Chợ Nghĩa Phương, công trình khiến ông Nguyễn Văn Khuê bị truy tố khi sắp chấp hành xong bản án chống người thi hành công vụ. Ảnh: HN

Diễn biến vụ án

Theo kết luận điều tra vụ án hình sự “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Hợp tác xã (HTX) Nghĩa Phương, thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình của Cơ quan Cảnh sát Điều tra (CSĐT), Công an tỉnh Hòa Bình, vụ án được miêu tả như sau:

HTX Nghĩa Phương được cấp giấy chứng nhận đăng ký HTX lần đầu ngày 30/03/1998, đăng ký thay đổi lần thứ nhất ngày 22/05/2019 do UBND thành phố Hòa Bình cấp. Trụ sở chính tại số nhà 39 đường Ngô Thì Nhậm, tổ 18, phường Phương Lâm, thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình. Ngành nghề kinh doanh bao gồm 15 lĩnh vực: Kinh doanh quản lý chợ, bán buôn thực phẩm; nuôi trồng thủy sản nội địa, sản xuất giống thủy sản... Vốn điều lệ 4.183.662.000 đồng. HTX hoạt động dựa trên cơ sở Luật HTX hiện hành và điều lệ của HTX.

Tổ chức của HTX bao gồm: Đại hội Thành viên HTX, Hội đồng Quản trị HTX, Ủy ban Giám sát HTX... Người đại diện theo pháp luật của HTX là ông Nguyễn Văn Khuê, Chức danh: Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Giám đốc. Căn cứ Luật HTX và Điều lệ HTX, ông Nguyễn Văn khuê là người đại diện cho HTX tiến hành ký các hợp đồng và thực hiện các quyền, nghĩa vụ khác.

Năm 2011, HTX có chủ trương xây dựng, sửa chữa, cải tạo và nâng cấp chợ Nghĩa Phương. Sau khi có chủ trương, HTX đã tiến hành việc cải tạo, sửa chữa và nâng cấp chợ Nghĩa Phương. Tuy nhiên do nguồn kinh phí hạn hẹp nên HTX mới chỉ thực hiện xây dựng, sửa chữa, cải tạo và nâng cấp được một số hạng mục.

Năm 2015, HTX có chủ trương cho thuê ki ốt 10 năm để lấy tiền phục vụ xây dựng, sửa chữa, cải tạo và nâng cấp chợ Nghĩa Phương. Căn cứ vào chủ trương của HTX và chức trách nhiệm vụ được giao tháng 10, tháng 11 năm 2016, ông Nguyễn Văn Khuê đã tiến hành ký 02 hợp đồng cho thuê 02 ki ốt (số 25 và 26) dưới hình thức cho thuê 10 năm để lấy tiền phục vụ xây dựng, sửa chữa, cải tạo và nâng cấp chợ Nghĩa Phương với tổng giá trị cho thuê là 400 triệu đồng. Số tiền này đã được nhập vào quỹ của HTX và được theo dõi, hoạch toán, quyết toán theo quy định của pháp luật.

Cùng trong năm 2016 và 2017, ông Nguyễn Văn Khuê tiếp tục ký 08 hợp đồng cho thuê 09 ki ốt dài hạn dưới hình thức cho thuê 10 năm với giá trị 200.000.000 đồng/01 ki ốt với tổng số tiền 1,8 tỷ đồng.

Căn cứ Kết luận điều tra số 67/CSKT của Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình; Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh ban hành Cáo trạng số 03/CT-VKS-P2 truy tố đối với bị can Nguyễn Văn Khuê về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Ảnh: HN

Cơ quan CSĐT xác định bị can Nguyễn Văn Khuê, trong vai trò là Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT HTX, vào các năm 2016, 2017 đã ký 08 hợp đồng cho thuê đối với 09 ki ốt theo hình thức cho thuê 10 năm để thu số tiền 1,8 tỷ đồng nhưng không nhập vào quỹ của HTX. Hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao trong việc ký kết các hợp đồng cho thuê 09 ki ốt để trực tiếp thu số tiền 1,8 tỷ đồng của các cá nhân thuê ki ốt bằng phiếu thu không hợp pháp, không hợp lệ. Sau đó dùng thủ đoạn gian dối không thông báo cho HTX và không nhập tiền vào quỹ bỏ ngoài sổ sách kế toán nhằm thoát khỏi sự theo dõi, quản lý của HTX để chiếm đoạt và sử dụng.

