Khu đất của ông Trần Hữu Thành tại 85 Hai Bà Trưng, Nghĩa Thành, Đắk Nông. Ảnh: PV

7 năm ròng đi xin cấp sổ đỏ

Báo Thanh tra nhận được đơn thư của ông Trần Hữu Thành, ở phường Nghĩa Thành, TP Gia Nghĩa, phản ánh việc gia đình ông 7 năm qua đã gõ cửa nhiều cơ quan để xin được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (gọi tắt là sổ đỏ). Nhưng đến nay vẫn chưa kết thúc, làm ảnh hưởng rất nhiều đến sinh kế, tâm lý gia đình ông.

Trong đơn, ông Thành cho biết nộp hồ sơ xin cấp sổ đỏ lần đầu đối với thửa đất 1013, tờ bản đồ số 08, diện tích 533m² (trong đó có 300m² đất ở và 233m² đất nông nghiệp) từ tháng 5/2017. Đây là khu đất nằm trên đường Hai Bà Trưng, phường Nghĩa Thành mà gia đình ông sử dụng ổn định liên tục từ năm 2003 tới nay.

Hồ sơ cấp sổ đỏ của ông Thành được UBND phường Nghĩa Thành sau khi xác nhận về nguồn gốc, niêm yết công khai 15 ngày (từ ngày 7 đến ngày 22/12/2017) tại trụ sở phường Nghĩa Thành. Ngày 22/12/2017, ông Ngô Đức Hùng, Phó Chủ tịch phường Nghĩa Thành ký thay Chủ tịch, đóng dấu vào biên bản “về việc kết thúc công khai kết quả đơn xin đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”. Nội dung văn bản này xác nhận 15 ngày niêm yết không có cá nhân, tổ chức nào khiếu nại về người sử dụng đất và thửa đất.

Biên bản kết thúc công khai xác nhận đất không có khiếu nại tranh chấp. Ảnh: PV

Tháng 1/2018, hồ sơ cấp sổ đỏ của ông Thành được Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Gia Nghĩa (nay là TP Gia Nghĩa) xác nhận đủ điều kiện cấp sổ đỏ, chuyển cơ quan thuế. Ông Thành đã đến cơ quan thuế đề làm thủ tục nộp thuế và được ghi nợ tiền sử dụng đất, với số tiền 351 triệu đồng và được cơ quan thuế chấp nhận.

Dù đã có biên bản kết thúc công khai, xác định nguồn gốc đất của phường Nghĩa Thành, tuy nhiên hồ sơ của ông Thành lại bị “tắc” khi Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Gia Nghĩa yêu cầu UBND phường Nghĩa Thành xác minh lại nguồn gốc sử dụng đất. Thậm chí, ông Thành bị Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa (nay là Chi cục Thuế khu vực Gia Nghĩa - Đắk Glong) chuyển hồ sơ sang Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa để điều tra vì tội trốn thuế.

3 tháng sau xác minh, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa ra thông báo hành vi của ông Thành chưa đủ yếu tố cấu thành tội trốn thuế như đề nghị của Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa nêu ra trong Công văn số 1531/CCT-NVDT ngày 4/5/2018, gửi cơ quan cảnh sát điều tra.

Đến năm 2020, khu đất ông Thành đang đề nghị cấp sổ lại phát sinh đơn thư có nội dung tranh chấp. Kết quả là hồ sơ của ông Thành lại dừng để xem xét việc cấp sổ đỏ, đồng thời ông phải “gánh” nợ thuế suốt 5 năm qua.

Ông Thành đã vất vả nhiều lần khiếu nại, phản ánh vụ việc đến UBND TP Gia Nghĩa. Qua các buổi tiếp dân, lãnh đạo UBND thị xã Gia Nghĩa (nay là TP Gia Nghĩa) sau đó đã nhiều lần chỉ đạo cơ quan chuyên môn, các đơn vị liên quan xác minh, làm rõ để sớm cấp sổ đỏ cho ông. Nhưng sự việc tiếp tục chưa có tiến triển gì thêm.

Cuối tháng 12/2022, ông Thành làm đơn khởi kiện, yêu cầu UBND TP Gia Nghĩa giải quyết hồ sơ cấp sổ đỏ của mình. Đơn khởi kiện được Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Đắk Nông thụ lý, giải quyết vào tháng 1/2023.

