Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân huyện Ba Vì thừa nhận áp dụng “nhầm” luật. Ảnh: TN

Trước đó, ngày 10/7/2019, Toà án nhân dân (TAND) huyện Ba Vì đã tuyên phạt các bị cáo trong vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ” với các mức án: Bị cáo Bùi Thuý Nga 5 năm 6 tháng tù giam, Nguyễn Bá Kiên 36 tháng tù, Nguyễn Xuân Giúp 36 tháng tù. Kết thúc quá trình gần 5 năm điều tra, truy tố đối với 4 bị cáo trong vụ án xảy ra từ năm 2007, 2008 (bị cáo Phùng Văn Hải đã chết nên Toà án đình chỉ điều tra, xét xử).

Đối với ông Bạch Công Tiến (hiện là Chủ tịch UBND huyện Ba Vì) do thời gian kiêm nhiệm ngắn, phụ trách nhiều mảng công việc, ông Nguyễn Thanh Sơn (hiện là Chánh văn phòng huyện Ba Vì) nguyên là Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện nhưng đã giao nhiệm vụ về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho phó phòng, ông Phùng Quang Huy không có liên quan đến quá trình phạm tội của các bị cáo nên miễn trách nhiệm hình sự (suy đoán vô tội).

Sau khi bị kết án, cho rằng xét xử oan sai nên các bị cáo đã làm đơn kháng cáo lên Toà phúc thẩm Thành phố Hà Nội và đã được chấp nhận đơn kháng cáo, TAND Thành phố Hà Nội sẽ đưa ra xét xử phúc thẩm trong thời gian tới đây.

Một trong những nội dung quan trọng mà bị cáo Bùi Thuý Nga cho rằng mình đang phải chịu oan sai (bị cáo cho rằng mình vô tội) trong vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ” đó là cách tính thiệt hại để định tội các bị cáo áp dụng không đúng các quy định của pháp luật.

Cụ thể, trong 23 thửa đất các cơ quan tố tụng nhận định là cấp GCNQSDĐ trái quy định của pháp luật, dẫn đến thiệt hại cho Nhà nước số tiền hơn 600 triệu đồng, thì trong đó có nhiều thửa đất có đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ mà không phải thu tiền sử dụng đất theo quy định.

Bà Nga cho biết: Theo các tài liệu, bút lục lời khai (bút lục số 14-18, tập 15) của ông Nguyễn Văn Mể (nguyên Chủ tịch UBND xã Yên Bài, Ba Vì) và tờ Bản đồ 299 (lập năm 1991) thì có tới 20/23 thửa đất mà các cơ quan tố tụng dùng để quy tội cho tôi có đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ mà không phải thu tiền sử dụng đất.

Như các thửa đất của các hộ: Hoàng Công Trực, Nguyễn Thị Phương, Nguyễn Văn Dương, Nguyễn Văn Muốn, Nguyễn Văn Sáu, Nguyễn Văn Bằng, Nguyễn Văn Đảm, Nguyễn Văn Hải, Kiều Ngọc Thành, Phùng Văn Lực, Nguyễn Văn Chính theo Bản đồ 299 và lời khai của ông Mể là đất thổ cư.

Cũng theo bà Nga: Nếu cơ quan tố tụng có trách nhiệm và đối chiếu với tài liệu chứng cứ tôi có được và đã giao nộp tại toà thì có chăng số tiền phải thu khi cấp GCNQSDĐ cho 23 hộ này chỉ gần 80 triệu đồng (chỉ có 3 hộ là không đủ điều kiện là hộ Nguyễn Phương Bắc, Nguyễn Viết Lợi, Nguyễn Văn Huân).

Hơn nữa, theo quy định tại Điểm d, Khoản 2, Điều 106 Luật Đất đai 2013 và Khoản 4, Điều 87 Nghị định 43/2014/NĐ-CP thì: Trường hợp cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trái pháp luật và làm ảnh hưởng đến quyền lợi của Nhà nước (như thất thu tiền sử dụng đất…), nhưng chủ sở hữu đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho người khác theo quy định của pháp luật thì không thu hồi giấy chứng nhận, nhưng phải thực hiện việc truy thu tiền sử dụng đất đối với người được cấp giấy chứng nhận lần đầu và xử lý trách nhiệm về hành chính, kinh tế với tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm.

Trong khi Cơ quan điều tra huyện Ba Vì xác định các thửa đất nêu trong bản án đã được mua đi bán lại qua nhiều người.

Ngay tại phiên xét xử sơ thẩm, bà Nga đã giao nộp văn bản xác định ranh giới thửa đất của hộ Nguyễn Thị Nhung, từ năm 1996 giữa Nông trường Việt Mông, lãnh đạo xã Yên Bài, hộ bà Nhung và nhiều người làm chứng là đội trưởng sản xuất xác định là đất khai hoang thuộc xã Yên Bài quản lý (cáo trạng xác định là đất nông trường).

Vậy nhưng, với thời gian điều tra, xét xử kéo dài đến 5 năm mà các cơ quan tố tụng huyện Ba Vì chưa làm rõ được nguồn gốc các thửa đất này là có đủ các điều kiện để cấp GCNQSDĐ mà quy hết thành cấp trái quy định để định tội các bị can.

Điều đặc biệt nữa là, dù có rất nhiều thời gian nghiên cứu hồ sơ vụ án nhưng thời điểm xảy ra vào những năm 2007, 2008, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Ba Vì lại áp dụng những quy định tại Luật Đất đai năm 2013 để quy tội các bị cáo và đại diện Viện Kiểm sát nhân dân đã thừa nhận trước tòa là “nhầm”.

Đề nghị các cơ quan tố tụng, cũng như UBND huyện Ba Vì cần phối hợp xác minh làm rõ nguồn gốc sử dụng đất các thửa đất này để truy thu đầy đủ tiền cho Nhà nước và tránh oan sai cho các bị cáo.

Còn nhiều “điểm mờ” nữa trong bản án này cần được làm rõ để có một bản án công minh, chúng tôi sẽ tiếp tục phân tích ở những kỳ sau.

Thành Nam - Nam Dũng