Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa Việt Nam, Đại biểu Quốc hội Cao Sỹ Kiêm

- Theo các FTA đã ký kết, lộ trình từ năm 2015 đến 2018 sẽ tự do hóa trung bình 90% dòng thuế, riêng Hiệp định Asean cam kết 100% dòng thuế về 0%. Cùng với nhiều cơ hội thì đây cũng là thách thức không nhỏ đối với các DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa, thưa ông?

+ Đúng vậy! Nhiều DN đã nhận thức được tầm quan trọng của các FTA, nhưng vẫn chưa nhận thức được nội dung, lộ trình và tác động tới DN của mình ra sao. Nhiều DN chuẩn bị chưa đâu vào đâu, nhất là chưa có chiến lược định hướng để khai thác các mặt mạnh, yếu, tránh làm cái gì, không làm cái gì và những vấn đề cần phải chuẩn bị cho sự phát triển nội tại của DN như chọn công nhân lành nghề, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao khoa học kỹ thuật... Tuy nhiên, ngoài nỗ lực “tự bơi” của DN, thì cũng cần có sự chuẩn bị, phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan quản lý.

- Vậy làm thế nào để DN chuẩn bị chu đáo, khắc phục được tình trạng “thờ ơ” để có đủ sức cạnh tranh, không bị thua ngay trên sân nhà khi hàng hóa nhập khẩu càng giảm?

+ Nếu không chuẩn bị kỹ, chúng ta sẽ phải trả giá, thua thiệt nhận về và hiệu quả trong thực hiện sẽ khó khăn. Khi đó, sức cạnh tranh của DN cũng như của từng mặt hàng là không có. Cần tập trung nâng cao nhận thức để DN ít nhất cũng hiểu biết được các nội dung, phạm vi, mức độ cam kết ra sao, những lĩnh vực nào cần phát huy và khai thác triệt để, còn lĩnh vực nào DN cần phải thận trọng khi các cam kết có hiệu lực.

Ngoài ra, cần phải tạo sự nhịp nhàng đồng bộ tất cả các đối tượng ảnh hướng phối hợp liên kết với nhau. Đó là nhiệm vụ của các cơ quan quản lý, các hiệp hội ngành hàng nói chung để giúp DN phát huy được thế mạnh tiềm năng, tránh những rủi ro, trả giá khi tham gia các hiệp định thương mại.

- Nhiều ý kiến cho rằng, đến thời điểm hiện nay việc chủ động tham gia hay không thuộc về DN, còn phía Nhà nước chỉ tạo khung pháp lý mà thôi?

+ Với Việt Nam, luật lệ chưa đủ, hiểu biết chưa sâu, nhiều vấn đề còn chưa đồng bộ, nếu để DN tự tìm hiểu không có sự hỗ trợ, khuyến khích, dẫn dắt thì cũng là khiếm khuyết. Chúng ta không chuẩn bị tốt cho DN thì khả năng cạnh tranh sẽ thấp.

- Liệu có xảy ra hiện tượng DN đợi Chính phủ giải cứu dù thực chất các vấn đề cần phải thay đổi như trình độ marketing, đào tạo nhân lực, cải thiện niềm tin… đều là việc của DN?

+ Khi tham gia, FTA hay TPP, các DN phải tự chuẩn bị, vươn lên là chính, không thể trông chờ Nhà nước. DN phải tự kiểm điểm, đánh giá những sở trường, sở đoản của mình để có chiến lược kinh doanh, nắm bắt thời cơ để triển khai. Tôi nhấn mạnh một lần nữa, tự DN phải xử lý và phán đoán dự báo kinh doanh sát với hoàn cảnh của mình.

- Hiệp hội DN nhỏ và vừa đã có những biện pháp gì để giúp DN trước những cơ hội mới này?

+ Chúng tôi đã tuyên truyền giải thích công khai, minh bạch những nội dung đã ký kết, những tác động để DN tự nhìn nhận. Đồng thời, giúp họ nâng cao trình độ áp dụng khoa học kỹ thuật, đào tạo công nhân ngành nghề; phản ánh ánh những vướng mắc để cơ quan quản lý giải quyết; tham gia xây dựng chính sách để DN sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn…

- Một vấn đề cuối, theo ông, có nên bảo hộ hàng hóa trong nước bằng thiết lập các hàng rào phi thuế quan hay không?

+ Tất cả các nước khi tham gia thị trường đều có biện pháp quản lý hàng hóa, nhất là thiết lập hàng rào kỹ thuật để ngăn chặn vi phạm. Tuy nhiên, về luật pháp quốc tế cũng như trong nước đòi hỏi phải có sự bình đẳng, công khai, minh bạch và phải chấp hành những nguyên tắc chung.

- Xin cảm ơn ông!

Thảo Nguyên (Thực hiện)