(Thanh tra) - Chiều 5/12, tại Depot Phú Lương (Hà Nội), Hội thảo quốc tế "Chuyển đổi số trong vận hành và bảo trì đường sắt đô thị", do Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội (Hà Nội Metro) phối hợp tổ chức đã chính thức diễn ra với sự tham gia của nhiều diễn giả, khách mời trong nước và quốc tế.
Hội thảo nhằm triển khai hiệu quả các định hướng lớn về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số theo Luật Đường sắt 2025, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết 188/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm cơ chế đặc thù phát triển mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.
Hội thảo gồm hai phần: Tham luận và toạ đàm. Ở phần đầu, các chuyên gia hàng đầu thế giới về đường sắt đô thị sẽ trình bày các tham luận có giá trị khoa học chuyên sâu cũng như chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn quý báu.
Tại phần tọa đàm, chuyên gia từ các doanh nghiệp vận hành từ một số quốc gia sẽ chia sẻ những bài học kinh nghiệm về chuyển đổi số trong công tác quản lý, vận hành, bảo trì hệ thống đường sắt đô thị.
Các thảo luận đã góp phần đề ra những giải pháp thiết thực, lộ trình phù hợp về chuyển đổi số trong quản lý, vận hành và bảo trì hệ thống đường sắt đô thị hiện hữu và trong tương lai, góp phần phát triển nền công nghiệp đường sắt nội địa có khả năng làm chủ và tự chủ về công nghệ, phát triển hệ thống đường sắt đô thị Thủ đô đồng bộ, hiện đại và bền vững.
Phát biểu khai mạc, ông Khuất Việt Hùng, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội cho biết, chuyển đổi số không chỉ là xu thế mà còn là nền tảng và động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới.
Tại Việt Nam, Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định rõ chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng, không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ, mà là cuộc cách mạng toàn diện về thể chế, nhân lực, và quản trị quốc gia và động lực để xây dựng và phát triển một nền công nghiệp nội địa, có khả năng tự chủ về công nghệ, nhất là công nghệ chiến lược; thúc đẩy hợp tác sâu rộng, hiệu quả, thực chất.
Luật Đường sắt 2025 và Nghị quyết 188/2025/QH15 cũng mở ra nhiều cơ hội thúc đẩy chuyển đổi số trong phát triển, vận hành và bảo trì hệ thống đường sắt đô thị.
Cũng theo TS. Khuất Việt Hùng, cơ hội cũng đi kèm với thách thức, đặc biệt là vấn đề nguồn nhân lực, hợp tác chuyển giao công nghệ, làm chủ và tự chủ công nghệ, phát triển nền công nghiệp nội địa để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số.
Từ đó, đặt ra những câu hỏi mang tính thách thức: Làm thế nào để quá trình chuyển đổi số có thể vừa đáp ứng yêu cầu cấp bách trước mắt, vừa đảm bảo tầm nhìn dài hạn? Đâu là lĩnh vực cần tập trung ưu tiên phát triển trước tiên trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế? Và làm thế nào để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của quá trình chuyển đổi số?...
Tại hội thảo, ông Atsushi SATO, Quản lý Phòng Kinh doanh Quốc tế, Công ty Cổ phần Tàu điện ngầm Tokyo (Tokyo Metro) chia sẻ thực tiễn triển khai chuyển đổi số trong công tác vận hành và bảo trì đường sắt tại Tokyo Metro.
Tính đến tháng 3/2024, Tokyo Metro có 9 tuyến tàu điện ngầm. Vận hành 9 tuyến tàu điện ngầm với 180 ga trong và xung quanh trung tâm Tokyo. Mạng lưới Tokyo Metro là 195km, vận hành liên thông với các công ty vận tải đường sắt khác với chiều dài lên đến 556,6km.
Năm 2023, số lượt hành khách mà Tokyo Metro vận chuyển mỗi ngày là 6,84 triệu lượt. Tỷ lệ đúng giờ tính toán theo tỷ lệ tàu đến trong vòng 5 phút trên tất cả các tuyến là 99,2%.
Tokyo Metro đẩy mạnh chuyển đổi số trong vận hành và bảo trì nhằm tăng hiệu quả quản lý và giảm chi phí. Ứng dụng “Tokyo Metro My!” tích hợp thông tin tàu, lịch trình, thông báo, sơ đồ tuyến và các lựa chọn trung chuyển như taxi, xe đạp, giúp hành khách thuận tiện ngay cả khi gián đoạn dịch vụ.
Ứng dụng còn giám sát vận hành tàu, thông tin về độ đông đúc với 4 mức hiển thị theo thời gian thực nhờ hệ thống camera cảm ứng chiều sâu lắp trên các toa tàu. Tokyo Metro cũng triển khai trợ lý ảo Tokyo Chatbox hỗ trợ 24/7.
Ông Đoàn Vĩnh Khôi, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Đại tu Vận hành Tổng Công ty Đường sắt Thâm Quyến (Shenzhen Metro), cho biết, tập đoàn Metro Thâm Quyến đang vận hành 595km với 18 tuyến Metro và 417 nhà ga. Doanh nghiệp đã xây dựng được cơ chế vận hành ổn định, không phụ thuộc vào trợ cấp nhà nước và hoàn toàn tự chủ tài chính.
Metro Thâm Quyến đóng vai trò then chốt trong giao thông đô thị, với tỷ lệ chia sẻ hành khách của phương tiện giao thông công cộng đạt trên 73%. Công ty tự hào đứng đầu Trung Quốc về mật độ lưu lượng hành khách, đạt 14.800 hành khách/km. Lưu lượng hành khách cao điểm hàng ngày trên toàn mạng lưới là 11,88 triệu lượt người, với mức trung bình hàng ngày là 8,38 triệu lượt người
Trong lĩnh vực đại tu, từ một phân xưởng thuộc xưởng trung/đại tu, Shenzhen Metro đã phát triển thành trung tâm đại tu chuyên nghiệp, tạo nền tảng tổ chức vững chắc cho hoạt động bảo trì phương tiện.
Chia sẻ về hành trình chuyển đổi từ “phụ thuộc” sang “tự chủ”, ông Khôi nhấn mạnh vai trò then chốt của đội ngũ kỹ thuật. Để thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhà sản xuất gốc, nhân sự phải nắm vững công nghệ trọng yếu, làm chủ bảo dưỡng toàn bộ đoàn tàu và đánh giá linh kiện. Trước đây, sự phụ thuộc vào nhà sản xuất thể hiện ở việc xử lý sự cố, sửa chữa khẩn cấp hay mua sắm linh kiện.
Tại hội thảo các chuyên gia về lĩnh vực đường sắt trong và ngoài đã cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm về việc chuyển đổi số trong vận hành và bảo trì đường sắt đô thị.
