Sơ đồ vị trí làm đường Trường Sơn Đông thuộc tiểu khu 22, 26, xã Đưng K'Nớ, huyện Lạc Dương. Ảnh: Sở NN&PTNT Lâm Đồng

Theo Sở NN&PTNT Lâm Đồng, ngày 12/02/2022, Chi cục Kiểm lâm đã chủ trì, phối hợp Hạt Kiểm lâm Lạc Dương, Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà tiến hành kiểm tra hiện trường thi công đoạn đường Trường Sơn Đông (đoạn tuyến còn lại đi qua tỉnh Lâm Đồng) thuộc địa giới hành chính của huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng do Ban Quản lý dự án 46 - Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc phòng (đơn vị chủ đầu tư dự án).

Tại thời điểm kiểm tra, tổng chiều dài tuyến đường đã mở 3.321m, bề rộng đường trung bình khoảng 4 m. Trong đó, ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (ngoài quy hoạch lâm nghiệp) là 9.016 m² và nằm ngoài ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (thuộc đất rừng đặc dụng) là 4.268 m².

Ngoài ra, còn 02 vị trí san ủi khác (làm mố cầu, làm đường) với tổng diện tích 8.300 m², gồm: Trong ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (quy hoạch ngoài lâm nghiệp) là 7.300 m² và ngoài ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (thuộc đất rừng đặc dụng) là 1.000 m².

Hiện trường đã bị đào bới, san lấp, rà sửa và đã hình thành tuyến đường (ô tô có thể đi được); mức độ thiệt hại về rừng là 100%, quan sát dọc theo tuyến đường thì hiện nay chỉ còn lại rải rác một số cây rừng bị san ủi, múc bật gốc, bị đất đá san lấp bên mép đường.

Theo bản đồ theo dõi diễn biến rừng năm 2020 (đã được UBND tỉnh Lâm Đồng công bố tại Quyết định số 1009/QĐ-UBND ngày 23/4 2021) thì đoạn đường đã mở đi qua các trạng thái: Rừng hỗn giao gỗ lá rộng - lồ ô (HG1), rừng lá kim nghèo (LKN), rừng lá kim trung bình (LKB); đất trống (DT1).

Ngoài ra, ghi nhận khác, Ban Quản lý dự án 46 - Bộ Tổng Tham mưu đã tự ý mở đường gây thiệt hại đến tài nguyên rừng khi chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và chưa có quyết định cấp phép khai thác tận dụng lâm sản của cơ quan có thẩm quyền là không đúng quy định. Trong quá trình thi công (tự ý mở đường), Ban Quản lý dự án 46 - Bộ Tổng Tham mưu đã thi công ra ngoài phạm vi, ranh giới thiết kế đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm định hiện trạng tài nguyên rừng trên diện tích đã chuyển mục đích sử dụng từ đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông. Thời gian thực hiện mở đường khoảng từ tháng 4/2021 đến tháng 6/2021.

Từ những nội dung nêu trên, Sở NN&PTNT kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng đề nghị Bộ Tổng Tham mưu chỉ đạo Ban Quản lý dự án 46 đình chỉ ngay việc thi công công trình đường Trường Sơn Đông đoạn còn lại đi qua tỉnh Lâm Đồng trên diện tích rừng chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng của tỉnh Lâm Đồng để điều tra, xác minh, xử lý các sai phạm trong việc thi công công trình đường Trường Sơn Đông trên rừng đặc dụng thuộc Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.

Bên cạnh đó, giao Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan kiểm tra, khám nghiệm hiện trường việc tự ý mở đường trên rừng đặc dụng khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng và đề xuất biện pháp giải quyết, xử lý.

Ngoài ra, Sở NN&PTNT Lâm Đồng chỉ đạo Chi cục kiểm lâm phối hợp với Công an tỉnh, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh và các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan tiến hành khám nghiệm hiện trường để tham mưu cấp thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật. Chỉ đạo Hạt Kiểm lâm Lạc Dương phối hợp chặt chẽ với Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà tăng cường kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện và ngăn chặn trong trường hợp các đơn vị thi công tiếp tục thi công công trình trên đất rừng khi chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng.

Dự án đường Trường Sơn Đông được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc (tại Thông báo số 31/TB-VPCP ngày 25/02/2005 của Văn phòng Chính phủ): Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có Nghị quyết số 916/NQ-UBTVQH13 ngày 05/5/2015 về phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ dự phòng giai đoạn 2012-2015, trong đó có bố trí vốn cho dự án đường Trường Sơn Đông để thông tuyến toàn bộ các đoạn dở dang thuộc tỉnh Quảng Nam và tỉnh Lâm Đồng, được Thủ tướng Chính phủ đồng ý được tiếp tục triển khai thực hiện tại Văn bản số 11460/VPCP-NN ngày 27/10/2017 của Văn phòng Chính phủ); được Bộ Quốc phòng phê duyệt và phê duyệt điều chỉnh, bổ sung (tại các Quyết định: số 131/QĐ-BQP ngày 23/01/2006, số 2944/QĐ-BQP ngày 17/8/2011 và số 305 QĐ-BQP ngày 08/10/2020).

Ngày 18/12/2017, UBND tỉnh Lâm Đồng có Quyết định số 2768 QĐ-UBND về việc thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất và giao cho Ban Quản lý dự án 46 - Bộ Tổng Tham mưu để xây dựng đường Trường Sơn Đông.

Ngày 18/11/2019, UBND tỉnh Lâm Đồng có Văn bản số 7560/UBND-CN về việc nộp tiền trong rừng thay thế diện tích để nghị chuyên mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thi công tuyến đường Trường Sơn Đông.

Ngày 25/11/2019, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Lâm Đồng có Thông báo số 365/TB-QBVR về việc nộp tiền trồng rừng thay thế và Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Lâm Đồng có Báo cáo số 430/BC-QBVR về việc tiếp nhận trồng rừng thay thế do Ban Quản lý dự án 46 - Bộ Tổng Tham mưu nộp.

Ngày 23/12/2020, Sở NN&PTNT Lâm Đồng có Văn bản số 2001/TĐ-SNN về việc thẩm định hiện trạng rừng năm 2020 trên diện tích đất được giao phục vụ lập thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thi công đường Trường Sơn Đông đoạn tuyến còn lại đi qua tỉnh Lâm Đồng của Ban Quản lý dự án 46 - Bộ Tổng Tham mưu.

Ngày 22/3/2021, UBND tỉnh Lâm Đồng có Tờ trình số 1684/TTr-UBND về việc đề nghị phê duyệt chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng để xây dựng đường Trường Sơn Đông đoạn còn lại thuộc địa bàn tỉnh Lâm Đồng gửi Bộ NN&PTNT thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, thống nhất chủ trương cho chuyển mục đích sử dụng rừng thuộc Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà để thực hiện đoạn đường Trường Sơn Đông còn lại trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng (hiện nay chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác của cơ quan có thẩm quyền).