Phương án đền bù tiền tỷ…

Ngày 08/01/2008, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Hữu Tín ký QĐ 75/QĐ-UBND  thu hồi 978.491m2 đất tại P. Long Bình để chỉnh trang phát triển đô thị. Thực hiện QĐ số 75/QĐ, ngày 15/5/2012, Hội đồng Bồi thường giải phóng mặt bằng quận 9 (Hội đồng) thuộc dự án (DA) Chỉnh trang phát triển đô thị tại P. Long Bình do ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND quận làm Chủ tịch Hội đồng đã ban hành Phương án (số 86/PABT-HĐBT) về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của DA. Trung tâm phát triển quỹ đất (Sở Tài nguyên - Môi trường TP) làm chủ đầu tư DA, bằng nguồn vốn ngân sách. Quy mô DA là 978.491m2, gồm 2 khu: Khu 1 có diện tích 360.835m2, gồm bãi khai thác đá và bãi thi hành án; Khu 2 có diện tích khoảng 617.655m2, có 211 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó, có 125 hộ có nhà ở, đất ở và 86 hộ đất nông nghiệp. 

Đi kèm Phương án số 86/PABT, Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Thành cũng đã ký Bảng dự toán chi phí bồi thường, hỗ trợ thiệt hại trong DA. Theo Bản dự toán này, chi phí bồi thường cho 211 hộ dân là 775 tỷ đồng. Ngoài ra, còn có chi phí phục vụ công tác bồi thường 15 tỷ đồng, chi phí dự phòng là 77 tỷ đồng và quỹ hỗ trợ đào tạo chuyển đổi công việc là 38 tỷ đồng. 

Mặc dù, trong buổi họp ngày 22/3/2012 của Hội đồng với những hộ dân bị giải tỏa, ông Cao Văn Tư đại diện cho người dân đã có ý kiến, giá bồi thường còn quá thấp và đề nghị tính giá bồi thường sát giá trị trường. Vấn đề giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa hợp lệ do khách quan, đề nghị tính theo quá trình sử dụng đất để bớt thiệt thòi cho người dân. Ý kiến của người dân ghi trong biên bản không được Hội đồng xem xét, điều chỉnh.

… Nhưng tiền đi đâu?

Là DA chỉnh trang đô thị, Nhà nước thực hiện áp giá đền bù thay cho thương lượng, nên mức giá đền bù này thấp rất nhiều so với thực tế giá đất mà người dân giao dịch. Giá đền bù quá thấp, nhưng bù lại, người dân được tái định cư tại chỗ. Khi DA chỉnh trang đô thị thực hiện xong, điều kiện sống của người dân sẽ được nâng lên, có nhiều tiện nghi hơn. Vì thế, dù giá mà phương án đền bù đưa thấp, nhưng người dân vẫn chấp nhận và hy vọng tương lai tươi sáng hơn. Thế nhưng, khi thực hiện đền bù, người dân mới… tá hỏa. Không riêng gia đình ông Đoàn Minh Trung và bà Trần Thị Vết, mà hàng chục gia đình rơi vào cảnh vô gia cư, mất cả đất lẫn nhà. Phương án đền bù mà ông Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Thành đưa ra chỉ là bánh vẽ để lừa dân, dối Nhà nước. 

Theo Bảng giá dự toán chi phí bồi thường, bà Ngô Thị Liễu ở 8/3 KP 2, P. Linh Xuân, Q. Thủ Đức, bị thu hồi 4.776m2 đất và số tiền đền bù là 9,058 tỷ đồng. Ngày 29/7/2013, cũng Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Thành ký QĐ 1077/QĐ-UBND công bố giá trị bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, gia đình mới hay nhà cửa, vườn cây đã bị cướp trắng. Đất đai mà gia đình bà đã sử dụng từ trước năm 1975 thì bị cho là đất công. Nhà cửa xây dựng và ở ổn định từ năm 1992 cũng bị xem là nhà xây bất hợp pháp. Theo QĐ, số tiền đền bù cho gia đình không phải 9 tỷ đồng, mà chỉ được đền bù 821,534 triệu đồng. Chỉ riêng việc hô hoán cho gia đình chiếm đất công, xây nhà không đúng, quận 9 đã tước đoạt của gia đình 8 tỷ đồng. Ông Lê Hữu Trường ở 28/1B, tổ 8, Xuân Trường, P. Linh Xuân, Q. Thủ Đức bị thu hồi 11.531m2, số tiền đền bù là 15.418 tỷ đồng. Ngày 14/8/2013, quận 9 ban hành QĐ 1200/QĐ chỉ đền bù cho gia đình ông trên 9,067  tỷ đồng. Nhà có 2 căn xây dựng sau năm 2002 nên không được bố trí tái định cư. Ông Phạm Văn Tĩnh  ở 16-111 Mễ Cốc, P.15, Q.8 bị thu hồi 1.066m2, được đền bù 3,638 tỷ đồng. Ông Phạm Văn Tĩnh uất ức: Khu đất trên 1.000m2 được gia đình sang nhượng hợp pháp theo dự kiến đền bù 3,6 tỷ đồng. Gia đình mất 1.000m2 nhưng có đất tái định cư, có tiền để xây nhà ở. Vậy nhưng, khi nhận Quyết định số 1175/QĐ ngày 08/8/2013 của UBND quận 9, gia đình rơi vào cảnh trắng tay. Quận chỉ đền bù cho 102 triệu đồng và cũng không có đủ điều kiện tái định cư.

Còn ông Phan Đình Trọng ở 2/73 đường 7, ấp Long Bửu bức xúc cho biết, năm 1999, gia đình sang nhượng hợp pháp khu đất 3.696m2 của ông Lê Văn Châu và Nguyễn Thị Hiền. Gia đình đã bỏ nhiều công sức, tiền bạc để biến khu đất cằn thành vườn cây xanh tốt. Theo Công văn số 1015/UBND ngày 09/3/2012 của UBND TP về đơn giá bồi thường, khu nhà đất của gia đình được bồi thường 7,921 tỷ đồng. Còn theo Dự toán của Hội đồng phê duyệt theo QĐ 228/QĐ ngày 04/6/2012 thì giá đền bù, hỗ trợ cho gia đình là 7,639 tỷ đồng. Thế nhưng, ngày 08/8/2013, ông Nguyễn Văn Thành ký QĐ số 1135/QĐ bồi thường cho gia đình chỉ 393,782 triệu đồng, chỉ xấp xỉ 5% số tiền theo dự toán mà chính Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Thành đã ký, công bố.

Chỉ mới 4 trường hợp mà chúng tôi đề cập, số tiền chênh nhau giữa Bảng chi phí bồi thường đã được phê duyệt và số tiền thực trả cho người dân lên đến 24 tỷ đồng. Người dân chỉ nhận được từ  5-10% số tiền đã công bố trong Phương án đền bù. Như vậy, với 211 hộ dân bị giải tỏa, số tiền chênh nhau không dừng lại 24 tỷ đồng mà có thể lên đến hàng trăm tỷ đồng. Điều gây bức xúc cho người dân cũng như công luận, không chỉ hàng chục tỷ đồng ngân sách không chi trả cho dân rơi vào túi ai, mà cách thu hồi, cưỡng chế nhà đất của chính quyền đối với người bị thu hồi đất thiếu tình người, không quan tâm xem số phận người dân sau giải tỏa sẽ ra sao.

Nhóm PV Điều tra