Bến tạm (bến chui không phép) Kiên Bình với diện tích chỉ 20m x20m rất sơ sài, nhếch nhác nhưng TRANACO và HĐXX lại quả quyết đảm bảo an toàn

Vừa qua, từ ngày 29 đến 30/9, Tòa án nhân dân quận Đống Đa, Hà Nội xét xử công khai sơ thẩm vụ án tranh chấp hợp đồng bảo hiểm (HĐBH) hàng hóa giữa Công ty Cổ phần Vận tải Sài Gòn (TRANACO) và Bảo hiểm Xuân Thành (XTI).

Tại phiên tòa, hai luật sư, Nguyễn Hữu Hậu và Phạm Tuấn Linh (Công ty Luật TNHH LS Hà Nội) bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Bảo hiểm XTI đưa ra rất nhiều những luận cứ, bằng chứng chứng minh căn cứ theo các quy định của pháp luật và quy tắc trong HĐBH hàng hóa mà hai bên đã thống nhất ký kết.

Theo đó, lô hàng máy biến áp và phụ kiện máy biến áp 250MVA-220KV bị tổn thất hoàn toàn không thuộc phạm vi bảo hiểm và bị loại trừ. Lý do từ chối bởi TRANACO đã vi phạm quá nhiều các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh, cụ thể:

Thứ nhất, về phương tiện vận tải dùng để vận chuyển máy biến áp là xà lan kéo BKS- SG0072 không có giấy đăng kiểm; không có giấy phép lưu hành vận chuyển hàng quá khổ, siêu trường siêu trọng theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, về bến tạm Kiên Bình (Kiên Giang) là nơi bốc dỡ lên hàng chưa được cấp có thẩm quyền cấp phép sử dụng và khai thác nên không đảm bảo an toàn (bến không phép, bến chui).

Thứ ba, về phương án vận chuyển: Phương án vận chuyển hàng quá khổ, siêu trường siêu trọng chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Theo luật sư Nguyễn Hữu Hậu, các sai phạm của TRANACO là hành vi vi phạm pháp luật, lỗi chủ quan, cố ý và là nguyên nhân gây ra tổn thất trên và đều thuộc điểm loại trừ trách nhiệm bảo hiểm được quy định tại điểm 5.3 và điểm 5.8 quy tắc bảo hiểm đính kèm HĐBH đã ký kết giữa TRANACO và XTI.

Nội dung này, Công ty TNHH MTV Giám định Bảo Định (BADINCO) là công ty giám định độc lập được TRANACO và XTI thuê giám định tổn thất cũng đã báo cáo xác nhận: Căn cứ Thông tư 61/2015/TT-BGTVT, TRANACO đã vi phạm pháp luật giao thông đường bộ và đường thủy nội địa khi không trình phương án vận chuyển hàng hóa siêu trường siêu trọng tới cơ quan có thẩm quyền và được cấp phép trước khi tiến hành thực hiện. Căn cứ Thông tư 25/2010/TT-BGTVT thì TRANACO đã vận chuyển đến bến thủy nội địa không được phép hoạt động để bốc dỡ hàng.

Các căn cứ mà XTI đưa ra tưởng chừng đủ sức thuyết phục hội đồng xét xử (HĐXX), tuy nhiên cuối cùng tòa vẫn tuyên: Bảo hiểm XTI chịu bồi thường 90% thiệt hại cho TRANACO (tương đương 22.718.519.297 đồng); TRANACO chỉ phải chịu 10% (tương đương 2.538.662.699 đồng) với toàn bộ các lỗi vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong kinh doanh vận tải hàng hóa, đây là nguyên nhân chính để xảy ra rủi ro gây thiệt hại hàng hóa là máy biến áp 250MVA-220KV ngày 06/11/2016.

Việc HĐXX bỏ qua tất cả các lỗi vi phạm pháp luật nghiêm trọng của TRANACO là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tổn thất máy biến áp bị chìm, được khẳng định là những lỗi chủ quan, cố ý của TRANACO, nhưng HĐXX chỉ coi là lỗi nhỏ.

Tòa lập luận, TRANACO không được XTI giải thích rõ các điểm loại trừ trong quy tắc bảo hiểm hàng hóa vận chuyển nội địa ban hành kèm theo Quyết định số 372/2012/QĐ-XTI ngày 14/12/2012 của Bảo hiểm XTI.

