Trước hành vi ngang ngược của Trung Quốc, người dân Viêt Nam đã hành động cương quyết, kịp thời và đưa thông điệp rõ ràng. Ảnh: Thảo Nguyên

Ông Nguyễn Vũ Tùng, Viện Biển Đông cho biết, tình hình Biển Đông vẫn chưa hạ nhiệt và ngày càng căng thẳng, có nguy cơ leo thang dù Cảnh sát Biển Việt Nam đã rất kiềm chế. Hôm nay (13/5), Trung Quốc tiếp tục triển khai các hoạt động ngăn chặn lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam tại khu vực xung quanh giàn khoan HD 981. Tàu Hải cảnh Trung Quốc tiếp tục sử dụng vòi rồng phun nước vào tàu Trường Sa 22 của Việt Nam.

Đây là sự tiếp nối một chuỗi các hành vi của Trung Quốc xâm phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông đã diễn ra trong thời gian dài, đặc biệt là việc sử dụng vũ lực xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa năm 1974; sử dụng vũ lực xâm chiếm đảo Gạc Ma và một số bãi đá ngầm tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam năm 1988; áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá tại vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam năm 2009; sử dụng tàu hải giám cắt cáp thăm dò địa chấn các tàu của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam năm 2011 và 2012; công bố mời thầu thăm dò dầu khí tại thềm lục địa của Việt Nam năm 2012; thành lập đơn vị hành chính lãnh thổ với tên gọi “chính quyền thành phố Tam Sa” bao gồm quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam năm 2012.

Không có pháp lý và đạo lý

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Học viện Ngoại giao Việt Nam nhấn mạnh, những hành vi nêu trên của Trung Quốc đã vi phạm nguyên tắc cơ bản của công pháp quốc tế không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ quốc tế quy định tại Điều 2 Khoản 4 Hiến Chương Liên hợp quốc; Chủ quyền của Việt Nam theo pháp luật quốc tế, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam theo quy định tại các Điều 55, Điều 56 (Khoản 1 và Khoản 3), Điều 57, Điều 58 (Khoản 3), Điều 76, Điều 77 và Điều 81 Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982.Buổi chia sẻ có sự tham gia khoảng 300 đại biểu đến từ Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và các tổ chức phi Chính phủ nước ngoài.Ảnh: Thảo Nguyên

Tuyên bố về ứng xử của các bên về Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc đã ký kết với các nước ASEAN nêu rõ, các bên cam kết không đe dọa sử dụng vũ lực, sử dụng vũ lực và giải quyết bằng biện pháp hòa bình; kiềm chế, không leo thang tranh chấp, không chiếm đóng mới và giải quyết bất đồng theo tinh thần xây dựng. Nhưng “Trung Quốc đã đơn phương phủ nhận chính cam kết này cũng như vi phạm các thỏa thuận cấp cao giữa Việt Nam và Trung Quốc”, bà Nguyễn Thị Lan Anh nói. 

Theo bà Nguyễn Thị Lan Anh, Trung Quốc đưa ra thông báo cấm tàu thuyền qua lại trong phạm vi 3 hải lý tại ví trí giàn khoan “tác nghiệp”. Điều này không chỉ đe dọa hòa bình và an ninh tại khu vực Biển Đông, mà cùng với những hành vi xâm chiếm ở Biển Đông của Trung Quốc đã, đang gây nguy hại tới an ninh, an toàn hàng hải của cộng đồng quốc tế ở khu vực Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương.

Luật sư Lê Thanh Sơn phân tích, thời gian qua, phía Trung Quốc đã đưa ra những lập luận xảo ngôn, lừa dối công luận và vu khống khi đổ lỗi cho Việt Nam gây hấn trước. Nhất là, Trung Quốc đã đánh tráo các khái niệm về đảo không có người sống, đảo đá ngầm… để không tham gia phiên tòa mà Philippin kiện cũng như đưa ra luận điệu "đường 9 đoạn”.

“Trung Quốc là thành viên của Liên hợp quốc đáng lẽ ra phải tôn trọng tất cả những gì họ đã ký, nhưng họ đã chà đạp lên tất cả các điều khoản này. Với việc đặt giàn khoan HD 981 Trung Quốc đang xâm phạm chủ quyền lãnh thổ, các quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam tại Biển Đông. Đây không phải là tranh chấp mà là xâm chiếm”, Luật sư Lê Thanh Sơn nhấn mạnh.

