Mặc dù Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc yêu cầu tháo dỡ nhưng chủ đầu tư vẫn tiếp tục dựng barie chắn lối đi chung của các hộ dân. Ảnh: Nhóm PV

Thu hồi đất có đúng luật?

Như Báo Thanh tra đã phản ánh, Dự án Khu du lịch ven biển Bắc Bãi Trường (tên thương mại là Khu du lịch Paradise Cove) tại xã Dương Tơ, huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang là dự án kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân. Chủ đầu tư Công ty TNHH MTV Hồng An Bãi Trường (Công ty Hồng An Bãi Trường) muốn có đất để thực hiện dự án thì cần thoả thuận với người dân về việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Tuy nhiên, các cơ quan chức năng huyện Phú Quốc cho rằng, căn cứ theo quy chế được ban hành kèm theo Quyết định số 38/2006/QĐ-TTg ngày 14/2/2006 của Thủ tướng Chính phủ thì UBND huyện Phú Quốc thu hồi đất để giao cho nhà đầu tư, nhà đầu tư không thỏa thuận với người dân.

Trong khi đó, ngày 3/3/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 20/2010/QĐ-TTg về ban hành quy chế hoạt động của đảo Phú Quốc và cụm đảo Nam An Thới, tỉnh Kiên Giang. Quyết định này có hiệu lực từ ngày 1/5/2010, thay thế quy chế được ban hành kèm theo Quyết định số  38/2006/QĐ-TTg.

Đáng nói, trong các căn cứ pháp lý của các quyết định thu hồi đất do UBND huyện Phú Quốc ban hành tại Dự án Khu du lịch ven biển Bắc Bãi Trường vào năm 2011, đều không đề cập đến pháp lý của Quyết định số 38/2006/QĐ-TTg cũng như Quyết định số 20/2010/QĐ-TTg.

Ngày 20/12/2018, tại buổi tiếp công dân liên quan đến khiếu nại tại Dự án Khu du lịch ven biển Bắc Bãi Trường, ông Mai Văn Huỳnh, Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc đã chỉ đạo Ban Bồi thường, Hỗ trợ và Tái định cư huyện Phú Quốc phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) rà soát chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo hướng có lợi cho người dân và đúng quy định pháp luật.

Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc cũng đề nghị, trong thời gian giải quyết khiếu nại về bồi thường, giải phóng mặt bằng, Công ty Hồng An Bãi Trường tạo điều kiện để người dân có nhà ở trong khu vực dự án được đi lại thuận lợi; các bên giữ nguyên hiện trạng, giữ gìn an ninh, trật tự.

Biên bản cơ quan chức năng huyện Phú Quốc vận động các hộ dân bàn giao đất để thực hiện Dự án Khu du lịch ven biển Bắc Bãi Trường. Ảnh: Nhóm PV

Ngày 16/4/2019, ông Trương Thành Tấn, Phó Trưởng Phòng TN&MT, cùng đại diện một số phòng, ban, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện Phú Quốc… đã đến vận động các hộ dân chấp hành quyết định thu hồi đất, bàn giao đất cho Nhà nước để thực hiện Dự án Khu du lịch ven biển Bắc Bãi Trường.

Tuy nhiên, các hộ dân không đồng ý giao đất mà yêu cầu chính quyền địa phương nghiêm túc chấp hành kết luận của Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc tại biên bản tiếp công dân ngày 20/12/2018, giữ nguyên hiện trạng và buộc Công ty Hồng An Bãi Trường không thực hiện việc lập rào chắn, barie, cổng chào làm cản trở việc đi lại của người dân trong khu vực.

Các hộ dân cũng bày tỏ nguyện vọng được trực tiếp đối thoại với chủ đầu tư với mong muốn có sự hài hòa về quyền lợi giữa các bên. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, nguyện vọng của các hộ dân vẫn không được đáp ứng. Trong khi đó, Dự án Khu du lịch ven biển Bắc Bãi Trường có quy mô hàng chục hecta vẫn đang gặp bế tắc, chưa thể thực hiện theo tiến độ.

Cần đối thoại để giải quyết công bằng lợi ích

Liên quan đến khiếu nại của các hộ dân, ngày 16/4/2019 tại buổi làm việc với PV Báo Thanh tra, ông Nguyễn Trọng Thưởng, Chánh Thanh tra huyện Phú Quốc cho biết: Bà Nguyễn Kim Loan không khiếu nại mà khởi kiện ra Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang, hiện tòa đang thụ lý; trường hợp khiếu nại của bà Trần Hoa Sen, UBND huyện Phú Quốc đã giao Phòng TN&MT thụ lý giải quyết, nhưng nhiều lần mời bà Sen đến làm việc (3 lần) thì bà không đến; còn khiếu nại của bà Ngô Đình Lệ Thủy, Phòng TN&MT đang thụ lý giải quyết.

Nhận định về pháp lý sự việc này, luật sư Phạm Tấn Thuấn, Văn phòng Luật sư Quốc Tuấn cho rằng: Hiến pháp năm 2013 đã quy định rõ về quyền và lợi ích của người dân về nhà đất; tiếp đó Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng phân định rõ thẩm quyền các văn bản pháp lý có liên quan. Do đó, UBND huyện Phú Quốc cần làm rõ các căn cứ pháp lý này.

Ngoài ra, theo quy định tại Điều 38 Luật Đất đai 2003, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2004, thì Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp Nhà nước sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, phát triển kinh tế.

Khu vực ven biển Bắc Bãi Trường đã bị “chẻ nhỏ” quy hoạch cho nhiều nhà đầu tư thiếu năng lực. Ảnh: Nhóm PV

Khoản 2 Điều 40 Luật Đất đai 2003 quy định: "Đối với dự án sản xuất, kinh doanh phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt thì nhà đầu tư được nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất của các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân mà không phải thực hiện thủ tục thu hồi đất".

Dự án Khu du lịch ven biển Bắc Bãi Trường có mục đích sử dụng đất là kinh doanh dịch vụ, do Công ty Hồng An Bãi Trường là doanh nghiệp tư nhân làm chủ đầu tư, không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Do đó, để có đất thực hiện dự án thì chủ đầu tư cần đối thoại, thoả thuận với người dân, nhằm đảm bảo hài hòa quyền lợi giữa nhà đầu tư và các hộ dân.

Theo luật sư Phạm Tấn Thuấn, các cơ quan chức năng có liên quan như: Ban Quản lý Khu kinh tế đảo Phú Quốc, UBND huyện Phú Quốc, Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Phú Quốc… cần kiểm tra, rà soát lại toàn diện vụ việc để báo cáo xin ý kiến UBND tỉnh Kiên Giang về các căn cứ pháp lý, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, hạn chế tình trạng tiếp khiếu. Việc này cũng đảm bảo được uy tín của cơ quan quản lý Nhà nước trong trường hợp được tòa án các cấp phân xử.

Về góc độ quản lý Nhà nước, Thanh tra tỉnh Kiên Giang cần chủ động thành lập đoàn thanh tra, làm rõ bản chất khách quan của quy trình thu hồi nhà đất cho phát triển du lịch kết hợp biệt thự tại khu vực Bãi Trường, để xử lý đúng quy định các vấn đề pháp lý liên quan đến khiếu nại, tố cáo của công dân.

Báo Thanh tra tiếp tục thông tin vụ việc.

Nhóm PV