Trụ sở Viện KSND tỉnh Bắc Ninh

Cáo trạng của Viện KSND Bắc Ninh kết gì?

Ngày 30/11/2018, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Bắc Ninh ban hành Cáo trạng số 145/CT-VKSBN-P3. Nội dung cáo trạng nêu:

Hồi 20h45’ ngày 30/11/2013, Cán bộ Phòng Cảnh sát điều tra (CSĐT) tội phạm kinh tế chức vụ Công an tỉnh Bắc Ninh tiến hành kiểm tra xe ô tô BKS 34C-065.20 do Đặng Văn Quang, sinh năm 1972 trú tại 6C Đội Cấn, TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương điều khiển tại Khu công nghiệp Quế Võ, Bắc Ninh, phát hiện trên xe có vận chuyển gỗ. Tại thời điểm kiểm tra xe, Đặng Văn Quang xuất trình hồ sơ kèm theo số gỗ gồm có: Bảng kê lâm sản số 40 ngày 9/10/2013 của Cty TNHH MTV Thương mại và xây dựng Biên Giới (viết tắt là Cty Biên Giới), có trụ sở tại thôn Yên Thần, thị trấn Thanh Lãng, huyện Bình Xuyên, Vĩnh Phúc; Phiếu xuất kho ngày 9/10/2013 của Cty TNHH Sản xuất thương mại xuất nhập khẩu Trường An (viết tắt là Cty Trường An) có trụ sở tại số 20 đường Tựu Liệt, thị trấn Văn Điển, Thanh Trì, Hà Nội; Hợp đồng kinh tế số 09/10-HĐKT nội dung Cty Trường An bán cho Cty Biên Giới 50m³ gỗ nghiến xẻ nhập khẩu từ Lào có nguồn gốc giấy tờ hợp pháp; 1 bộ hồ sơ hải quan điện tử số 33 của Cty Trường An nhập khẩu gỗ nghiến xẻ, gỗ gõ đỏ xẻ, gỗ hương xẻ xuất xứ từ Lào về Việt Nam, làm thủ tục nhập khẩu qua cửa khẩu Tây Trang.

Tiến hành kiểm tra thực tế, cơ quan Công an nhận thấy hồ sơ lâm sản không phù hợp với số gỗ đang vận chuyển nên đã đưa toàn bộ tang vật về Trụ sở để làm rõ. Lái xe Đặng Văn Quang khai nhận chở thuê cho Phan Thị Liên quê ở Bắc Giang từ Vĩnh Phúc về Móng Cái, Quảng Ninh.

Sau khi trưng cầu giám định, Cơ quan điều tra tỉnh Bắc Ninh xác định: Lô gỗ thu giữ trên xe ô tô BKS 34C-05620 ngày 30/11/2013 nói trên gồm 726 thớt gỗ cắt ngang thân cây được đẽo tròn, có kích thước không đồng đều, tổng khối lượng gỗ đo được qui thành 10,56m³ gỗ tròn, là gỗ nghiến, loài nghiến thuộc “bảng IIA trong nhóm IIA thực vật rừng, động vật rừng hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại”.

Căn cứ các tình tiết, Viện KSND Bắc Ninh kết luận: Ngày 9/10/2013, Cty Biên Giới, do ông Nguyễn Công Phòng làm Giám đốc ký Hợp đồng kinh tế số 09/10-HĐKT với Cty Trường An để mua 50m³ gỗ nghiến xẻ. Cty Trường An đã xuất Hóađơn số 0000258 ngày 9/10/2013 kèm 1 phiếu xuất kho có nội dung Cty Trường An bán cho Cty Biên Giới 50m³ gỗ nghiến xẻ. Tuy nhiên, tại thời điểm theo Hợp đồng, Cty Trường An chưa xuất gỗ cho Cty Biên Giới. Cùng thời điểm này, qua giới thiệu của Phan Ngọc Thúy, ông Nguyễn Công Phòng đã mua 50m³ gỗ nghiến xẻ hình bát giác nhập khẩu từ Lào về và được chở thẳng từ cửa khẩu Tây Trang, tỉnh Điện Biên về Cty Biên giới.