PGS.TS Lê Văn Cương nói, tại tọa độ mà giàn khoan Trung Quốc đặt thì rõ ràng không phải vùng đang tranh chấp mà là vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. “Đây là nhà của chúng tôi, người ta vào nhà chúng tôi phá thì sao lại gọi là tranh chấp”.

Ông Nguyễn Vũ Tùng bình luận, Trung Quốc không có tư duy bình thường vì đi ngược lại Luật pháp Quốc tế, thỏa thuận song phương và chính nỗ lực ngoại giao mà Trung Quốc đang hướng tới với 2 sáng kiến rất lớn là ký kết hiệp ước thân thiện với ASEAN và “con đường tơ lụa trên biển với các nước ASEAN”. Hơn nữa, Trung Quốc không bình thường khi không nhạy cảm trong quan hệ nước lớn với các nước nhỏ, khiến lòng tin giảm đi trong cộng đồng quốc tế cũng như các nước láng giềng.

Việt Nam yêu hòa bình và không sợ

Trung Quốc có hành vi như vậy xuất phát từ tư duy của nước lớn, nhất là nước lớn này đang lên. “Chính điều này làm lãnh đạo Trung Quốc mờ mắt trước dư luận quốc tế, cũng như chính lợi ích của nước mình”, theo ông Tùng. Và tại Trung Quốc một bộ phận lớn người dân Trung Quốc không được bày tỏ quan điểm của mình cũng như không có cơ hội tiếp cận thông tin. Vì vậy, thời gian tới, Việt Nam tiếp tục kiên trì sử dụng tất cả các biện pháp đấu tranh về ngoại giao, chính trị, và cả quân sự khi mọi sự kiềm chế đi đến giới hạn, nhưng Việt Nam không bao giờ sử dụng biện pháp quân sự trước; cùng với đó đưa ra những chứng cứ mạnh mẽ để cộng đồng quốc tế và cả người dân Trung Quốc hiểu về những hành vi phi pháp của Trung Quốc tại Biển Đông.Ông Nguyễn Vũ Tùng nhấn mạnh, Viêt Nam sẽ dùng đến biện pháp quân sự khi mọi sự kiềm chế đi đến giới hạn, nhưng Việt Nam sẽ không dùng biện pháp quân sự trước. Ảnh: Thảo Nguyên

PGS.TS Cương nêu rõ, đây là lần đầu tiên từ cấp cao đến người dân Việt Nam lại có phản ứng mạch lạc, kịp thời và cương quyết phản đối hành vi ngang ngược của Trung Quốc. Việt Nam không bao giờ kích động chủ nghĩa dân tộc chống Trung Quốc. Viêt Nam không liên kết với nước nào để chống Trung Quốc. Người Việt Nam có hòa khí, nhân hậu, luôn ghi nhận những đóng góp của người dân Trung Quốc, nhưng đến lúc Trung Quốc có những hành động xâm phạm chủ quyền thì người Việt Nam không khoan nhượng. “Trung Quốc mạnh thật nhưng không có pháp lý, đạo lý. Với lịch sự của Việt Nam thì không có gì phải lo sợ”.  

Mục đích của chúng ta là hòa bình và cách giải quyết tất cả các phương án của chúng ta cũng là hòa bình, nhưng chúng ta cũng cần phải đấu tranh trên cơ sở luật pháp quốc tế, Luật sư Lê Thanh Sơn nói, “Nhà nước chúng ta cần phải có văn bản đệ trình chính thức lên Tổng Thư ký Liên hợp quốc yêu cầu xem xét vấn đề này. Đây là vấn đề thuộc cấp Nhà nước. Chúng ta phải có tiếng nói cho cộng đồng quốc tế biết, để họ hiểu rõ trường hợp này”.

Tại buổi chia sẻ, cộng đồng các tổ chức phi Chính phủ nước ngoài bày tỏ mối quan ngại sâu sắc đến việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan HD 981 ở vùng biển Việt Nam và kêu gọi các bên liên quan kiềm chế trước hành động leo thang của Trung Quốc, kiên trì đẩy mạnh đàm phán trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế; đồng thời ra tuyên bố chung đề nghị Liên hợp quốc và ASEAN có biện pháp nhằm chấm dứt xung đột ở Biển Đông. Việc Trung Quốc rút hết giàn khoan và các tàu hộ tống ra khỏi vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam sẽ góp phần làm ổn định môi trường hòa bình ở khu vực và trên thế giới.