Cùng thời điểm năm 2016 và năm 2017, Nguyễn Văn Khuê vẫn duyệt chi tạm ứng số tiền 2,612 tỷ đồng cho ông Nguyễn Công Chính. Sau đó Nguyễn Công Chính đưa lại tiền cho Nguyễn Văn Khuê quản lý và sử dụng, đến nay HTX mới có 13 hóa đơn với tổng số tiền là: 202.056.266 đồng. Số tiền còn lại 2.409.943.734 đồng chưa có chứng từ để thanh quyết toán.

Tại cuộc họp thành viên HTX cuối năm 2017 đầu năm 2018 Nguyễn Văn Khuê báo cáo là do công trình chưa thể hoàn thành và quyết toán, đồng thời chỉ đạo HTX ghi vào sổ vốn góp cho thành viên số tiền 10 triệu đồng, thực tế số tiền trên không có thật mà chỉ là ghi khống nên mọi người không đồng ý.

Mỗi cơ quan xác định thiệt hại một nẻo

Từ năm 2017 -2021, Báo Thanh tra đã có bài viết về việc ông Nguyễn Văn Khuê, Giám đốc HTX Nghĩa Phương, người tố cáo các biểu hiện tiêu cực, sai phạm của chính quyền mà không được áp dụng các biện pháp bảo vệ theo Chỉ thị 27/CT-TƯ về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực (ban hành ngày 10/1/2019). 

Cụ thể: Năm 2017, ông Nguyễn Văn Khuê tố cáo việc ký quyết định cấp hơn chục giấy chứng nhận sử dụng đất ở xóm 8 xã Sủ Ngòi, thành phố Hòa Bình trái pháp luật.

Sau đơn tố cáo của ông Khuê, Thanh tra tỉnh Hòa Bình đã thụ lý, kết luận và thu hồi hơn chục bìa đất đã cấp trái pháp luật và trả lại mặt bằng ban đầu.

Năm 2018, ông Nguyễn Văn Khuê tố cáo ông Nguyễn Thanh Huy, Chủ tịch UBND thành phố Hòa Bình cấp đất, xây nhà trái phép tại xóm 4 xã Sủ Ngòi; tố cáo Chủ tịch TP Hòa Bình cố ý làm trái qui định tại dự án xây dựng hạ tầng khu dân cư tổ 28, phường Phương Lâm.

Tiếp đó, ông Nguyễn Văn Khuê tố cáo UBND thành phố Hòa Bình làm ngơ cho bà Lê Thị Thu Giang lấn chiếm đất công, xây mấy chục căn nhà cho thuê tại khu Thủy Sản, phường Phương Lâm, TP Hòa Bình (giáp cổng bể bơi).

Chủ tịch UBND tỉnh đã có kết luận buộc tháo dỡ nhưng bà Giang vẫn tiếp tục sửa nhà to hơn… Các nội dung tố cáo của ông Khuê đã được các cơ quan chức năng kết luận, làm rõ tố cáo là đúng. UBND tỉnh Hòa Bình đã ban hành quyết định thi hành kỷ luật đối với ông Nguyễn Thanh Huy, Chủ tịch UBND thành phố Hòa Bình bằng hình thức cảnh cáo.

Năm 2020, Công an thành phố Hòa Bình ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và lệnh tạm giam đối với ông Nguyễn Văn Khuê, Chủ nhiệm HTX Rau Nghĩa Phương, phường Phương Lâm về tội “chống người thi hành công vụ”.

Sau khi đưa ra xét xử, ông Nguyễn Văn Khuê thụ án tại trại giam.

