tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc để xây dựng Quân đội hiện đại. Kế thừa kinh nghiệm quý báu từ Cách mạng Tháng Tám và triển khai các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, cần đảm bảo tổ chức Quân đội có cơ cấu đồng bộ, hợp lý giữa các thành phần lực lượng, phù hợp với đường lối quốc phòng toàn dân, chiến tranh Nhân dân. Mục tiêu là xây dựng Quân đội Nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, có chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu cao, đủ sức răn đe, ngăn ngừa và sẵn sàng đánh thắng mọi hình thái chiến tranh. Đồng thời, cần khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, hoàn thiện biểu tổ chức biên chế thời bình và thời chiến.
Đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo. Đây là nhiệm vụ then chốt để "hiện đại hóa con người" – nhân tố quyết định hiện đại hóa Quân đội, Đại tướng Phan Văn Giang khẳng định. Việc ứng dụng thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trí tuệ nhân tạo, công nghệ mô phỏng trong huấn luyện, đào tạo cần được đẩy mạnh. Đặc biệt, tập trung huấn luyện làm chủ vũ khí, trang bị hiện đại, công nghệ cao, nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng.
Đột phá nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ quân sự, chuyển đổi số. Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là mũi nhọn tiên phong góp phần xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Cần đẩy mạnh phong trào “Bình dân học vụ số” để phổ cập kiến thức, kỹ năng số cho cán bộ, chiến sĩ, hướng tới xây dựng “quân nhân số”. Đồng thời, tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng số, nhân lực số, dữ liệu số, công nghệ chiến lược và an toàn, an ninh mạng. Song hành với đó là xây dựng nền công nghiệp quốc phòng theo hướng chủ động, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại, có năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại, đặc biệt là vũ khí chiến lược.
Chú trọng tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển nghệ thuật quân sự Việt Nam, nghệ thuật chiến tranh Nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Trước những biến động phức tạp của tình hình thế giới và sự phát triển vũ bão của khoa học công nghệ quân sự, Đại tướng Phan Văn Giang yêu cầu đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết thực tiễn các cuộc xung đột, chiến tranh gần đây để phát triển đường lối, nghệ thuật quân sự Việt Nam, phù hợp với sự phát triển vũ khí, trang bị và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới. Đặc biệt chú trọng phát triển nghệ thuật chiến tranh Nhân dân, lý luận xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân, cốt lõi là xây dựng “thế trận lòng dân”.
Cùng với đó, toàn quân cần tích cực, chủ động hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, tạo thế và lực xây dựng Quân đội hiện đại, bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa. Trọng tâm là đẩy mạnh hội nhập quốc tế, mở rộng và nâng cao hiệu quả đối ngoại quốc phòng cả song phương và đa phương, đưa quan hệ quốc phòng đi vào chiều sâu, bền vững.
Nhìn lại 80 năm, thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám, cùng với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và vai trò to lớn của lực lượng vũ trang cách mạng, vẫn là nguồn cảm hứng bất diệt, tiếp tục thôi thúc Quân đội Nhân dân Việt Nam khẳng định vai trò nòng cốt trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc và đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới, vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
