Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, cơ quan này đã phối hợp với Bộ Công an kiểm tra việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán. Ảnh: P.Thắng

Quốc hội thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, chiều 23/5.

Sim rác, tài khoản ngân hàng không chính chủ kẽ hở cho tội phạm

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho hay, cử tri rất quan tâm đến nạn lừa đảo trực tuyến đang có chiều hướng gia tăng.

“Số vụ lừa đảo trực tuyến ngày càng nhiều với số nạn nhân và số tiền ngày càng lớn. Có không hiếm vụ nạn nhân đã bị lừa mất tiền tỷ, thậm chí nhiều tỷ đồng”, bà Nga phản ánh.

Đặc biệt, theo bà Nga, với thủ đoạn lừa đảo trực tuyến, tội phạm thường sử dụng số tài khoản ngân hàng và số thuê bao điện thoại không chính chủ để liên hệ và nhận tiền.

Vì vậy, cử tri đề nghị cơ quan chức năng quyết liệt hơn nữa trong phát hiện, xử lý triệt phá loại tội phạm này. Bộ Thông tin và Truyền thông có giải pháp hữu hiệu hơn trong rà soát, xử lý và quản lý sim rác.

Cử tri cũng mong ngân hàng rà soát, xử lý những tài khoản ngân hàng không chính chủ vì đây đang là kẽ hở cho loại tội phạm này lợi dụng thực hiện hành vi phạm tội.

“Chúng ta chưa có quy định về số lượng tài khoản ngân hàng tối đa mỗi cá nhân được mở. Khi không sử dụng tài khoản ngân hàng này nữa do chuyển qua sử dụng dịch vụ của ngân hàng khác, người dân cũng không có thói quen đóng hay hủy tài khoản ngân hàng. Một phần trong số các tài khoản ngân hàng không sử dụng đó đã được cho, bán lại và tạo kẽ hở cho tội phạm hoạt động”, bà Nga phân tích.

Chuyển tiền trên 10 triệu đồng phải xác thực bằng sinh trắc học

Giải trình sau đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh rất quan tâm đến vấn đề đại biểu Nga nêu và đã thực hiện một số giải pháp để ngăn chặn tình trạng tài khoản ngân hàng không chính chủ.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương). Ảnh: P.Thắng

Ngân hàng Nhà nước thường xuyên rà soát, chỉnh sửa cũng như tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến mở và sử dụng tài khoản thanh toán.

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã chủ trì phối hợp với các bộ, ngành tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 52 về thanh toán không dùng tiền mặt.

Ngân hàng Nhà nước đang dự thảo thông tư hướng dẫn về mở và sử dụng tài khoản thanh toán, trong đó bổ sung một số những quy định rất chặt chẽ. Đó là quy định người dân mở tài khoản tại ngân hàng phải sử dụng căn cước công dân gắn chip để mở tài khoản điện tử.

“Bằng việc sử dụng căn cước công dân gắn chip cũng sẽ giúp khắc phục những tình trạng giả mạo”, bà Hồng nhận định.

Còn với công dân không có căn cước công dân gắn chip phải đến trực tiếp ngân hàng để thực hiện việc xác minh, cũng như nhận biết khách hàng chính chủ.

Đáng chú ý, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Quyết định 2345, yêu cầu áp dụng các biện pháp xác thực sinh trắc học với các giao dịch trên 10 triệu đồng/giao dịch hoặc giá trị trên 20 triệu đồng/ngày. Các ngân hàng sẽ thực hiện quyết định này từ 1/7.

“Xác thực bằng sinh trắc học giúp cho việc xác thực với khách hàng và cũng hạn chế được việc sử dụng tài khoản không chính chủ để có hành vi vi phạm pháp luật”, theo bà Hồng.

Giải pháp nữa, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo toàn ngành tăng cường công tác phòng, chống, ngăn ngừa hành vi gian lận trong mở và sử dụng tài khoản thanh toán bằng phương thức điện tử định danh (eKYC).

Các tổ chức tín dụng cũng phải triển khai các giải pháp theo dõi giao dịch, kiểm soát, đánh giá trong và sau khi khách hàng mở tài khoản để kịp thời phát hiện những tài khoản có dấu hiệu đáng ngờ để có giải pháp phù hợp.

Thống đốc đặc biệt nhấn mạnh, Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước phối hợp rất chặt chẽ trong đảm bảo an ninh, an toàn thanh toán, như phối hợp kiểm tra việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán; yêu cầu các ngân hàng thực hiện theo Đề án 06 về kết nối dữ liệu của công dân, giúp khách hàng làm sạch dữ liệu…

Điện thoại cơ quan Nhà nước sẽ hiện tên, trang web sẽ có “nhãn xanh”

Thông tin việc xử lý lừa đảo trực tuyến, theo Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, bên cạnh thường xuyên tuyên truyền, bộ này đã phối hợp với Bộ Công an xử lý và triệt phá một số đường dây lừa đảo trực tuyến.

Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: P.Thắng

Trước tình trạng lừa đảo sử dụng điện thoại và giả danh cơ quan Nhà nước, Bộ Thông tin Truyền thông đã chỉ đạo các nhà mạng đầu tư công nghệ.

Theo đó, nếu cơ quan Nhà nước dùng điện thoại liên hệ với người dân sẽ hiện tên của cơ quan đó trên điện thoại di động hoặc điện thoại cố định có màn hình. Trường hợp điện thoại cố định không có màn hình, người dân có thể yêu cầu gọi điện lại qua số di động để xác nhận tên cơ quan Nhà nước.

“Nếu không có tên thì người dân không nên tin”, Bộ trưởng nói.

Ông cũng cho biết, bộ đã có sáng kiến tạo “nhãn xanh” cho các trang web của cơ quan Nhà nước và các tổ chức đã được xác thực. “Người dân khi vào các trang web của cơ quan Nhà nước không thấy nhãn xanh phải cẩn trọng hơn”, Bộ trưởng Hùng thông tin.

Về xử lý sim rác, ông Hùng nói, bộ đã chỉ đạo rất mạnh mẽ và nhiều chục triệu sim rác đã được xử lý. Từ ngày 15/4/2024 đã cắt toàn bộ những sim thông tin không trùng khớp với cơ sở dữ liệu dân cư, cũng như xử lý sim chính chủ.

“Bộ Thông tin Truyền thông phát hiện sim rác, sim không chính chủ sẽ yêu cầu nhà mạng ngừng kinh doanh phát triển thuê bao mới. Đây là một hình thức xử lý rất nặng với các nhà mạng”, theo ông Hùng.