Phó thủ tướng, Bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh cùng đoàn VN (trái) họp với phía Trung Quốc tối 8/8. Ảnh: Thục Minh

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cùng ngoại trưởng các thành viên ASEAN khác và những người đồng cấp từ 17 đối tác đối thoại đang tề tựu ở thủ đô Naypyitaw của Myanmar từ ngày 7 - 10.8 để bàn về hợp tác trên nhiều mặt, cũng như thảo luận các vấn đề an ninh nóng bỏng. Trong đó, an ninh, an toàn hàng hải trên biển Đông tiếp tục chiếm lĩnh nghị trường sau việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Haiyang Shiyou-981 (Hải Dương-981) trong vùng đặc quyền kinh tế của VN.

Phát biểu tại hai phiên họp AMM ngày 8.8, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tiếp tục khẳng định việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc là vi phạm luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về luật Biển 1982 (UNCLOS) và trái với tinh thần Tuyên bố của các bên về ứng xử ở biển Đông (DOC) mà Trung Quốc đã ký với ASEAN năm 2002. Và để tránh những hậu quả nghiêm trọng bởi những sự việc phức tạp như vừa qua, ông “yêu cầu các bên không để tái diễn những hành động tương tự”. Đồng thời, “cần thúc đẩy các biện pháp nhằm bảo đảm việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử biển Đông (COC)”.

Quan ngại của phía VN nhận được sự chia sẻ của các quốc gia trong khối. Một nhà quan sát không muốn nêu tên choThanh Niên biết dự thảo Thông cáo chung mà các ngoại trưởng thảo luận để thông qua tại AMM lần này “có lời lẽ khá mạnh mẽ” trước vấn đề biển Đông. “Chúng tôi bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về những diễn biến gần đây trên biển Đông, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực”. Dự thảo cũng gọi những hành động mà phía Trung Quốc thực hiện gần đây trên biển Đông là “gây bất ổn” và kêu gọi phải chấm dứt ngay. Tuy có thể phải chỉnh sửa, dẫn đến việc chưa được công bố theo dự kiến trước đó là sau khi họp xong AMM vào cuối ngày hôm qua, dự thảo Thông cáo cho thấy ASEAN có sự nhất trí và đoàn kết trước mối lo bất ổn ở biển Đông, chuyên gia này nhận định.

Khai mạc đúng ngày kỷ niệm 47 năm thành lập ASEAN (8.8.1967), AMM lần thứ 47 và các hội nghị liên quan cũng đối mặt với nhiều “điểm nóng” an ninh trong khu vực và trên thế giới như bán đảo Triều Tiên, Trung Đông, Ukraine… bên cạnh vấn đề biển Đông. Chúng dự kiến sẽ được “thảo luận sâu” tại Naypyitaw lần này, theo Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. Ông Kerry đến Naypyitaw đêm qua sau khi rời Afghanistan.

Hôm nay 9.8, các ngoại trưởng sẽ họp ASEAN+1 với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga, Ấn Độ, EU, Mỹ, Nhật Bản, Canada và họp ASEAN+3 gồm Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Bên lề hội nghị AMM tại Naypyitaw, trong ngày 8.8, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng gặp song phương với người đồng cấp Brunei Mohamed Bolkiah và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.

Trong cuộc gặp với Hoàng thân Bolkiah, hai bên nhất trí cần tiếp tục triển khai các biện pháp cụ thể để tăng cường quan hệ hợp tác song phương trên các mặt quốc phòng - an ninh, du lịch, lao động... Trong khi đó, cuộc gặp với Ngoại trưởng Vương Nghị diễn ra lúc 21 giờ 30 phút (22 giờ, giờ VN) và kéo dài hơn 1 tiếng đồng hồ để “bàn bạc một số vấn đề trước khi các cuộc họp quan trọng của ASEAN với các đối tác trong những ngày tới”. Đầu cuộc họp, Ngoại trưởng Vương Nghị cảm ơn Đảng, Nhà nước, Chính phủ Việt Nam và bản thân Phó thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã có những chia sẻ với nhân dân tỉnh Vân Nam bị thiệt hại trong vụ động đất kinh hoàng vừa qua.

Theo Thục Minh/TNO