(Thanh tra) - Suốt 10 năm, gia đình bà Nguyễn Thị Ngư, thường trú tại phường Bồ Đề, quận Long Biên, đem đơn yêu cầu thi hành Bản án số 08 ngày 29/1/1994 của Tòa án nhân dân TP Hà Nội về phân chia tài sản thừa kế của cha mẹ để lại. Việc chẫm thi hành án gây bức xúc trong nhân dân, phát sinh nhiều đơn thư khiếu kiện “nóng”, kéo dài.
Theo đơn trình bày của bà Ngư, do cha mẹ mất đi không để lại di chúc, giữa các anh, chị, em trong gia đình bà Ngư đã xảy ra tranh chấp tài thừa kế, là ngôi nhà 4 gian xây lợp tôn và tranh cùng bể nước, nằm trên diện tích 2 sào đất mà bà Hồi (chị gái bà Ngư) đang quản lý. Sau đó, bà Hồi đã phá đi và xây dựng lại thành nhà mái bằng và 2 gian nhà ngang cùng sân, bếp. Bà Ngư đã có đơn ra tòa để phân chia phần tài sản này.
Ngày 29/1/1994, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã có phiên xử phúc thẩm bản án về việc phân chia tài sản thừa kế. Tại Bản án 08/PTDS, bà Nguyễn Thị Ngư được chia 1 gian nhà ngang, chiều ngang là 11,5m, dài 14,5m, phía đường làng trên đất có nhà vệ sinh, tổng giá trị là 17.392.500 đồng. So với kỷ phần được hưởng quá 2.792.750 đồng, bà Ngư phải thanh toán trả cho bà Hồi. Bà Ngư có trách nhiệm tự mở lối đi riêng trên phần đất đường làng được chia.
Sau khi có phán quyết rõ ràng của tòa về quyền sở hữu phần đất được thừa kế, do hoàn cảnh gia đình khó khăn, suốt nhiều năm sau đó, bà Ngư đã phải đi khỏi địa phương để làm thuê giúp việc gia đình cho một người nhà tại tỉnh Bình Định. Việc bà Ngư không có mặt tại địa phương cũng được xác nhận tại nhiều tài liệu cung cấp cho các cơ quan chức năng về sau.
Trong khoảng thời gian này, cơ quan thi hành án cũng ấn định thời gian tự nguyện thi hành án đối với bà Hồi tại Giấy báo tự nguyện số 30/THA ngày 6/8/1997. Bà Hồi đã ký nhận văn bản trên. Nhưng do chưa ấn định thời gian tự nguyện thi hành án đối với bà Ngư, nên ngày 13/9/1996, chấp hành viên ban hành Giấy báo số 30/THA, thông báo bà Nguyễn Thị Ngư lên nộp án phí.
Theo bà Ngư, cuối năm 2003, bà trở về nhà, do nhu cầu chỗ ở cho các con nên bà đã qua nói chuyện tình cảm với bà Hồi để xin lại phần đất đã được phân chia theo bản án thừa kế, nhưng bà Hồi đã không thực hiện giao trả tài sản theo đúng quy định của pháp luật, dẫn đến phát sinh mâu thuẫn.
Bức xúc trước hành động của người chị, bà Ngư đã có đơn gửi Đội Thi hành án huyện Gia Lâm, xin thi hành toàn bộ Bản án dân sự phúc thẩm số 08 của Tòa án nhân dân TP Hà Nội, nhằm trả lại quyền lợi mà bà được hưởng.
Đáng lẽ ra, tại thời điểm này, cơ quan thi hành án dân sự phải yêu cầu bà Ngư chứng minh trở ngại khách quan làm cho người được thi hành án không thể thực hiện việc thi hành án đúng thời hạn, để làm căn cứ xem xét, quyết định khôi phục thời hiệu yêu cầu thi hành án cho bà Ngư. Thế nhưng, căn cứ đơn yêu cầu thi hành án của bà Ngư và quyết định ủy thác thi hành án dân sự huyện Gia Lâm, Đội trưởng Đội Thi hành án quận Long Biên đã ra Quyết định thi hành án số 235/THA, cho thi hành án đối với phần tài sản thừa kế được chia tại Bản án 08.
Sau đó, Viện Kiểm sát quận Long Biên có ý kiến về việc phát hiện Thi hành án dân sự quận Long Biên có vi phạm trong việc thi hành Bản án số 08, với lý do: Yêu cầu phân chia nhà đất của bà Hồi đối với bà Ngư trong khi bản án đã hết thời hiệu thi hành 7 năm.
Ngày 1/12/2006, Thi hành án dân sự quận Long Biên ra Quyết định số 27/THA thu hồi quyết định thi hành án số 235.
Bức xúc trước cách làm “tiền hậu bất nhất” từ phía cơ quan thi hành án, gia đình bà tiếp tục có đơn khiếu nại, với lý do: Kể từ khi có đơn yêu cầu thi hành án vào năm 2004, gia đình bà Ngư chưa một lần được hướng dẫn về việc chứng minh các trở ngại khách quan làm căn cứ xem xét đơn yêu cầu thi hành án, thậm chí chưa được cấp bản án từ ngày 29/1/1994.
Theo tìm hiểu của phóng viên, đến nay, về phía tòa án không có căn cứ chứng minh, trong thời hiệu yêu cầu thi hành án bà Ngư đã được tòa án nhân dân có thẩm quyền cấp bản án theo quy định của pháp luật.
Suốt nhiều năm sau đó, gia đình bà Ngư nhọc công đem đơn gõ cửa khắp các cơ quan chức năng yêu cầu xem xét, giải quyết chính xác, khách quan và dứt điểm vụ việc.
Ngày 24/1/2013, Cục Thi hành án dân sự TP Hà Nội mới có văn bản khẳng định, việc khôi phục thời hiệu thi hành án cho bà Nguyễn Thị Ngư đối với Bản án số 08/PTDS ngày 29/1/1994 là có đủ căn cứ, đồng thời xin ý kiến chỉ đạo của Tổng cục Thi hành án dân sự, Bộ Tư pháp về vụ việc này.
Phúc đáp văn bản trên, ngày 20/3/2013, Tổng cục Thi hành án dân sự có văn bản số 586 khẳng định cơ quan thi hành án dân sự đã có “thiếu sót, có lỗi” và nhấn mạnh: “Việc hết thời hiệu yêu cầu thi hành án chỉ làm mất đi quyền yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự tổ chức thi hành bản án đã có hiệu lực pháp luật, chứ không làm mất đi hiệu lực của bản án đó, không làm mất đi quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất của bà Ngư”. Cục Thi hành án dân sự TP Hà Nội cần trao đổi, thống nhất với Viện Kiểm sát nhân dân chỉ đạo tổ chức việc thực hiện thi hành án cho bà Ngư, bảo đảm quyền lợi của người được thi hành án và hiệu lực thi hành bản án của tòa án.
Chỉ đạo là vậy, tuy nhiên, vụ việc tiếp tục “chìm nghỉm” trong một thời gian dài, gây bức xúc, mệt mỏi cho gia đình bà Ngư trong quá nhiều năm chờ đợi. Đơn thư khiếu nại “nóng”, vượt cấp được gửi đến nhiều cơ quan chức năng.
Trước sự chậm chễ đến khó hiểu từ cơ quan thi hành án, Ban Dân nguyện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Tổng cục Thi hành án dân sự kiểm tra, xử lý hành vi cố tình chậm trễ tổ chức thi hành Bản án số 08.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc trong thời gian tới.