Trên đất có căn nhà của ông Trần Hữu Thành. Ảnh: PV

Điều bất ngờ là vào cuối tháng 12/2022, bộ hồ sơ cấp sổ đỏ của ông lại được đẩy lên nộp vào bộ phận một cửa của UBND phường Nghĩa Thành và ghi tên người nộp là Trần Hữu Thành. Ông Thành xác nhận chỉ biết bộ hồ sơ nộp xin cấp sổ đỏ từ năm 2017 và lình xình từ đó đến nay chưa xong. "Không hiểu sao tôi chưa ký mà nay lại nộp lại một lần nữa", ông Thành nói.

Đến nay, vụ việc cấp sổ đỏ vẫn tắc do Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Gia Nghĩa ra thông báo từ chối giải quyết vì ông Thành đang dính “tranh chấp” và TAND TP Gia Nghĩa đang thụ lý giải quyết.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Trong diễn biến vụ cấp sổ đỏ cho ông Trần Hữu Thành ở Gia Nghĩa, ngày 6/8/2018, Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa là Thiếu tá Nguyễn Mạnh Hùng đã ký Công văn số 948/CV gửi Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa và Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa để kiểm điểm trách nhiệm cá nhân liên quan do vi phạm quy trình công tác.

Nội dung của văn bản này khẳng định ông Trần Hữu Thành không cấu thành tội trốn thuế như đề xuất trong công văn mà Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa (Công văn 1531/CCV-NVDT ngày 4/5/2018) đã gửi cơ quan cảnh sát điều tra để truy tố hình sự tội “trốn thuế”.

Văn bản 1531 nêu “… ông Trần Hữu Thành không thuộc đối tượng tính tiền sử dụng đất theo quy định tại Điều 7, Mục 1, Chương II, Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ về thu tiền sử dụng đất, mà ông Trần Hữu Thành phải nộp 100% tiền sử dụng đất trên 300m² đăng ký cấp đất ở, số tiền phải nộp là 702.000.000 đồng. Căn cứ trên kê khai của ông Trần Hữu Thành và văn bản kiểm tra của các cơ quan chức năng thì trường hợp của ông Thành không phải do sai sót đơn thuần trong công tác chuyển thông tin xác định nghĩa vụ tài chính, do đó không thuộc trường hợp hủy thông báo nộp tiền sử dụng đất và ra thông báo thay thế, mà ông Thành đã kê khai sai thời điểm sử dụng vào mục đích đất ở để giảm tiền sử dụng đất phải nộp với số tiền là 351.000.000 đồng. Hành vi khai sai, không trung thực làm giảm số thuế phải nộp (tiền thuế trong đó bao gồm cả tiền sử dụng đất) thuộc hành vi trốn thuế quy định tại Điều 11, Nghị định số 129/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính về thuế và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế…”.

Căn cứ vào Nghị định số 129/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013, Thông tư số 166/2013/TT-BTC ngày 15/11/2013 của Bộ Tài chính, Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa đã khẳng định ông Trần Hữu Thành có hành vi trốn thuế với số tiền 351.000.000 đồng, nên chuyển hồ sơ sang cơ quan cảnh sát điều tra để điều tra xử lý theo quy định pháp luật.

Sau khi điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa kết luận: Căn cứ quy định tại khoản 2, Điều 21, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai, ông Trần Hữu Thành chỉ có một loại giấy tờ có liên quan để làm căn cứ xác định thời điểm sử dụng đất ổn định, đó là bản kê khai đăng ký nhà, đất có xác nhận của UBND phường Nghĩa Thành (quy định tại điểm k, khoản 2, Điều 21). Tuy nhiên, đây chỉ mới là điều kiện cần và chỉ đủ khi có xác nhận của UBND phường Nghĩa Thành về thời điểm bắt đầu sử dụng đất và mục đích sử dụng đất, trên cơ sở thu thập ý kiến của những người đã từng cư trú cùng thời điểm bắt đầu sử dụng đất với ông Thành (theo quy định tại khoản 4 Điều 21). Do điều kiện này không có liên quan gì đến vai trò của ông Thành nên hành vi của ông Thành chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Đồng thời Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa đã đề nghị Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa chỉ đạo các cơ quan có liên quan xem xét, kiểm điểm trách nhiệm trong việc vi phạm quy trình công tác.