Sau khi số gỗ này về đến Cty, Phòng đã gọi điện cho Hoàng Gia Thục (Hạt trưởng Hạt kiểm lâm Bình Xuyên) xuống kiểm tra gỗ. Ngay buổi chiều cùng ngày, tại Cty Biên Giới, Phan Thị Liên đến hỏi mua 13,49m³, bà Bùi Thị Chi hỏi mua 16,17m³. Số gỗ này được Nguyễn Đức Thái (cán bộ Hạt Kiểm lâm Bình Xuyên) lập bảng kê trình Hoàng Gia Thục ký xác nhận vào Bảng kê lâm sản số 40/BKLS và Bảng kê lâm sản số 133/BKLS để Phòng xuất bán cho Phan Thị Liên và Bùi Thị Chi. Số gỗ còn lại được Phòng bán cho Trịnh Văn Tùng ngày 11/10 nhưng không có Bảng kê lâm sản. Số gỗ của Phòng sau đó anh Tùng và bà Chi đã bán hết. Riêng số gỗ mà Phan Thị Liên mua của Phòng sau đó được Liên và Nguyễn Duy An bán một phần, còn lại thuê người vanh tròn thành thớt rồi thuê Đặng Văn Quang chở đi Móng Cái. Khi đi đến Khu Công nghiệp Quế Võ thì bị bắt.

Viện KSND tỉnh Bắc Ninh quyết định truy tố ra trước TAND tỉnh Bắc Ninh để xét xử đối với: Bị can Nguyễn Công Phòng, sinh năm 1955, Giám đốc Cty Biên Giới phạm tội “vi phạm các qui định về khai thác và bảo vệ rừng” qui định tại Khoản 2, Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 1999; Nguyễn Đức Thái, sinh năm 1957, trú tại phường Liên Bảo, TP Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc, nghề nghiệp: cán bộ kiểm lâm đã nghỉ hưu và Hoàng Gia Thục sinh năm 1963, trú tại phường Liên Bảo, TP Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc, nghề nghiệp: cán bộ kiểm lâm phạm tội “giả mạo trong công tác” qui định tại điểm b, Khoản 2, Điều 284 Bộ luật Hình sự 1999.

Viện KSND tỉnh Bắc Ninh cũng nhận thấy việc ngày 14/7/2018, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Ninh (PC44) đã ra Quyết định đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can Phan Thị Liên về tội “vi phạm các qui định về khai thác, bảo vệ rừng” là hoàn toàn có căn cứ pháp luật. Lý do là vì số lượng gỗ thu được chỉ vượt quá mức để xử phạt hành chính theo điểm a, Khoản 2, Điều 7, Nghị định 157/NĐ-CP của Chính phủ là 0,56m³ nên không đủ căn cứ để xử lý về hình sự đối với Phan Thị Liên!

Những “lỗ hổng” chết người

Cáo trạng số 145 nói trên của Viện KSND tỉnh Bắc Ninh được cả 3 ông Nguyễn Công Phòng, Hoàng Gia Thục, Nguyễn Đức Thái khiếu nại toàn bộ. Giống như nhiều năm qua, các ông kiên trì gửi đơn khiếu nại, kêu cứu đến các cơ quan trung ương và địa phương về những “lỗ hổng” chết người trong kết luận của cơ quan CSĐT. Bởi lẽ, nhiều chứng cứ cho thấy bản chất của vụ việc đã bị vùi lấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của các bị can. Trong đó nổi lên một số điểm mấu chốt:

Thứ nhất, trong tất cả các lời khai, ông Nguyễn Công Phòng, Giám đốc Cty Biên Giới khẳng định, ông không có bất kỳ liên quan nào đến số gỗ bị bắt, lập án tại Khu công nghiệp Quế Võ, Bắc Ninh ngày 30/11/2013. Công ty Biên Giới chỉ giao dịch mua 50m³ gỗ nghiến nhập khẩu từ Lào về qua cửa khẩu Tây Trang của Cty Trường An 1 lần duy nhất qua bà Phan Ngọc Thúy (được người môi giới giới thiệu là người của Cty Trường An) vào ngày 8 - 10/10/2013. Việc này đã hoàn tất tất cả các khâu gồm giao nhận gỗ, chuyển khoản trả tiền qua ngân hàng vào ngày 9/10/2013 kèm theo Hóa đơn GTGT số 0000258 của Cty Trường An. Ông Phòng không biết, hoàn toàn không liên quan đến hành vi của bà Phan Thị Liên vào tháng 11/2013. “Nếu có, đấy là sự quay vòng chứng từ mua bán với Cty Biên Giới của riêng bà Phan Thị Liên mà chính Cty Biên Giới là bị hại. Hay nói cách khác, cơ quan điều tra đã công nhận 1 lần giao dịch giả do bà Phan Thị Liên dựng lên mà cố tình bác bỏ giao dịch mua bán có thật, đúng pháp luật của Cty Biên Giới và Cty Trường An, đánh tráo 2 lần giao dịch này theo lời khai để trốn tội của Liên” – ông Phòng nhấn mạnh.