Theo luật sư Phạm Tuấn Linh, điều này hoàn toàn vô lý, bởi lẽ, trước khi cấp Đơn bảo hiểm hàng hóa số 16/11/08/0303/0076 ngày 11/10/2016 bảo hiểm cho máy biến áp (MBA) 250MVA-220kV, TRANACO đã mua rất nhiều đơn bảo hiểm hàng hóa là MBA khác cũng của XTI, cụ thể: Đơn bảo hiểm hàng hóa số 15/11/08/0303/0073 ngày 29/12/2015; Đơn bảo hiểm hàng hóa số 15/11/08/0303/0027 ngày 17/06/2015; Đơn bảo hiểm hàng hóa số 15/11/08/0303/0018 ngày 14/04/2016...

Trong quá trình thương thảo, ký kết các HĐBH nêu trên, TRANACO hoàn toàn nhất trí và không yêu cầu XTI giải thích thêm bất kỳ điều gì, hay ý kiến khác. Điều này chứng minh, TRANACO đã hiểu rất rõ về các điều kiện, điều khoản bảo hiểm; quyền, nghĩa vụ của mình khi tham gia bảo hiểm với XTI hay với các doanh nghiệp bảo hiểm khác trước đây.

Dẫn chứng Điều 12 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 quy định: “HĐBH là sự thỏa thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm”. Theo đó, HĐBH được thiết lập dựa trên sự chấp thuận của đôi bên trên nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, tự do giao kết trong khuôn khổ pháp luật và đạo đức xã hội. Vì vậy, việc HĐXX cho rằng TRANACO là một bên yếu thế trong hợp đồng, không được sửa đổi nội dung hợp đồng theo luật sư Linh là hoàn toàn phi lý.

Luật sư Nguyễn Hữu Hậu cho biết, TRANACO là doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải hàng hóa thông thường, hàng siêu trường, siêu trọng, vận tải hàng hóa bằng container… được hoạt động từ năm 2005. Vì vậy, TRANACO quá hiểu biết các quy định bắt buộc của pháp luật trong lĩnh vực hoạt động của mình và buộc phải biết những nguy cơ có thể gặp phải khi vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng mà chưa được cấp có thẩm quyền kiểm tra, cấp phép.

Tính chuyên nghiệp thể hiện rõ khi ký kết các hợp đồng vận chuyển, cụ thể số 01-2016/TCV4-TRANACO ngày 05/10/2016 giữa Công ty Truyền tải điện 4 và TRANACO (gói thầu số 7), TRANACO: “Cam kết chấp hành các quy định luật pháp có liên quan đến việc tổ chức thực hiện khối lượng công việc trong hợp đồng, điều luật và quy định...” (mục III.1, phần A). Đồng thời, TRANACO cam kết “có trách nhiệm đi khảo sát thực tế tại hiện trường để có các phương án dự thầu đáp ứng các yêu cầu của chủ đầu tư và theo đúng các quy định hiện hành của pháp luật” (mục III.12, phần A).

Tiếp đó, tại phần B, yêu cầu về bảo hiểm, TRANACO cũng thỏa thuận với chủ đầu tư về điểm loại trừ trách nhiệm bảo hiểm: “Bên bảo hiểm sẽ không chịu trách nhiệm đối với những mất mát, hư hỏng và chi phí gây ra bởi: ... Phương tiện vận chuyển không đủ khả năng lưu hành, không đảm bảo an toàn giao thông”...

Vì vậy, việc TRANACO và HĐXX cho rằng XTI không hướng dẫn, cảnh báo các rủi ro khi hai bên ký kết hợp đồng dẫn đến TRANACO không thực hiện đúng quy định pháp luật và để xảy ra tổn thất là chưa công tâm.

Căn cứ điểm d Khoản 1 Điều 17 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 thì XTI có quyền: “Từ chối trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng hoặc từ chối bồi thường cho người được bảo hiểm trong trường hợp không thuộc phạm vi trách nhiệm bảo hiểm hoặc trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm”.

Việc từ chối nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm cho TRANACO của XTI là hoàn toàn chính xác theo quy định của pháp luật, luật sư Hậu khẳng định.