533m2 đất mà ông Thành xin cấp được xác nhận hiện trạng gần nhất từ năm 2016 . Ảnh: PV

Cụ thể, đối với quá trình tiếp nhận hồ sơ xin cấp sổ đỏ của hộ ông Thành, UBND phường Nghĩa Thành chưa làm rõ được nguồn gốc sử dụng đất: Thời điểm tạo lập nhà, tài sản gắn liền với đất. Việc sử dụng biểu mẫu “phiếu lấy ý kiến của khu dân cư” là không đúng quy định (không ghi ngày tháng, biểu mẫu này ban hành theo Thông tư 06/2007/TT-BTNMT, ngày 2/7/2007 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mà tại thời điểm này, Thông tư 06 đã hết hiệu lực pháp luật, thay vào đó là Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 1/7/2014).

Ngoài ra, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa đề nghị UBND phường Nghĩa Thành xác nhận rõ nguồn gốc đất, thời điểm xây dựng nhà của gia đình ông Thành và đề nghị các phòng tham mưu giải quyết theo thẩm quyền.

Phóng viên Báo Thanh tra đã đặt vấn đề xử lý trách nhiệm theo đề nghị của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa đối với các đơn vị liên quan như: Phòng Tài nguyên và Môi trường, Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa, UBND phường Nghĩa Thành, dẫn đến việc Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa quy kết ông Thành tội “trốn thuế”, gây tổn hại đến danh dự, làm kéo dài thời gian xin cấp sổ đỏ của ông Thành.

Tuy nhiên, trả lời Báo Thanh tra, ông Thạch Cảnh Tịnh - Phó Chủ tịch UBND TP Gia Nghĩa cho biết, chưa nắm rõ tinh thần Văn bản 948/CV ngày 6/8/2018 của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa (nay là TP Gia Nghĩa) đề nghị lãnh đạo TP Gia Nghĩa kiểm điểm điểm trách nhiệm tổ chức, cá nhân đã để xảy ra sai phạm quy trình công tác. Ông Tịnh cho biết sẽ giao Phòng Nội vụ TP kiểm tra để trả lời Báo Thanh tra.

Phóng viên Báo Thanh tra đã tìm đến Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa (nay là Chi cục Thuế khu vực Gia Nghĩa - Đắk Glong), ông Nguyễn Văn Trung, Chi cục trưởng cho biết, "Chi cục Thuế năm 2018 vì nghi ngờ ông Trần Hữu Thành có “dấu hiệu” trốn thuế nên chuyển cơ quan điều tra xác minh. Việc làm này có cơ sở, sau đó cơ quan cảnh sát điều tra nói không trốn thuế thì thôi, chúng tôi không sai thì việc gì phải kiểm điểm trách nhiệm".

Với phường Nghĩa Thành, nơi có trách nhiệm xác định nguồn gốc đất của ông Trần Hữu Thành, ông Vũ Hữu Nghị, Chủ tịch phường này cho biết, chưa nhận được chỉ thị kiểm điểm từ TP và cũng chưa ai ở đây bị kiểm điểm về việc mà Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thị xã Gia Nghĩa yêu cầu trong Công văn 948/CV. Ông Nghị thừa nhận có sai sót trong quy trình làm việc như trong Văn bản 948/CV nêu.

Khi hỏi về tính pháp lý khi dùng hình ảnh hàng không vào năm 2006 cho việc xác định hiện trạng thửa đất của ông Thành? Ông Nghị nói việc xác định rất khó khăn, có nhiều phương pháp xác định, nhưng văn bản nào quy định dùng ảnh hàng không xác định hiện trạng thửa đất ông Thành thì ông không rõ.

Từ năm 2017 đến nay, trải qua hơn 7 năm đi làm sổ đỏ, ông Trần Hữu Thành đã gõ cửa nhiều cơ quan liên quan và cuối cùng mắc lại ở phiên tòa dân sự. Tâm lý gia đình khủng hoảng, sức khỏe giảm sút, chỉ mong một kết thúc có hậu. Ông mong muốn kết thúc sự việc, làm được sổ đỏ để ổn định cuộc sống.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin.