(Thanh tra) - Quảng Trị đang tăng tốc thi công hai dự án di tích trọng điểm tại đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải và Thành Cổ Quảng Trị. Ghi nhận thực địa cho thấy các hạng mục cơ bản giữ tiến độ dù chịu tác động của thời tiết, mặt bằng và yêu cầu bảo tồn di sản.
Dự án Công viên Thống nhất tại Khu Di tích quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải có tổng mức đầu tư 80 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương đang đi vào giai đoạn hoàn thiện theo kế hoạch 2023–2025.
Tại hiện trường, gói thầu số 9 “Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị toàn bộ công trình thuộc dự án Công viên Thống nhất”được triển khai từ cuối tháng 7/2025 đang là mũi thi công chủ lực, với giá trị thực hiện đạt khoảng 39,96 tỷ đồng, tương đương 80%.
Khối lượng công việc ở hai bờ Hiền Lương – Bến Hải trải dài trên nhiều hạng mục: Cải tạo các công trình dịch vụ; chỉnh trang hạ tầng cảnh quan; tu bổ nhà liên hợp; nâng cấp khu vực kỳ đài, cầu Hiền Lương; hoàn thiện hệ thống cây xanh và các công trình phụ trợ.
Theo đại diện chủ đầu tư là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị, hiện các tổ đội thi công đang phân chia nhịp nhàng theo khu vực, kết hợp giữa cải tạo các hạng mục cũ và xây dựng mới theo thiết kế.
Tuy nhiên, đây là không gian di tích có lượng khách thăm viếng lớn quanh năm, đòi hỏi việc tổ chức thi công luôn phải điều chỉnh để tránh ảnh hưởng dòng khách.
Cùng với đó, điều kiện thời tiết năm 2025 có nhiều biến động, mưa lớn và bão dồn dập trong các tháng cuối năm khiến khu vực trũng thường xuyên ngập nước, buộc nhiều hạng mục phải tạm dừng để bảo đảm an toàn. Những yếu tố này tạo sức ép lên tiến độ, nhưng theo đánh giá của chủ đầu tư, tổng thể dự án vẫn giữ được lộ trình dự kiến.
Song song với Công viên Thống Nhất, dự án Khu di tích Quốc gia Đặc biệt Thành Cổ và các địa điểm lưu niệm 81 ngày đêm chiến đấu, bảo vệ Thành Cổ năm 1972 với tổng mức đầu tư 90 tỷ đồng. Đây là công trình có yêu cầu đặc thù cao, nhất là trong bối cảnh khu vực di tích đang đồng thời triển khai Dự án Bảo tàng Thành Cổ.
Hợp đồng thi công được ký ngày 13/6/2025, bàn giao mặt bằng sau đó 6 ngày. Tính đến thời điểm báo cáo, giá trị thực hiện đạt khoảng 53,6 tỷ đồng, tương đương 85% tổng giá trị hợp đồng.
Theo chủ đầu tư, dự án với 2 nhà thầu chính đảm nhiệm, gồm: Công ty Cổ phần Xây lắp và Thương mại An Bảo và Công ty TNHH Minh Thành.
Ghi nhận tại hiện trường cho thấy các hạng mục cải tạo, chỉnh trang trong và ngoài Thành Cổ đã cơ bản định hình, hệ thống thoát nước được hoàn thiện đồng bộ, các khu vực cảnh quan đang được hoàn thiện nốt.
Ở những hạng mục chống xuống cấp di tích gốc, nhà thầu phải thực hiện nhiều công đoạn yêu cầu kỹ thuật đặc thù như vệ sinh rêu mốc, xử lý rễ cây bám để phun keo bảo tồn và giữ nguyên trạng.
Theo ông Trương Hữu Hiếu, Phó Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị, quá trình thi công ghi nhận nhiều yếu tố khách quan ảnh hưởng đến tiến độ. Việc Thành Cổ chỉ có một lối vận chuyển vật liệu qua cổng phía Đông khiến hoạt động thi công phải bố trí theo khung giờ, tránh trùng với giờ cao điểm thăm viếng.
Đặc biệt, sự kiện phát hiện 34 bộ hài cốt liệt sĩ trong đợt quy tập tháng 9–10/2025 buộc dự án phải điều chỉnh toàn bộ phương án thi công, chuyển từ cơ giới sang thủ công ở nhiều khu vực. Đây là yêu cầu bắt buộc để bảo đảm tính tôn nghiêm của di tích và tuân thủ quy trình quy tập của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh.
Thời tiết bất lợi cũng là một yếu tố cản trở. Mưa lớn và các cơn bão liên tiếp từ số 9 đến 13 khiến nhiều vị trí trong Thành Cổ ngập sâu, đứt quãng thi công.
Dù vậy, theo đánh giá của chủ đầu tư, tiến độ tổng thể vẫn được bảo đảm nhờ các biện pháp thi công điều chỉnh linh hoạt và sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị.
Từ ghi nhận thực địa và báo cáo tiến độ, có thể thấy cả hai dự án di tích đặc biệt của tỉnh Quảng Trị đang được triển khai trong điều kiện đòi hỏi tính tuân thủ cao và khả năng thích ứng trước nhiều yếu tố phát sinh. Sự phối hợp giữa chủ đầu tư, đơn vị thi công và các cơ quan quản lý đã giúp duy trì tiến độ chung dù điều kiện khách quan không thuận lợi.
Việc bảo đảm đúng tiến độ nhưng vẫn giữ nguyên tắc bảo tồn di sản là thách thức xuyên suốt, đồng thời cũng là thước đo quan trọng cho chất lượng quản lý và tổ chức thực hiện. Khi hoàn thành, hai dự án không chỉ nâng cấp hệ thống hạ tầng di tích mà còn tạo không gian trang trọng, góp phần lan tỏa giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt của tỉnh Quảng Trị.
