Hơn 2 thập kỷ chờ cấp sổ
Năm 2002, 99 hộ dân từ tỉnh Hà Tây cũ (nay là Hà Nội) vào xã Quảng Sơn, huyện Đắk Nông, tỉnh Đắk Lắk (nay là huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông) lập nghiệp theo diện di dân làm kinh tế mới. Tuy nhiên, sau hơn 2 thập kỷ, nhiều hộ dân chưa được cấp GCNQSDĐ. Một số hộ dân đã được cấp GCNQSDĐ lại bị thu hồi, nhưng không nêu rõ lý do.
Theo chủ trương, chính sách di dân, gia đình anh Phạm Hồng Đường, cùng 98 hộ dân khác chuyển đến khu kinh tế mới Hà Tây, thôn 5, xã Quảng Sơn. Sau nhiều lần kiến nghị, đến năm 2013, gia đình anh được cấp GCNQSDĐ số BR463229 tại thửa đất số 19, tờ bản đồ số 23, diện tích gần 11.000m2.
Thế nhưng, vào năm 2022, khi làm thủ tục tách thửa, sang nhượng thì GCNQSDĐ của anh đã bị cơ quan chức năng của huyện giữ lại. Mọi giao dịch không thể thực hiện được với lý do đất cấp sai.
Theo Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Đắk Glong, toàn bộ phần diện tích của thửa đất trên thuộc ranh giới của Công ty TNHH MTV Cà phê 15 quản lý trước đây.
Anh Phạm Hồng Đường cho biết, vài năm trước gia đình có nhu cầu chuyển nhượng đất, nhưng vì “bất ngờ” bị thu GCNQSDĐ nên giao dịch giữa các bên bị ảnh hưởng.
Sau nhiều lần kiến nghị, chính quyền địa phương đã trả lại giấy tờ đất đai cho anh Đường. Tuy nhiên, hiện nay đều không thể thực hiện các giao dịch mua bán, thế chấp.
“Chúng tôi rất bất ngờ vì giấy tờ đất bị thu hồi và càng lo lắng, hoang mang hơn khi biết toàn bộ đất đai của các hộ dân theo diện di dân làm kinh tế mới đều thuộc quản lý của một đơn vị quân đội”, anh Đường cho hay.
Tương tự hộ anh Đường, năm 2013, gia đình anh Lê Đình Bình được cấp GCNQSDĐ cho diện tích hơn 5.000m2 tại thửa đất số 4, tờ bản đồ số 23.
Năm 2022, khi làm thủ tục đăng ký biến động, cập nhật số thẻ căn cước công dân, GCNQSDĐ của anh Bình bị huyện Đắk Glong thu hồi, với lý do toàn bộ diện tích đất đã cấp thuộc ranh giới của Công ty TNHH MTV Cà phê 15 quản lý trước đây.
Anh Bình cho hay: “Đến nay đã gần 2 năm từ ngày tôi bị thu hồi GCNQSDĐ nhưng cơ quan chức năng vẫn chưa cấp lại sổ cho tôi. Hàng chục năm sinh sống tại vùng đất kinh tế mới, chưa bao giờ gia đình tôi và người dân lại bất an, lo lắng như thời điểm này”.
Chịu thiệt thòi vì “ăn nhờ, ở tạm”
Hồ sơ người dân cung cấp cho biết, ngày 23/1/2002, UBND tỉnh Đắk Lắk có văn bản đồng ý chủ trương tiếp nhận 100 hộ dân kinh tế mới tỉnh Hà Tây vào dự án kinh tế quốc phòng của Công ty 53 tại xã Quảng Sơn.
Theo hợp đồng giao nhận hộ di dân ngày 24/1/2002 giữa các đơn vị là Chi cục Di dân - Kinh tế mới Hà Tây, Chi cục Định canh định cư và vùng kinh tế mới Đắk Lắk, UBND huyện Đắk Nông (cũ) và chủ đầu tư dự án kinh tế quốc phòng Quảng Sơn thì tỉnh Hà Tây có trách nhiệm giải quyết đúng, đủ và kịp thời các chế độ chính sách ở đầu đi; UBND huyện Đắk Nông bố trí đất thổ cư, đất canh tác và thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách cho các hộ định cư trong vùng dự án.
Sau 22 năm về ở khu kinh tế mới Hà Tây, đến nay nhiều hộ dân vẫn chưa được cấp GCNQSDĐ nông nghiệp và chưa có hộ nào được bố trí đất thổ cư.
Ông Đỗ Hữu Thành, Bí thư Chi bộ, kiêm Trưởng thôn 5, cho biết: “Theo kế hoạch ban đầu, mỗi hộ dân sẽ được cấp 400m2 đất thổ cư và 1ha đất sản xuất. Đến nay toàn thôn chưa có hộ dân nào được cấp đất thổ cư và chỉ có một số hộ được cấp GCNQSDĐ nhưng không có giá trị giao dịch. Để bà con yên tâm sản xuất, chúng tôi rất mong mỏi chính quyền các cấp quan tâm, bảo đảm quyền lợi cho các hộ dân”.
Theo ông Thành, do cuộc sống trên vùng kinh tế mới khó khăn, không được cấp GCNQSDĐ, nhiều hộ thuộc diện di dân trước đây nay đã trở về quê hương hoặc chuyển đi nơi khác sinh sống. Hiện, toàn thôn chỉ còn khoảng 25 hộ bám trụ ở lại. Đặc biệt, một số hộ dân thuộc diện hỗ trợ xây nhà ở không được nhận hỗ trợ. Một số hộ dân có nhu cầu vay vốn ngân hàng cũng không được giải quyết. Tất cả đều do đất đai chưa được cấp sổ.
Các hộ dân cho biết, ngày 7/3/2002, UBND tỉnh Đắk Lắk ban hành Quyết định số 586 cho phép Công ty 53 thuộc Tổng Công ty Trường Sơn chuyển đổi 199,9ha từ đất lâm nghiệp sang sử dụng vào mục đích nông nghiệp theo dự án quy hoạch đón dân kinh tế mới Hà Tây.
Ngày 15/3/2002, UBND huyện Đắk Nông (cũ) phê duyệt phương án thiết kế quy hoạch điểm kinh tế mới ở xã Quảng Sơn là 199,9ha, trong đó đất nông nghiệp 151ha, đất xây dựng cơ bản 36ha, đất lâm nghiệp 7ha, đất khác 5,9ha. Thế nhưng, thực tế hiện nay tổng diện tích của khu kinh tế mới không đủ như phương án đã được phê duyệt.
Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn, ông Lê Đình Tuấn cho biết, GCNQSDĐ đã cấp cho một số hộ dân vùng kinh tế mới sau khi cơ quan chức năng rà soát, thanh tra là chưa phù hợp với quy định của pháp luật. Thời điểm cấp, đất chưa được bàn giao về cho địa phương quản lý, bố trí sử dụng.
Trước nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của người dân thôn 5, UBND xã Quảng Sơn đã nhiều lần kiến nghị UBND huyện Đắk Glong và các đơn vị chức năng tháo gỡ vướng mắc, sớm cấp đất cho các hộ dân theo đúng quy định của pháp luật.
Ông Lê Đình Tuấn cho hay: “Việc chưa được cấp GCNQSDĐ hoặc đã cấp nhưng bị thu hồi làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của các hộ dân kinh tế mới. Hiện nay, UBND huyện Đắk Glong đã làm việc với các đơn vị liên quan thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk và UBND TP Hà Nội để tìm được giải pháp phù hợp”.