Trụ sở UBND phường Lộc Hòa. Ảnh: ĐN

Hơn 20 năm đi tìm công lý!

Ông Hoàng Công Hưng, trú tại Lương Xá, phường Lộc Hòa, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định thuộc hộ gia đình người có công (có anh trai ruột là liệt sỹ, gia đình ông Hưng trực tiếp thờ cúng liệt sỹ), được địa phương cấp khoảng 600m2 đất ở năm 1981, chiều dài mặt đường khoảng 40m.

Sau khi nhận đất, ông Hưng cùng gia đình có khai hoang mở rộng thêm một phần đất để trồng cây lâu năm và hoa màu (tổng diện tích khoảng trên 1.000m2, bao gồm 600m2 đất được cấp và hơn 400m2 đất gia đình tự khai hoang).

Tháng 10/1999, Nhà nước mở rộng đường, đã thu hồi 233m2 và đền bù cho gia đình ông Hưng theo quy định hiện hành (có biên bản khảo sát đền bù).

Năm 2001, ông Hưng xây nhà trên phần đất được cấp, xin địa phương kê khai đóng thuế theo quy định.

Sau đó, UBND xã Lộc Hòa và Hợp tác xã (HTX) Lương Xá tổ chức khảo sát thực địa, có ghi biên bản (ngày 21/8/2002), trong đó diện tích đất gia đình ông Hưng đang sử dụng, có tổng diện tích thực tế là 812m2.

Ngày 10/3/2003, UBND thành phố Nam Định ban hành Quyết định số 241/QĐ/CT-UB về việc giải quyết đơn ông Hoàng Trung Tĩnh tố cáo UBND xã Lộc Hòa cấp đất trái thẩm quyền cho ông Hoàng Công Hưng có nội dung: Điều 2/b. Giao Phòng Xây dựng nhà đất thành phố (nay là Phòng Tài nguyên & Môi trường) (TNMT) chủ trì cùng UBND xã Lộc Hòa lập thủ tục báo cáo thành phố trình cấp có thẩm quyền ra quyết định thu hồi 393m2 đất HTX Lương Xá giao trái thẩm quyền cho ông Hoàng Công Hưng sử dụng tại biên bản 21/8/2002…

Đã hơn 20 năm qua, ông Hưng cùng gia đình nhiều lần kiến nghị, khiếu nại và gửi đơn đi nhiều nơi. Tuy nhiên, UBND xã Lộc Hòa và Phòng TNMT thành phố Nam Định qua các thời kỳ thường xuyên đưa nội dung Quyết định số 241/QĐ/CT-UB vào làm căn cứ để ra các văn bản thông báo, tờ trình… và yêu cầu gia đình ông Hưng bàn giao một nửa diện tích đất của gia đình, nghiêm cấm xây dựng trên thửa đất này.

Ông Hưng sửa lại cửa nhà vì UBND xã cấm xây dựng. Ảnh: ĐN

UBND thành phố ra văn bản không rõ ràng hay cấp dưới cố tình hiểu sai?

Theo luật sư Hoàng Văn Hà, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, Quyết định số 241/QĐ/CT-UB do UBND thành phố Nam Định ban hành ngày 10/3/2003 là quyết định về việc giải quyết tố cáo của ông Hoàng Trung Tĩnh với UBND xã Lộc Hòa. Mục 2/b của quyết định này chỉ rõ trách nhiệm của Phòng Xây dựng nhà đất thành phố (nay là Phòng TNMT) chủ trì cùng UBND xã Lộc Hòa “lập thủ tục báo cáo thành phố”.

Như vậy, trách nhiệm này phải bao gồm việc điều tra chi tiết quá trình sử dụng đất, các căn cứ xác lập chủ quyền diện tích đất của hộ dân, ý kiến dân cư, đồng thời đối chiếu sổ bộ địa chính qua các thời kỳ để có căn cứ xác định phần diện tích đất chênh ngoài diện tích 600m2 đã cấp năm 1981 (hơn 400m2 hộ ông Hưng đã khai hoang từ năm 1981 tới khi HTX Lương xá tiến hành kiểm kê, đo thực địa đất nhà ông Hưng qua Biên bản ngày 21/8/2002) là thuộc quản lý của UBND xã Lộc Hòa hay HTX Lương Xá hay gia đình tự khai hoang…

Từ đó mới đầy đủ chứng cứ, tài liệu hoàn thiện thủ tục để báo cáo thành phố. Trình cấp có thẩm quyền xem xét ra quyết định thu hồi hay hủy bỏ hoặc công nhận diện tích quản lý của hộ dân nếu thấy đủ căn cứ pháp lý.

Quyết định số 241/QĐ/CT-UB do UBND thành phố Nam Định ban hành ngày 10/3/2003 nêu trên không phải (cũng như không thay thế được) quyết định thu hồi đất của hộ dân.