Ngày cuối cùng thụ án tại trại, ông Nguyễn Văn Khuê tiếp tục bị khởi tố với tội danh “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. 

Cơ quan CSĐT xác định, việc Nguyễn Văn Khuê thực hiện việc thu số tiền 1,8 tỷ đồng của các khách hàng trên sau đó không nhập về quỹ của HTX là trái với quy định của pháp luật kế toán hiện hành. Hành vi của Nguyễn Văn Khuê đã gây ra thiệt hại cho HTX và các thành viên của HTX số tiền 1,8 tỷ đồng.

Trước cơ quan điều tra, Nguyễn Văn Khuê đã nhận thức được việc thu, quản lý và sử dụng số tiền 1,8 tỷ đồng không nhập về quỹ HTX là vi phạm pháp luật.

Cơ quan CSĐT xác định, mục đích của việc thu, quản lý, sử dụng số tiền 1,8 tỷ đồng là để phục vụ việc xây dựng, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp chợ Nghĩa Phương. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại không có căn cứ, tài liệu xác định việc sử dụng số tiền trên của Nguyễn văn Khuê.

Qua kết quả trưng cầu giám định về chữ ký của Nguyễn Văn Khuê tại các tài liệu thu thập được, cùng với kết quả giám định tư pháp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Giám đốc quy định tại Điều 38, Luật HTX số 23/2012/QH13 ngày 20/11/2012, xác định việc làm trên của Nguyễn Văn Khuê là có vi phạm, có gây ra hậu quả thiệt hại với số tiền thiệt hại là 1,8 tỷ đồng. Đối tượng bị thiệt hại được xác định là HTX Nghĩa Phương, tuy nhiên không có cơ sở xác định cụ thể mỗi đối tượng bị thiệt hại là bao nhiêu.

Ngày 04/5/2022, Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình tiếp tục có Văn bản số 414 gửi Sở Tài chính đề nghị phối hợp phục vụ công tác điều tra.

Ngày 24/5/2022 Sở Tài chính tỉnh Hòa Bình có Văn bản số 1378 phúc đáp, xác định: Việc ông Nguyễn Văn Khuê trong một thời gian dài đã quản lý, sử dụng số tiền tạm ứng từ HTX đến nay chưa có chứng từ hoàn ứng là có vi phạm, có gây thiệt hại; việc Nguyễn Văn Khuê thực hiện ký, cho thuê 09 ki ốt, sau đó khai nhận sử dụng vào việc sửa chữa chợ Nghĩa Phương, song đến nay cũng không có chứng từ chứng minh việc chi là chưa đúng quy định, vi phạm Khoản 3, điều 13, Luật Kế toán số 88/2015/QH13 ngày 20/11/2015; mức độ thiệt hại là 1,5 tỷ đồng, đối tượng thiệt hại là HTX Nghĩa Phương.

Quá trình điều tra vụ án, Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình đã tiếp nhận tài liệu liên quan đến việc khám xét và thu giữ của Cơ quan CSĐT, Công an thành phố Hòa Bình đối với việc khám xét nơi ở của Nguyễn Văn Khuê. Vật chứng là 08 hợp đồng, 09 phiếu thu tiền; Quyển sổ quỹ tiền mặt các năm 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 liên quan đến hành vi vi phạm của Nguyễn Văn Khuê.

Căn cứ vào những tình tiết nêu trên, Cơ quan CSĐT kết luận: Bị can Nguyễn Văn Khuê là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Nguyễn Văn Khuê đã lợi dụng chức năng, nhiệm vụ được giao để ký kết 08 hợp đồng cho thuê 09 ki ốt sau đó trực tiếp thu số tiền 1,8 tỷ đồng của các cá nhân thuê ki ốt bằng thủ đoạn gian dối là dùng phiếu thu không hợp pháp, không hợp lệ (phiếu thu không nằm trong hệ thống quản lý của HTX, thủ quỹ ký khống). Việc trực tiếp quản lý số tiền 1,8 tỷ đồng, không thông báo cho HTX để không nhập tiền vào quỹ, bỏ ngoài sổ sách kế toán nhằm thoát khỏi sự theo dõi, quản lý của HTX, chiếm đoạt và sử dụng cá nhân. Hành vi của Nguyễn Văn Khuê đã cấu thành tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài", theo quy định tại Điều 175 BLHS năm 2015.

Các cá nhân khác được xác định là người có liên quan trọng vụ án này, gồm: bà Trần Thị Lan (Phó Giám đốc HTX), bà Trần Thị Thu (Phó Giám đốc HTX), ông Phạm Văn Cộng (Trưởng ban Kiểm soát HTX), bà Nguyễn Thị Lan (Kế toán HTX), bà Nguyễn Thị Liên (Thủ quỹ HTX).

Căn cứ kết quả điều tra cùng các tải liệu thu thập được, Cơ quan CSĐT xác định những cá nhân có liên quan nêu trên không được Nguyễn Văn Khuê trao đổi, thống nhất, bàn bạc gì về việc Nguyễn Văn Khuê đứng ra thu tiền, quản lý và sử dụng số tiền 1,8 tỷ đồng từ việc ký, cho thuê các ki ốt trên.

Bên cạnh đó Hội đồng Quản trị; cá nhân các ông, bà trên khai nhận không được Nguyễn Văn Khuê trao đổi, thống nhất gì về việc Nguyễn Văn Khuê đã sử dụng số tiền trên vào mục đích gì. Đồng thời từ thời điểm Nguyễn Văn Khuê đứng ra ký hợp đồng, thu tiền thì trên hệ thống sổ sách kế toán của HTX không được hạch toán số tiền trên. Toàn bộ các hợp đồng, phiếu thu tiền mà Nguyễn Văn Khuê đã ký, thu tiền đến nay HTX Nghĩa Phương không được theo dõi, quản lý.

Kết quả điều tra đến nay không thu thập được tài liệu xác định các cá nhân trên được nhận tiền hay lợi ích vật chất nào khác từ Nguyễn Văn Khuê. Do đó không đồng phạm với Nguyễn Văn Khuê.

Đối với hành vi Nguyễn Văn Khuê sau khi duyệt chi tạm ứng số tiền 2,612 tỷ đồng cho ông Nguyễn Công Chính với nội dung để xây dựng, sửa chữa, cải tạo và nâng cấp chợ Nghĩa Phương. Sau đó yêu cầu ông Chính bàn giao lại số tiền 2,612 tỷ đồng cho Nguyễn Văn Khuê quản lý, sử dụng. Theo lời khai của Nguyễn Văn Khuê là đưa vào xây dựng, sửa chữa, cải tạo và nâng cấp chợ nhưng đến nay mới chỉ có 13 hóa đơn với tổng số tiền là: 202.056.266 đồng nộp cho HTX Nghĩa Phương để làm chứng từ thanh quyết toán. Số tiền còn lại 2.409.943.734 đồng đến thời điểm hiện tại chưa có chứng tử để thanh quyết toán đã vi phạm chế độ quản lý tài chính, gây thiệt hại cho HTX.

Căn cứ Điều 232 Bộ luật Tố tụng hình sự, Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình chuyển toàn bộ hồ sơ, vật chứng của vụ án kèm bản kết luận điều tra đến Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình đề nghị truy tố bị can Nguyễn Văn Khuê về tội: “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản", được quy định tại khoản 4, Điều 175, Bộ luật Hình sự năm 2015, theo Quyết định khởi tố bị can số 196/CSKT ngày 12/11/2021.

Căn cứ Bản kết luận điều tra số 67/CSKT ngày 04/11/2022 của Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình, ngày 28/12/2022, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình đã ban hành Cáo trạng số 03/CT-VKS-P2 qua đó quyết định truy tố ra trước Toà án nhân dân tỉnh Hòa Bình, để xét xử đối với bị can Nguyễn Văn Khuê về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định khoản 4 Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015.

(Còn nữa)