Do vậy, việc đình chỉ điều tra đối với Phan Thị Liên với lý do “chỉ vượt quá mức xử phạt hành chính” như nói trên của Cơ quan CSĐT và Viện KSND tỉnh Bắc Ninh là bỏ lọt tội phạm chính của vụ án. Từ chỗ là người có liên quan (qua lời khai của Phan Thị Liên), ông Nguyễn Công Phòng đã trở thành bị can chính của vụ án “vi phạm các qui định về bảo vệ rừng” mà ông hoàn toàn không hay biết.

Thứ 2, ông Hoàng Gia Thục và Nguyễn Đức Thái khẳng định, trong giao dịch đúng qui định pháp luật của Cty Trường An và Cty Biên Giới ngày 8/10, hai ông chỉ thực hiện chức trách nhiệm vụ xác nhận lâm sản được qui định tại Khoản 2 Điều 7, Thông tư số 01/2012-TT-BNN&PTNT xác nhận lâm sản có nguồn gốc hợp pháp. Khi các ông nhận được đề nghị của doanh nghiệp đã có mặt tại nhà ông Phòng. 50m³ gỗ nghiến xẻ bát giác nhận tại nhà ông Phòng ngày 9/10/2013 có hồ sơ nhập khẩu gồm các loại giấy tờ: Hoá đơn GTGT 0000258 ngày 9/10/2013, Hợp đồng mua bán số 09/10/HĐMB ngày 9/10/2013, Phiếu xuất kho theo chuyến ngày 9/10/2013. Việc chủ lâm sản có thiếu bảng kê lâm sản thuộc về trách nhiệm của Cty Trường An, Cty Biên Giới theo Khoản 2, Điều 5, Thông tư số 01/2012-TT-BNN&PTNT vì lý do gỗ từ cửa khẩu Tây Trang về thẳng Cty Biên Giới, không về Cty Trường An. Tuy nhiên, đây chỉ là vi phạm thủ tục hành chính trong mua bán, vận chuyên, cất trữ, chế biến, kinh doanh theo Nghị định số 99/2009/NĐCP ngày 2/11/2009 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản gỗ có nguồn gốc hợp pháp đã hoàn thành thủ tục hải quan.

Do vậy, nếu có vi phạm không phát hiện thiếu bảng kê lâm sản trong hồ sơ của Cty Trường An khi bán gỗ cho Cty Biên Giới thì với lỗi trên, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Bình Xuyên là ông Hoàng Gia Thục chỉ là vi phạm hành chính, không phải là tội hình sự.

Tương tự như vậy với ông Nguyễn Đức Thái. Chiều 9/10/2013, chủ lâm sản (lúc này là Cty Biên Giới) lập bảng kê lâm sản đềnghị xin sơ chế để xuất bán theo yêu cầu của khách hàng từ gỗ nghiến xẻ ra tròn, ông Thái đã sao kê vào 02 bảng kê lâm sản theo mẫu quy định của Nhà nước tại Bảng kê lâm sản số 40 và số 133 nêu rõ là gỗ hộp bát giác vanh ra gỗ xẻ hộp có dạng tròn, có thời hiệu từ 9/10/2013 đến ngày 15/10/2013 để sơ chế vận chuyển. Vì vậy, hành vi này không phải là “hợp thức hóa” như cáo trạng nêu mà là thực hiện đúng trình tự thủ tục về hành chính đối với chủ lâm sản trên địa bàn quản lý. Nếu có, chỉ là vi phạm về thủ tục hành chính, không phải là hành vi phạm tội hình sự.

Ông Thục và ông Thái khẳng định mình đang thực hiện chức trách của một kiểm lâm viên theo Thông tư 01/2012/TT-BNN&PTNT; không có trục lợi, vụ lợi, không gây thiệt hại gì cho cá nhân, tổ chức, Nhà nước; toàn bộ 50m³ gỗ nghiến đã được mua bán xong tháng 10/2013. Do vậy, cáo trạng nói trên là làm oan cho người không phạm tội.

Chúng tôi sẽ tiếp tục trở lại vụ việc với hàng loạt chứng cứ quan trọng bị bỏ qua trong bài viết sau.

Bài 2: Hàng loạt chứng cứ đã bị bỏ qua?

Đan Phương