Mặt khác, cũng trong nội dung Quyết định 241 nêu trên, tại mục 2- Kết quả xác minh có nêu rõ: “… Đơn của ông Hoàng Trung Tĩnh tố cáo UBND xã Lộc Hòa cấp đất trái thẩm quyền cho ông Hoàng Công Hưng là không đúng bản chất sự việc” ; “việc UBND xã Lộc Hòa nhất trí để HTX Lương Xá giải quyết cấp 812 m2 đất cho ông Hoàng Công Hưng vượt 319m2 so với diện tích ông Hưng còn được sử dụng… là giải quyết tồn tại về việc giao đất và quá trình sử dụng đất trước đây của hộ ông Hưng…”.

Quyết định số 241 do UBND thành phố Nam Định ban hành năm 2003

Như vậy, văn bản này chỉ rõ kết quả xác minh cho thấy HTX Lương Xá đã giải quyết tồn tại về việc giao đất, quá trình sử dụng đất của gia đình ông Hưng, không phải HTX giao 812m2 cho hộ ông Hưng (việc gia đình sử dụng 812m2 là hiện trạng tại thời điểm HTX lập biên bản ghi nhận thực tế).

Có thể thấy, trong cùng một văn bản (Quyết định 241 nêu trên) có 2 nội dung trái ngược nhau. Phía trên văn bản lý giải việc HTX Lương Xá giải quyết cấp 812m2 cho ông Hưng là giải quyết tồn đọng việc giao đất trước đây (tức là không phải giao mới theo đơn tố cáo). Phía dưới văn bản, mục 2/b, UBND thành phố lại giao cho cấp dưới lập thủ tục báo cáo để thu hồi 393m2 đất do HTX Lương Xá giao trái thẩm quyền?

Cần xem xét lại đối với gia đình liệt sỹ!

Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Công Hưng bật khóc khi nhìn lên bàn thờ liệt sỹ với bức ảnh hoen ố do bị thấm dột nước: Tôi thấy xót xa lắm, di ảnh của anh không được toàn vẹn, nhà dột nhiều năm, muốn sửa, muốn xây UBND phường cấm cháu ạ!

Căn nhà vẻn vẹn gần 30m2 xiêu vẹo, mái nhà và các cửa gỗ đều gần như mục nát. Để hạn chế mưa ủ dột, ông Hưng phải thường xuyên gia cố thêm vải bạt cả bên trong lẫn bên ngoài nhà. Mỗi mùa mưa bão là một nỗi ám ảnh với gia đình.

Liên hệ với UBND phường Lộc Hòa và Phòng TNMT thành phố Nam Định hơn một tháng, tuy nhiên địa phương chưa thông tin lại cho chúng tôi về quyết định thu hồi đất của hộ ông Hưng.

Ông Hưng cho biết, cho tới nay, gia đình chưa nhận được bất cứ quyết định thu hồi đất nào của UBND thành phố Nam Định. Tuy nhiên, các thông báo thu hồi đất và việc UBND phường Lộc Hòa nghiêm cấm gia đình ông Hưng xây dựng đã áp dụng đối với gia đình từ trước năm 2005 đến nay. Điều kỳ lạ hơn là, UBND phường Lộc Hòa tự ý ngăn đôi diện tích đất của gia đình ông Hưng đã được cấp từ năm 1981 với gần 40m mặt tiền. Gia đình ông Hưng nay chỉ còn 20m mặt tiền, còn UBND phường đã tự quản lý 20m mặt tiền (400m2) và cắt cử người trông coi, đồng thời nghiêm cấm gia đình ông Hưng không được sửa sang xây dựng nhà ở trên phần diện tích đất của ông Hưng.

Luật sư Hoàng Văn Hà, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội. Ảnh: ĐN

Theo tìm hiểu của chúng tôi, tại báo cáo kết luận của thanh tra thành phố Nam Định ngày 25/02/2003 nêu rõ, ông Hưng có trong danh sách gồm 13 hộ dân được cấp đất năm 1981. Mỗi hộ được cấp 1 sào 10 thước (khoảng 600m2). Theo sổ mục kê năm 1977 lưu tại UBND xã Lộc Hòa có tên ông Hưng được cấp 600m2 đất.

“Việc ông Hưng có giấy tờ đóng thuế (truy thu thuế từ 1981 đến 2002); có tên trong danh sách được cấp đất từ năm 1981 tại sổ mục kê của xã, căn cứ theo điểm b. khoản 1, Điều 50 Luật Đất đai 2003; điểm b, khoản 1, Điều 100 Luật Đất đai 2013, ông Hưng đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ với phần diện tích đất đã được giao năm 1981 (chỉ còn 418m2 vì năm 1999 nhà nước đã thu hồi 233m2) và không phải nộp tiền sử dụng đất. Phần đất gia đình tự khai hoang, sử dụng ổn định (hơn 400m đã đóng thuế) trước 1/7/2004, gia đình không vi phạm pháp luật về đất đai (với phần diện tích khai hoang), căn cứ  khoản 2 Điều 101 Luật Đất đai 2013, ông Hưng đủ điều kiện cấp GCN QSDĐ (có thể phải nộp tiền sử dụng đất)", theo luật sư Hoàng Văn Hà - Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin.